Του Κυριάκου Αθανασιάδη
Στο χθεσινό σημείωμα αναφερθήκαμε στην ανάγκη που φαίνεται να πνέει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες για κάποιου είδους επιστροφή σε ένα (ιδεατό πλην ανύπαρκτο) Χθες, σε έναν αμόλυντο από τις ξενικές επιρροές «ου τόπο» βγαλμένον από μια πολιτικά παιδική φαντασίωση, με την ταυτόχρονη μερική ή ολική αποσύνδεσή τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το συνεπαγόμενο, έτσι, φρενάρισμα της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης (το διαίρει-και-βασίλευε όνειρο των οπαδών κάθε ολοκληρωτισμού).
Δεν πρόκειται βέβαια για μία ανάγκη που πηγάζει από πραγματικά προβλήματα. Ή μάλλον, για να είμαστε κατά το δυνατόν ακριβείς, ακόμη και η συζήτηση για κάτι τέτοιο επιτείνει, σε πρώτο χρόνο, τα (πραγματικά, μείζονα) προβλήματα των πολιτών —δημιουργώντας αβεβαιότητα στην καθημερινή ζωή, ένταση στην πολιτική τριβή και αναστάτωση στην Αγορά, δίνοντας δύναμη και προσθέτοντας επιρροή στις ήδη βραχνιασμένες δημαγωγικές φωνές— και σε δεύτερο μπορεί πραγματικά να γίνει κοινωνός μεγάλων καταστροφών, καθώς τέτοιου είδους παιχνίδια με τη μοίρα και τον άνθρωπο δεν ξεπερνιούνται πάντα μετά από μία «κρίση διαπραγματεύσεων», όπως συνέβη με την ελληνική περίπτωση το 2015.
Καταστροφών όμως —και πρέπει να τονιστεί αυτό— που δεν θα συμπεριλαμβάνουν σε καμία περίπτωση την Ευρώπη καθαυτήν, αλλά μόνο τις επιμέρους εκείνες χώρες που, παρασυρμένες από τις φωνές του εθνικολαϊκιστικού trash, θα αποζητήσουν μια δήθεν καλύτερη τύχη μόνες τους. Και πάλι, η Ελλάδα είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα εδώ.
Αλλά όχι μόνο η μικρή Ελλάς.
Από κοντά, θύμα έπεσε ακόμη και το Νησί, η κραταιά Αλβιών, που μπροστά σε ένα εξαιρετικά πιθανό Brexit, το οποίο μόνη επέλεξε με ασύγγνωστη επιπολαιότητα, βλέπει πόσο ξεγελάστηκε από μία δράκα απίθανων πολιτικών γελωτοποιών επιπέδου «Sun» — αυτής της φυλλάδας που μπροστά της η «Espresso» και το «Χωνί» μοιάζουν με λογοτεχνικές επιθεωρήσεις (υπερβάλλω βέβαια ως προς το «Χωνί»).
Και μιλάμε για τη Μεγάλη Βρετανία εδώ, ναι; Όχι για μία μικρή οικονομία, όχι για «ένα ακόμη» κράτος-μέλος. Μιλάμε για το ένα από τα τέσσερα κράτη που συγκροτούν τον πυρήνα της Ένωσης: η Μεγάλη Βρετανία τής χαρίζει την Αυτοκρατορική αίγλη, η Γαλλία την καλλιτεχνική-φιλοσοφική φινέτσα, η Γερμανία τη ρωμαλέα βεβαιότητα του φαουστικού ανθρώπου — και η Ελλάδα τις ρίζες της: αυτές είναι οι τέσσερες «κύριες» χώρες της Ευρώπης.
Παρά ταύτα, ούτε η Μεγάλη Βρετανία θα μπορέσει να εξαιρεθεί από τον αμείλικτο κανόνα της Ιστορίας: με το Brexit, το μόνο που θα συμβεί είναι μία σειρά από ανυπολόγιστες και άνευ λόγου καταστροφές που θα πλήξουν αποκλειστικά και μόνο την ίδια, χωρίς σε καμία περίπτωση να συμπεριλαμβάνουν την Ευρώπη καθαυτήν. Η Ευρώπη είναι πολύ παλιά για να πεθάνει. Και πολύ έξυπνη. Και η ιστορική στιγμή που ζούμε παραείναι σημαντική για να μην πρωταγωνιστήσει η ίδια σε αυτήν — και για να μη βγει αλώβητη από τον μεγάλο οικονομικό και γεωπολιτικό πόλεμο που έρχεται.
Καμία χώρα δεν μπορεί να επιζήσει μόνη. Καμία απολύτως δεν έχει αυτή τη δυνατότητα. Καμία χώρα δεν είναι νησί. Και, για να επανέλθουμε στα δικά μας, οι μεγάλες ενώσεις των κρατών, όπως ακριβώς είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι ο μόνος τρόπος για να επιβιώσουν και να κατορθώνουν να διατηρούν ένα ικανό στάτους ισχύος (που σημαίνει να έχουν θωρακισμένους θεσμούς, γερά θεμελιωμένα Ανθρώπινα Δικαιώματα, μεγάλα πανεπιστήμια, αξιόλογη πνευματική παραγωγή, υψηλό καταναλωτικό επίπεδο και ισχυρό στρατό).
Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας και των αγορών (μία φυσική κοινωνική κατάσταση που κρατά από το βαθύ παρελθόν: δεν είναι κάτι καινούργιο, δεν είναι γέννημα των καιρών μας, η παγκοσμιοποίηση ξεκίνησε από το Imperium) αγκαλιάζει —δεν έχω κανένα πρόβλημα και κανέναν ενδοιασμό για να το πω— ΣΤΟΡΓΙΚΑ τους λαούς και τα άτομα. Ενώ αντιθέτως η απομόνωσή τους πίσω από τα λογής Παραπετάσματα των ολοκληρωτισμών τα θανατώνει. Οποιαδήποτε προσπάθεια οποιουδήποτε να ξαναζήσει «χώρια» θα σημάνει τον φυσικό του θάνατο. Τον αφανισμό του.
Πεθαίνουν όμως οι λαοί; θα ρωτήσει ίσως κάποιος. Πεθαίνουν τα έθνη;
Η προφανής απάντηση είναι: Μα ασφαλώς και πεθαίνουν! Δεν υπάρχει ιερό έθνος, ούτε κάποιος θεός για να το σκέπει. Αλλά το χειρότερο δεν είναι να πεθάνουν. Το χειρότερο είναι να φυτοζωούν και να περιφέρονται σαν νεκροζώντανοι — σαν λαοί-ζόμπι.
Για όλα αυτά, που με πολύ λίγα λόγια είπαμε, αν και φλυαρώντας ταυτόχρονα, δεν πρέπει ποτέ μα ποτέ να φεύγει από το μυαλό μας τούτο: ο εθνικισμός, είτε Ακροδεξιός είτε υπό τον μανδύα μιας κάποιας αριστεροσύνης, είναι το μεγάλο σαράκι, και ο #1 εχθρός της Ευρώπης. Είναι η διαλυτική εκείνη ουσία, το φαρμάκι, που κυλά στις φλέβες της, και από το οποίο πρέπει να θεραπευτούμε. Αν σήμερα έχει έναν εχθρό η Φιλελεύθερη Δημοκρατία, είναι αυτός: ο εθνικισμός. Και αν έχει ένα μέλλον, ΠΟΥ ΤΟ ΕΧΕΙ, αυτό βρίσκεται αποκλειστικά και μόνο στην ισχυροποίηση των δεσμών μεταξύ των εθνικών μονάδων που την αποτελούν. Μια διαδικασία που δεν πρέπει να σταματήσει μέχρι την πλήρη ομοσπονδοποίηση της ηπείρου: μέχρι τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης.
ΥΓ1. Η νέα… παγκοσμιοποίηση (!) που υποτίθεται ότι θα αντικαταστήσει την υπάρχουσα, η «παγκοσμιοποίηση των εθνών», που θα είναι δήθεν απόρροια της ανόδου των όμορφων και ωραίων εθνικισμών, δεν θα σημάνει παρά τα εξής: εξαφάνιση των περιφερειακών κρατών τύπου Ελλάδος (εμείς, φέρ' ειπείν, θα γίνουμε ένα ρωσικό theme park, κάτι σαν τα Δυτικά Προάστια της Μόσχας), ενδοευρωπαϊκές συγκρούσεις, φτωχοποίηση μεσαίου μεγέθους χωρών, ΚΑΙ μικρότερη αλλά αυστηρότερη και πιο ισχυρή μακροπρόθεσμα Ευρωπαϊκή Ένωση.
ΥΓ2. Η Ευρώπη δεν είναι άλλη μία ήπειρος. Και το ευρώ δεν είναι άλλο ένα νόμισμα. Η Ευρώπη είναι η πατρίδα μας. Και το ευρώ η αυριανή πρωτεύουσά της.
