Το Ισραήλ δείχνει να πρωταγωνιστεί στην μάχη της ανθρωπότητας με την πανδημία. Το πρόγραμμα εμβολιασμού του εντυπωσίασε την παγκόσμια κοινή γνώμη, καταφέρνοντας ταχύτατα τα μεγαλύτερα ποσοστά ανοσίας αγέλης απ' ότι οποιαδήποτε άλλη χώρα. Τώρα, φαίνεται να βρίσκεται σε πολύ καλό δρόμο και για τα θεραπευτικά μέσα απέναντι στον κορονοϊό.
Στο Ιατρικό Κέντρο Ichilov του Τελ Αβίβ, με τις δοκιμές της 1ης φάσης να ολοκληρώνεται επιτυχημένα, όπως έγινε γνωστό πριν από λίγες ώρες. Χαιρετίζοντας την «τεράστια ανακάλυψη», το νοσοκομείο δήλωσε ότι η ουσία EXO-CD24 του καθηγητή Ναντίρ Αρμπέρ είχε χορηγηθεί σε 30 ασθενείς, των οποίων η κατάσταση ήταν μέτρια ή σοβαρή, και πως ανέκαμψαν και οι 30, με τους 29 εξ αυτών εντός τριών ή πέντε ημερών.
Ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Λονδίνου (LSE) και καθηγητής της Δημόσιας Υγείας στην Ιατρική Σχολή του Imperial College London, Ηλίας Μόσιαλος μιλάει στο Liberal και αναλύει τις νέες εξελίξεις, που φέρνουν ελπιδοφόρα μηνύματα για τη σκληρή μάχη με τον ιό.
Ο καθηγητής κάνει λόγο για «πολύ αισιόδοξα αποτελέσματα από τις δυο μικρές κλινικές δοκιμές στο Ισραήλ, που έδειξαν πως με δυο διαφορετικά καινοτόμα φάρμακα 29 στους 30 και 19 στους 21 ασθενείς σε σοβαρή ή κρίσιμη κατάσταση, θεραπεύτηκαν και έλαβαν εξιτήριο».
Συνέντευξη στον Βασίλη Γαλούπη
- Ποια είναι η πρώτη σας εκτίμηση για τα σημερινά νέα από το Ισραήλ;
Το νοσοκομείο Ichilov του Τελ Αβίβ δημοσίευσε λεπτομέρειες σχετικά με μια μικρή μελέτη για ένα καινοτόμο φάρμακο για τη θεραπεία ασθενών με κορονοϊό και φαίνεται να λειτουργεί ικανοποιητικά και χωρίς παρενέργειες. Πρόκειται για το EXO-CD24, που δοκιμάστηκε σε 30 ασθενείς σε μέτρια έως σοβαρή κατάσταση, σε επίπεδο κλινικής φάσης Ι. 29 στους 30 ασθενείς έλαβαν εξιτήριο από το νοσοκομείο σε μόλις 3-5 ημέρες. Δηλαδή τα αποτελέσματα αυτής της πρώτης κλινικής μελέτης φάσης Ι έδειξαν πως το καινοτόμο φάρμακο θεραπεύει πάνω από το 96% των ασθενών που το έλαβαν.
- Μπορείτε να μας εξηγήσετε πως λειτουργεί το EXO-CD24;
Όπως γνωρίζουμε στη νόσο του COVID-19 παρατηρούνται δύο στάδια. Το πρώτο στάδιο δεν απαιτεί ειδική θεραπεία, αλλά μόνο υποστηρικτική φροντίδα. Η δεύτερη φάση, που μπορεί να εμφανιστεί στο 5-7% των ασθενών, και κυρίως σε αυτούς που έχουν υποκείμενα νοσήματα, χαρακτηρίζεται από υπερδραστηριότητα του ανοσοποιητικού συστήματος -αυτό που αλλιώς ονομάζεται και ως «καταιγίδα κυτοκινών.
Το EXO-CD24 αναπτύχθηκε στο εργαστήριο του καθηγητή Nadir Arber, στο Ιατρικό Κέντρο του Τελ Αβίβ. Στοχεύει στη θεραπεία των ασθενών COVID-19 σε μέτρια και κρίσιμη κατάσταση, ώστε να αποφευχθεί η δυσμενής επιδείνωση. Χορηγείται εισπνεόμενο, μία φορά την ημέρα, για λίγα μόνο λεπτά, για πέντε ημέρες. Ως εισπνεόμενο κατευθύνεται απευθείας στους πνεύμονες, έτσι ώστε σε αντίθεση με πολλά άλλα παρασκευάσματα που χορηγούνται συστημικά, ή που αναστέλλουν επιλεκτικά συγκεκριμένες κυτοκίνες, το EXO-CD24 χορηγείται τοπικά, λειτουργεί εκτενώς και δεν φαίνεται να έχει παρενέργειες.
Να προσθέσω απλά εδώ πως η ιδέα πως μια εισπνεόμενη άρα άμεση δόση της πρωτεΐνης κατευθυνόμενη στους πνεύμονες θα προκαλέσει ισχυρότερη αντι-ιική απόκριση, ακόμη και σε ασθενείς των οποίων το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ήδη αδύναμο, εξετάζονται και σε άλλες μελέτες και για άλλες θεραπείες. Στην Αγγλία, για παράδειγμα η εισπνοή της πρωτεΐνης «ιντερφερόνης βήτα», θεωρείται πως μπορεί να σταματήσει την ανάπτυξη σοβαρής νόσου από Covid-19. Η προτεινόμενη αυτή θεραπεία είναι το αποτέλεσμα της ανακάλυψης μιας ομάδας του Πανεπιστημίου του Southampton και παράγεται από την τοπική εταιρεία βιοτεχνολογίας Synairgen.
- Υπάρχει κάποια ενημέρωση σχετικά με το κόστος και τη δυνατότητα παραγωγής του, εφόσον ολοκληρωθούν επιτυχώς οι κλινικές δοκιμές;
Ο καθηγητής Nadir και ο διευθυντής εργαστηρίου του, ο Δρ Shiran Shapira, μιλώντας για το φάρμακο που αναπτύχθηκε σε 6 μήνες, εξήγησαν πως βασίζεται σε κυστίδια που προέρχονται από κύτταρα (εξωσώματα) εμπλουτισμένα με την πρωτεΐνη CD24. Μπορεί μεν το φάρμακο να αναπτύχθηκε τώρα αλλά το εργαστήριο του Arber ασχολείται με τη μελέτη του ρόλου της CD24 στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος. Ο καθηγητής Arber εξήγησε πως μπορεί να παραχθεί γρήγορα και αποτελεσματικά, με πολύ χαμηλό κόστος, σε όλες τις φαρμακευτικές εγκαταστάσεις της χώρας, και σε σύντομο χρονικό διάστημα μπορεί να παρασχεθεί όλη η παγκόσμια κατανάλωση.
Να πω εδώ πως τα εξωσώματα δεν είναι άγνωστη ή νέα λέξη για τις αναγεννητικές θεραπευτικές μεθόδους. Είναι γνωστό επίσης πως μεσολαβούν στην αναγέννηση ιστών σε τραυματισμούς και ασθένειες. Επίσης είναι γνωστά και για το ρόλο τους στη δραστικότητα των βλαστικών κυττάρων και για την ικανότητα να προκαλούν ισχυρές κυτταρικές αποκρίσεις.
- Γνωρίζετε αν υπάρχουν κάποιες άλλες κλινικές δοκιμές σε εξέλιξη;
Μένοντας στα νέα για τις θεραπείες, να πούμε και για μια δεύτερη κλινική δοκιμή φάσης II/ΙΒ με 21 ασθενείς COVID-19 με υποκείμενα νοσήματα (όπως υπέρταση και παχυσαρκία) σε κρίσιμη κατάσταση στο Ιατρικό Κέντρο Hadassah στην Ιερουσαλήμ. Χορήγηθηκε στους 21 ασθενείς ένα φάρμακο που ονομάζεται Allocetra, και σύμφωνα με τους γιατρούς και την ανακοίνωση της εταιρείας, 19 από τους 21 ασθενείς 90,5%) της Φάσης II και της Φάσης Ib, συνολικά ανάρρωσαν εντός 5-6 ημερών και έλαβαν εξιτήριο από το νοσοκομείο κατά μέσο όρο 4,1 ημέρες και 7,7 ημέρες σε περίπτωση σοβαρής ή κρίσιμης λοίμωξης αντίστοιχα.
Το Allocetra, σύμφωνα με την εταιρεία Enlivex, έχει μεν σχεδιαστεί για την καταστολή της φλεγμονής, ωστόσο αντί να επιδιώκει να εξουδετερώσει ορισμένες κυτοκίνες οι αυξήσεις των οποίων μπορεί να ποικίλλουν από ασθενή σε ασθενή, το Enlivex επικεντρώνεται σε συγκεκριμένα κύτταρα του ανοσοποιητικού, όπως τα μακροφάγα, ώστε να εμπλακούν πιο ενεργά στην καταστολή της φλεγμονής.
Ήδη από το Δεκέμβρη είχε υπάρξει ανακοίνωση της εταιρείας για τη θεραπεία των πρώτων 5 ασθενών με COVID-19 στη δοκιμή, όπου όλοι τους (3 σε σοβαρή κατάσταση και 2 σε κρίσιμη κατάσταση) ανέκαμψαν πλήρως σε κατά μέσο όρο 5 ή 9 ημέρες αντίστοιχα».
- Συνεπώς, πέρα από τα εμβόλια, μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι και για θεραπευτικά «όπλα» στη μάχη με τον κορονοϊό;
Ενθαρρυντικά όλα αυτά τα νέα αλλά να περιμένουμε τις δημοσιεύσεις για τις λεπτομέρειες των αποτελεσμάτων.
• Ο Ηλίας Μόσιαλος είναι καθηγητής Πολιτικής της Υγείας της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Λονδίνου (LSE) και καθηγητής της Δημόσιας Υγείας στην Ιατρική Σχολή του Imperial College London.
