Του Μιχάλη Τουτζιάρη*
«Τι περιμένουμε στην αγορά συναθροισμένοι;
Είναι οι βάρβαροι να φθάσουν σήμερα….οι βάρβαροι σαν έλθουν θα νομοθετήσουν….
……Γιατί ν' αρχίσει μονομιάς αυτή η ανησυχία
κ' η σύγχυσις. (Τα πρόσωπα τι σοβαρά που εγίναν).
Γιατί αδειάζουν γρήγορα οι δρόμοι κ' η πλατέες,
κι όλοι γυρνούν στα σπίτια τους πολύ συλλογισμένοι;
Γιατί ενύχτωσε κ' οι βάρβαροι δεν ήλθαν.
Και μερικοί έφθασαν απ' τα σύνορα,
και είπανε πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν.
__
Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους.
Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις.»
«Περιμένοντας τους Βαρβάρους, Ποιήματα 1897-1933,Κ.Π.Καβάφη»
Άραγε τι να είχε στο μυαλό του ο Καβάφης όταν έγραφε το συγκεκριμένο ποίημα. Από πολλούς θεωρούνταν μελαγχολικός και πεσιμιστής, καθώς η φθορά, ο φόβος του θανάτου και η ήττα με αξιοπρέπεια είναι συνεχώς επαναλαμβανόμενα στα ποιήματά του. Παρά ταύτα ο Καβάφης υπηρέτησε επάξια και τον ορθολογισμό, καθώς ο μόχθος για την τέχνη, η διαδικασία της ποιητικής δημιουργίας και οι συμβιβασμοί που ο κάθε άνθρωπος κάνει στη ζωή του και συνεχίζει να μάχεται για να κερδίσει, ακόμη και αν ξέρει ότι θα χάσει, περνούν από μπροστά μας μέσα από την Ιθάκη και την πολυαγαπημένη του πόλη την Αλεξάνδρεια.
Οι «συμβολισμοί» στην ποίηση έχουν μεγάλη αξία καθώς αναζητάς μέσα τους να βρεις την χαμένη σου ταυτότητα, καθώς γοητεύεσαι από το παλαιό και ονειρεύεσαι για το νέο, καθώς προσπαθείς να φθάσεις στον προορισμό σου!
Ίσως να μην είμαι ο «ειδικός» για να αναλύσω τα ποιήματα ενός τόσου μεγάλου Έλληνα ποιητή και τον τρόπο που σκέφτονταν όταν έγραφε τα ποιήματά του. Ίσως αν είχα μπροστά μου τον Καβάφη και τον ρωτούσα να μου απαντούσε, ίσως και όχι. Ίσως η σημερινή Ελλάδα που θα ζούσε ο Καβάφης με τα βιώματα των χαμηλοσυνταξιούχων και των ανέργων, με τα χαμένα όνειρα των 700.000 νέων Ελλήνων που έφυγαν στο εξωτερικό και τους εφιάλτες της καθημερινότητας μας να τον οδηγούσαν να αναζητήσει κάτι διαφορετικό από ένα νησί!
Σίγουρα όμως δε θα άλλαζε το «Περιμένοντας τους Βαρβάρους», καθώς αυτοί είναι οι υπεύθυνοι όλων των «δεινών» της χώρας. Ποιοί ήταν οι τότε «Βάρβαροι», ποιοι είναι οι σημερινοί «Βάρβαροι»;
Το ερώτημα δε θα το απαντήσουμε, εξάλλου ο σκοπός της ποίησης δεν είναι να απαντήσει στα ερωτήματα αλλά να δώσει «τροφή προς σκέψη». Το να δώσεις τις απαντήσεις και να οδηγήσεις την σκέψη εκεί που θέλεις να οδηγηθεί είναι σαν να ξέρεις τι ήθελε να πει ο ποιητής, και πιστέψτε με, κανένας δεν ξέρει «τι ήθελε να πει ο ποιητής»!!
«Σ' αυτές τες σκοτεινές κάμαρες, που περνώ
μέρες βαρυές, επάνω κάτω τριγυρνώ
για να βρω τα παράθυρα.— Όταν ανοίξει
ένα παράθυρο θάναι παρηγορία.—
Μα τα παράθυρα δεν βρίσκονται, ή δεν μπορώ
να τάβρω. Και καλλίτερα ίσως να μην τα βρω.
Ίσως το φως θάναι μια νέα τυραννία.
Ποιος ξέρει τι καινούρια πράγματα θα δείξει.»
(Από τα Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984)
* Ο Μιχάλης Τουτζιάρης είναι χρηματιστηριακός αναλυτής.
