Του Παύλου Ελευθεριάδη*
Η κυβέρνηση νομίζει ότι θα ξεφύγει από την σημερινή της απομόνωση κάνοντας πολιτική πάνω στην τραγωδία. Κατηγορεί για την καταστροφή την τηλεόραση, την αντιπολίτευση, τους ιδιοκτήτες του μοιραίου ακινήτου όπου είναι, λέει, νεοδημοκράτες, τους ιδιοκτήτες των υποτιθέμενων αυθαιρέτων, την πολεοδομία, την κλιματική αλλαγή κλπ. Δηλώνει ότι όλα έγιναν σωστά, προτού ακόμα γίνει η παραμικρή έρευνα για το τι συνέβη. Όλοι οι υπουργοί αυτό λένε, από τον Σπίρτζη, μέχρι τον Κουβέλη.
Πιστεύουν, φαίνεται, ότι θα καταφέρουν να ξεπεράσουν την τραγωδία κάνοντας πολιτική, γιατί έχουν κάνει πολιτική πάνω σε όλα τα άλλα υπαρξιακά θέματα της κοινωνίας μας: τη δολοφονία ενός έφηβου από έναν αστυνομικό, την κοινωνική ανισότητα, τις αυτοκτονίες, την έξοδο από το Ευρώ, τη διαφθορά, τις δωροδοκίες της Νοvartis, την αναθεώρηση του Συντάγματος, και τόσα άλλα.
Το έκαναν πάλι την ημέρα της φωτιάς. Ενώ η κρίση ακόμα απειλούσε ζωές, ο πρωθυπουργός και το επιτελείο του έστησαν τηλεοπτική παράσταση με τους αρχηγούς της πυροσβεστικής υπηρεσίας.
Η κυβέρνηση - ή τουλάχιστον ο κύκλος του Πρωθυπουργού - δείχνει να είναι κυνική σε βαθμό κυριολεκτικά παθολογικό. Δεν έχει διστάσει να χρησιμοποιήσει οτιδήποτε περνάει από το χέρι της για μικροκομματικό όφελος. Αυτό δείχνει το ψευτο-πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης, που κέρδισε την εξουσία για τον Σύριζα αλλά έφερε την χώρα στο χείλος του γκρεμού τον Ιούνιο του 2015 - με κόστος δεκάδες δισεκατομμύρια, που θα πληρώνουν οι επόμενες γενιές.
Η πραγματικότητα της καταστροφής στο Μάτι, όμως, είναι διαφορετική. Ίσως τα άλλα θέματα έβρισκαν ένα κοινό που ήθελε να πιστέψει τα επικοινωνιακά κόλπα του κ. Τσίπρα. Τώρα όμως είναι όλα διαφορετικά. Δυστυχώς φτάσαμε πια σε ένα θέμα, που όπως μας έμαθε η «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, δεν χωράει ούτε πολιτική, ούτε εξουσία, ούτε και καμία διαπραγμάτευση. Φτάσαμε κατά κάποιον τρόπο στον πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης. Η εμπειρία όλων μας ως μάρτυρες μιας τραγωδίας είναι κοινή: ο τρόμος στη σκέψη ότι στη θέση αυτών των θυμάτων θα μπορούσαμε να είμαστε εμείς. Ότι το νήμα της ζωής είναι για όλους το ίδιο ελαφρύ.
Ο θάνατος δεν είναι αντικείμενο πολιτικής. Ο θάνατος τόσων ανθρώπων απαιτεί δικαιοσύνη, τίποτε άλλο. Μόνο οι ένοικοι του Μεγάρου Μαξίμου φαίνεται να μην το καταλαβαίνουν.
Δεν ενδιαφέρονται να ερευνήσουν τι προκάλεσε τόσο κακό, προτού εκφέρουν την γνώμη τους. Δεν ρώτησαν ειδικούς, ούτε και περίμεναν την δικαιοσύνη. Μήπως ήταν η φυσική καταστροφή και μόνο, ή ήταν και τα σφάλματα των δήμων, ή της περιφέρειας, ή της αστυνομίας ή της πυροσβεστικής; Όλοι μας θέλουμε να ξέρουμε και πρέπει να προσπαθήσουμε να μάθουμε. Είναι απλά αδύνατον να αδιαφορήσουμε.
Μια τραγωδία σαν κι αυτή δεν μπορεί να ξεπεραστεί χωρίς αλήθεια. Δεν νομίζω ότι κανείς πρόκειται ποτέ να συγχωρήσει στον κ. Τσίπρα ότι θέλησε να μας την στερήσει.
*Ο κ. Παύλος Ελευθεριάδης είναι καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
