Η Τουρκία αναβαθμίζει πλέον την προσπάθειά της να αμφισβητήσει εμπράκτως τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου δηλώνει στο liberal.gr o Κώστας Υφαντής σημειώνοντας ότι θα επιδιώξει μέχρι τέλους τη δημιουργία τετελεσμένων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Με την φυσική παρουσία της, μέσω και του Γιαβούζ προσπαθεί να δείξει σε όλους ότι χωρίς τη συμμετοχή της δεν μπορεί να γίνει οτιδήποτε προκαλώντας επί της ουσίας και χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία αφού απειλεί με γεωτρήσεις στα οικόπεδα που η Κύπρος παραχώρησε.
Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο καθηγητής... η Άγκυρα εκτιμά πως πέραν των «διπλωματιών αντιδράσεων» δεν θα έχει άλλες επιπτώσεις και συμπεριφέρεται ανάλογα στην περιοχή. Βασικός της στόχος είναι η δημιουργία τετελεσμένων και σε αυτό θα επιμείνει.
Άλλωστε, υπογραμμίζει «ο τουρκικός μαξιμαλισμός δεν επιτρέπει την αναδίπλωση της Άγκυρας χωρίς σοβαρά ανταλλάγματα. Τέτοια που δύσκολα Αθήνα και Λευκωσία μπορούν να δώσουν στο πλαίσιο ενός έντιμου συμβιβασμού» προσθέτοντας πως «Οι στρατηγικές επιλογές μας είναι δέσμια των προτιμήσεων και των αντοχών των εταίρων μας στην Ευρώπη. Η Αθήνα πολύ σωστά δεν κόβει τις γέφυρες με την Άγκυρα αλλά δεν φαίνεται να υπάρχει καλό σενάριο αυτή την στιγμή. Δυστυχώς, χάσαμε πολύτιμο χρόνο από το 2016 όταν και ξεκίνησε το τωρινό κύμα αναθεωρητισμού»
Ως προς την άφιξης του Μάικ Πομπέο για την ολοκλήρωση της αμυντικής συμφωνίας μεταξύ Αθήνας και Ουάσιγκτον ο κ. Υφαντής σημειώνει πως πρόκειται για μια «σημαντική εξέλιξη γιατί δίνει βάθος και αυτόνομη αξία στην διμερή αμυντική συνεργασία». «Είναι» τονίζει «στην παρούσα συγκυρία κρίσιμη και θα παραμένει κρίσιμη όσο οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις παραμένουν όμηρος βαθιάς δυσπιστίας»
Διευκρινίζει πάντως ότι αυτή η συνεργασία δεν αποτελεί έναν «αντιτουρκικό άξονα». Παρέχει όπως υποστηρίζει «ένα διπλωματικό πλεονέκτημα στην ελληνική εξωτερική πολιτική αλλά όχι εξαργυρώσιμο έναντι της τουρκικής επιθετικότητας, εκτός αν καταρρεύσουν πλήρως οι τουρκοαμερικανικές σχέσεις, προοπτική που δεν θεωρώ καθόλου ρεαλιστική».
Τέλος εμφανίζεται απαισιόδοξος ως προς την ανάσχεση των μεταναστευτικών ροών με τουρκική πρωτοβουλία.
Συνέντευξη στον Ανδρέα Ζαμπούκα
- Κύριε Υφαντή, ο Μ. Τσαβούσογλου υποστήριξε ότι δεν ισχύει καμιά συμφωνία ή απόφαση για την Ανατολική Μεσόγειο χωρίς τη συμμετοχή Τουρκίας. Που μπορεί να φτάσει η Άγκυρα, δεδομένου πως οι απειλές της δεν φαίνεται να επηρεάζουν τις αποφάσεις σε Κύπρο, Αίγυπτο και Ισραήλ; Είναι η Λιβύη η μόνη ελπίδα του Ερντογάν;
Καταρχάς, ελπίζω ότι κανείς και καμία δεν έτρεφε προσδοκίες ότι η Τουρκία θα άλλαζε στάση. Εδώ και πολύ καιρό η Άγκυρα έχει κάνει σαφείς τις θέσεις της και έχει διαμορφώσει αναλόγως την συμπεριφορά της. Εμπράκτως έχει αμφισβητήσει την Κυπριακή κυριαρχία και έχει προσπαθήσει να καταδείξει με τον πιο έντονο τρόπο ότι η άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας θα προσκρούει στην τουρκική φυσική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο. Στο διπλωματικό και πολιτικό επίπεδο τα αποτελέσματα αυτής της στρατηγικής είναι μάλλον πενιχρά μέχρι στιγμής. Η Άγκυρα έχει αποτύχει να βρει συμπαραστάτες και υποστηρικτές στην διεθνή κοινότητα, ενώ η μόνη της «επιτυχία» ήταν ο εκφοβισμός της ιταλικής ΕΝΙ.
Τώρα με την εκ νέου κάθοδο του Γιαβούζ και την αναγγελία νέων γεωτρήσεων στο οικόπεδο 7, η Τουρκία αναβαθμίζει έτι περεταίρω την προσπάθειά της να ακυρώσει εν τοις πράγμασι την Κυπριακή κυριαρχία. Συγχωρείστε μου μία μικρή εκδήλωση πικρής ματαιοδοξίας. Τον περασμένο Ιούνιο είχα σημειώσει μεταξύ άλλων τα εξής: «Η Αθήνα και η Λευκωσία δεν πρέπει να τρέφουν αυταπάτες. Η Άγκυρα δεν μπλοφάρει. Από την στιγμή που οι προσπάθειές της να προσεταιρισθεί κράτη της περιοχής για να προχωρήσουν σε οριοθετήσεις παρακάμπτοντας την Κυπριακή Δημοκρατία και την Ελλάδα απέτυχαν, η δημιουργία τετελεσμένων με ίδια μέσα ήταν μονόδρομος. Και θα συνεχίσει. (…)».
- Mε δηλώσεις του ο Τσαγατάι Ερτσιγές γενικός διευθυντής του τουρκικού Υπουργείο Εξωτερικών ανέφερε χθες, ότι η Άγκυρα δεν αναγνωρίζει την ΑΟΖ της Κύπρου, και ότι το Γιαβούζ θα ξεκινήσει τη νέα γεώτρηση στις 7 Οκτωβρίου.
Σε όλους τους τόνους και σε όλα τα επίπεδα περιγράφεται με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο το τι επιδιώκει η Άγκυρα και πως θα το επιδιώξει μέχρι τέλους. Η εκτίμησή της είναι πως Γαλλία, Ιταλία και Ελλάδα δεν έχουν την βούληση να αντιδράσουν δυναμικά και να κλιμακώσουν την αντίδρασή τους πέρα από το διπλωματικό πεδίο. Επιπλέον, ο τουρκικός μαξιμαλισμός δεν επιτρέπει την αναδίπλωση της Άγκυρας χωρίς σοβαρά ανταλλάγματα. Τέτοια που δύσκολα Αθήνα και Λευκωσία μπορούν να δώσουν στο πλαίσιο ενός έντιμου συμβιβασμού. Οι στρατηγικές επιλογές μας είναι δέσμια των προτιμήσεων και των αντοχών των εταίρων μας στην Ευρώπη. Η Αθήνα πολύ σωστά δεν κόβει τις γέφυρες με την Άγκυρα αλλά δεν φαίνεται να υπάρχει καλό σενάριο αυτή την στιγμή. Δυστυχώς, χάσαμε πολύτιμο χρόνο από το 2016 όταν και ξεκίνησε το τωρινό κύμα αναθεωρητισμού.
- Η Αίγυπτος και το Ισραήλ μπορεί να θορυβηθούν;
Αίγυπτος και Ισραήλ δεν πρόκειται να ανησυχήσουν από την Τουρκική ρητορική. Η γεωπολιτική σημασία τους και οι συμμαχίες τους τούς καθιστούν σχεδόν άτρωτους απέναντι στις Τουρκικές πιέσεις αλλά δεν πρόκειται να εμπλακούν στην ελληνο-τουρκική ένταση στην Κύπρο και αλλού. Όντως η Λιβύη είναι το μόνο δυνάμει στήριγμα της Άγκυρας, μπορεί να μας ενοχλήσει διπλωματικά κάνοντας το «χατίρι» του Τούρκου Προέδρου αλλά δεν είναι τέτοιο που να μπορεί να της δώσει αυτό που η Άγκυρα επιδιώκει.
- Ήδη βρίσκεται στην Αθήνα για αμυντική συμφωνία ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών Πομπέο. Πως σχολιάζετε μία τέτοια εξέλιξη για τις γεωστρατηγικές ισορροπίες στην περιοχή;
Η ολοκλήρωση της αμυντικής συμφωνίας μεταξύ Αθήνας και Ουάσιγκτον είναι το επιστέγασμα της σταθερής βελτίωσης των ελληνοαμερικανικών σχέσεων τα τελευταία χρόνια. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ενώ και από μόνη της αυτή είναι μία σημαντική εξέλιξη γιατί δίνει βάθος και αυτόνομη αξία στην διμερή αμυντική συνεργασία, είναι στην παρούσα συγκυρία κρίσιμη και θα παραμένει κρίσιμη όσο οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις παραμένουν όμηρος βαθιάς δυσπιστίας. Προσοχή όμως! Ούτε η Ουάσιγκτον, ούτε η Αθήνα θεωρούν – και ούτε πρέπει να θεωρούν – την ελληνοαμερικανική αμυντική συνεργασία ως έναν αντιτουρκικός άξονας.
Αυτό υπάρχει – αν υπάρχει – μόνο στο μυαλό αφελών και ανιστόρητων. Για τις ΗΠΑ, η θεσμική θωράκιση της παραδοσιακής της συνεργασίας με την Ελλάδα στέλνει μηνύματα στην Μόσχα όχι στην Άγκυρα. Βεβαίως και παρέχει ένα διπλωματικό πλεονέκτημα στην ελληνική εξωτερική πολιτική αλλά όχι εξαργυρώσιμο έναντι της τουρκικής επιθετικότητας, εκτός αν καταρρεύσουν πλήρως οι τουρκοαμερικανικές σχέσεις, προοπτική που δεν θεωρώ καθόλου ρεαλιστική. Η Ουάσιγκτον θα συνεχίσει να προσπαθεί για την βελτίωση των σχέσεων της με την Άγκυρα.
Η Αθήνα πρέπει παράλληλα να έχει υπόψιν της ότι τα προβλήματα του Προέδρου Τραμπ με το Κογκρέσο μπορεί να σηματοδοτήσει μία περίοδο εσωστρέφειας που δεν θα τελειώσει πριν τις αμερικανικές εκλογές τον Νοέμβριο του 2020 και με την προϋπόθεση ότι ο Πρόεδρος θα επιβιώσει. Σε αυτό το διάστημα, ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών θα καταστεί ακόμη πιο σημαντικός πολιτικά. Και δεν θα είναι ο μόνος.
- Είστε αισιόδοξος για την επίλυση του Μεταναστευτικού στην Ελλάδα; Oι ροές από την Τουρκία αυξάνονται καθημερινά.
Νομίζω ότι δύσκολα θα δούμε μία ανάσχεση των πιέσεων με τουρκική πρωτοβουλία. Ακόμα και αν συμβεί κάτι τέτοιο θα είναι πρόσκαιρο και εξυπηρετεί την τουρκική στρατηγική εργαλειοποίησης των απελπισμένων προσφύγων και μεταναστών. Για την Άγκυρα, το μεγάλο διακύβευμα ασφάλειας είναι η εξουδετέρωση και ο εκτοπισμός των Κούρδων της Συρίας. Η δημιουργία ζώνης ασφάλειας στα τουρκο-συριακά σύνορα έχει καταστεί στοίχημα που δεν αντέχει να χάσει. Δεν είμαι σίγουρος ότι θα προχωρήσει σε μία στρατιωτική επέμβαση τέτοιου εύρους αλλά αναζητά υποστήριξη διπλωματική και οικονομική για την υλοποίηση του στόχου αυτού.
Η Ελλάδα είναι ένα αναπόφευκτο θύμα. Δυστυχώς δεν υπάρχουν πολλά που μπορούν να γίνουν άμεσα. Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν είναι κατά την άποψή μου αυτονόητα και έπρεπε να είχαν εφαρμοστεί εδώ και χρόνια. Όμως θα αποσυμπιέσουν την κατάσταση μεσοπρόθεσμα στην καλύτερη περίπτωση. Πρέπει να αντέξουμε την πίεση για να οργανώσουμε επιτέλους τον κρατικό μηχανισμό και να αποκτήσουμε τα μέσα που θα επιτρέψουν την αποτελεσματικότερη διαχείριση (αποτροπή, φύλαξη συνόρων αλλά ταυτόχρονα και περίθαλψη και φιλοξενία) ενός προβλήματος που δεν είναι συγκυριακό, χωρίς να χάσουμε την ανθρωπιά μας και την δημοκρατία μας.
