Οι μόνες άγνωστες λέξεις που είχα διαβάζοντας το ρεπορτάζ της Λίνας Γιάνναρου στην Καθημερινή της περασμένης Κυριακής, για τον τιτάνιο αγώνα του ιδιοφυούς φοιτητή Φυσικής Κώστα Τζαναβάρη να σπουδάσει, γιατί προερχόταν από φτωχή οικογένεια, ήταν αυτές που αφορούσαν το αντικείμενο της έρευνάς του.
Γιατί κατά τα άλλα, έχοντας αποφοιτήσει από ένα τομέα της Φιλοσοφικής (Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης) που τον ακολουθούν μέχρι τέλους, κυρίως όσοι έχουν κάποια «πετριά» με το συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο, αφού είναι εξαιρετικά απαιτητικό και επίπονο και δεν ολοκληρώνεται με «πασαλείμματα», είχα γνωρίσει και συμφοιτητές μου και στη συνέχεια μεγαλύτερους σε ηλικία αρχαιολόγους, κάποιοι πολύ γνωστοί που είχαν ξεκινήσει κυριολεκτικά «από το πουθενά», από πάμπτωχες οικογένειας της περιφέρειας που κατάφεραν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους με μεγάλες θυσίες και να γίνουν από αυτούς που γράφουν την ιστορία της ελληνικής αρχαιολογίας. Μόνο που αυτά είναι βιώματα που... χρονολογούνται πίσω, στη δεκαετία του 1990. Το να διαβάζουμε σήμερα όσα καταγράφει το ρεπορτάζ σημαίνει ότι κάποια πράγματα δεν έχουν αλλάξει καθόλου ή έχουν χειροτερέψει κιόλας.
Γιατί έπρεπε να περάσει ένας χρόνος ώστε ένας άπορος φοιτητής να βρει δωμάτιο στη φοιτητική εστία; Μήπως γιατί ακόμα και σήμερα, εν έτει 2022, τη διάθεση των δωματίων στις εστίες την ορίζουν συγκεκριμένες φοιτητικές παρατάξεις όπως γινόταν παλαιότερα; Στην «εποχή μας» ήταν η ΚΝΕ.
Και γιατί ενώ οι καθηγητές του στο Πανεπιστήμιο Πατρών είχαν αναγνωρίσει την ιδιαίτερη κλίση του στη Φυσική ο κ. Τζαναβάρης δεν κατάφερε ποτέ να πάρει κάποια υποτροφία, με αποτέλεσμα να μένει κάποιες μέρες της εβδομάδας νηστικός για να καταφέρει να τα βγάλει πέρα; Μήπως γιατί ακόμα και σήμερα, εν έτει 2022, τις υποτροφίες αυτές τις παίρνουν κυρίως παιδιά μελών ΔΕΠ, όχι τόσο γιατί χρειάζονται τα χρήματα αλλά για να έχουν τους τίτλους του υποτρόφου στο βιογραφικό τους; Βλέπετε, δεν είναι μόνο τα χρήματα που μετράνε στις υποτροφίες. Εξίσου σημαντικό, αν όχι περισσότερο, είναι ο ζηλευτός τίτλος του υποτρόφου που προσδίδει μια αξία σε όσους τον φέρουν, γιατί ως τίτλος που έχει αποδοθεί αξιοκρατικά, υποτίθεται, στο εξωτερικό μετράει πάρα πολύ. Τα μέλη ΔΕΠ φυσικά αυτό το γνωρίζουν και επιδιώκουν να προστίθεται στο βιογραφικό των παιδιών τους.
Ο κ. Τζαναβάρης τον βρήκε τελικά το δρόμο του με τον τρόπο που έχουν περιγράψει οι Λατίνοι: Fortuna audaces iuvat - Η τύχη χαμογελάει στους τολμηρούς. Κάποιοι «ξένοι και σημαντικοί άνθρωποι» άπλωσαν το χέρι τους και τον τράβηξαν από τη μιζέρια και σήμερα βρίσκεται σ' ένα ακαδημαϊκό περιβάλλον όπου παράγει πρωτότυπη επιστημονική γνώση αιχμής. Αν μάλιστα πιστεύαμε στη μεταφυσική, θα λέγαμε ότι το Σύμπαν τελικά συνωμότησε για να βοηθήσει ένα νεαρό επιστήμονα που είχε να προσφέρει πολλά στη μελέτη του.
Αν ήμουν η Υπουργός Παιδείας, και μάλιστα η συγκεκριμένη Υπουργός που έχει μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον που ιεραρχεί υψηλότερα όλων των αξιών τη μόρφωση, θα έπαιρνα το απόκομμα της Καθημερινής και θα ανέθετα σε κάποιον συνεργάτη του γραφείου μου να μου απαριθμήσει σε μια σελίδα, όχι περισσότερο, όλα όσα θα έπρεπε να κάνω άμεσα για να βελτιωθεί η κατάσταση. Και θα το έκανα τώρα, στη συγκυρία της ψήφισης του νέου νομοσχεδίου για τα ΑΕΙ.
Δεν μπορούμε να ξέρουμε τι πρέπει να κάνει ένας Υπουργός Παιδείας για να διορθώσει τα κακώς κείμενα αλλά οι Έλληνες θέλουμε να ξέρουμε ότι έχει καταλάβει το πρόβλημα και κάνει κάτι για να το λύσει. Από τη στήλη αυτή έχουμε καυτηριάσει την άποψη ότι στη χώρα αυτή πετυχαίνουν μόνον οι επώνυμοι και φυσικά έχουμε ειρωνευτεί σκληρά όσους εχθρεύονται την αριστεία. Εμείς πιστεύουμε στην αριστεία και θεωρούμε τους άριστους εξαιρετικά χρήσιμους σε μια κοινωνία. Αυτό σημαίνει ότι αναγνωρίζουμε ότι έχουν τις μεγαλύτερες ευθύνες όλων, ειδικά εάν βρεθούν σε θέση εξουσίας.
Η Υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως είναι βέβαιο ότι αναγνωρίζει τον αγώνα για προκοπή, γιατί είναι ένας αγώνας αξιών που μόνο άγνωστος δεν της είναι. Έχουμε λοιπόν κι εμείς με τη σειρά μας την αξίωση να γίνει Σταυροφόρος της ισότητας για το χατήρι των μη-προνομιούχων Ελλήνων.
Αν μη τι άλλο, η επόμενη φοιτήτρια ή ο επόμενος φοιτητής που θα έχει τα χαρίσματα αλλά και την επιμέλεια του κ. Τζαναβάρη θα πρέπει να μπορεί να τρώει όλες τις ημέρες της εβδομάδας για όσο θα διαρκούν οι σπουδές του και να μην μένει νηστικός. Είμαστε στον 21ο αιώνα. Δεν είναι δυνατόν να διαβάζουμε σε εξακριβωμένα δημοσιογραφικά ρεπορτάζ όσα θα έπρεπε να γνωρίζουμε μόνο μέσα από τις ιστορίες του Ντίκενς.
