Είμαστε μια χώρα που συνήθισε να παράγει επί δεκαετίες είτε επιστημονικό με οικονομικούς όρους προλεταριάτο είτε να εξάγει ειδικευμένους επιστήμονες στο εξωτερικό.
Ταυτόχρονα η επαγγελματική εκπαίδευση σπάνια αποτέλεσε για τη μέση ελληνική οικογένεια οδό επαγγελματικής διαδρομής και καταξίωσης. Ειδικά στα τεχνικά επαγγέλματα έχουμε σήμερα κυριαρχία των εμπειροτεχνών χωρίς την παραμικρή πιστοποιημένη εξειδίκευση. Στα δημόσια έργα, μάλιστα, ισχύει ακόμη μητρώο εμπειροτεχνιτών.
Η προσπάθεια που έγινε με τα Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑΛ) ήταν κατ’ αρχήν σωστή, αλλά δεν απέδωσε. Σήμερα δυστυχώς δεν αποτελούν χώρο επιλογής, αλλά πεδίο αναγκαστικής καταφυγής παιδιών που πρέπει να έχουν κάποιο απολυτήριο.
Η κατάσταση πρέπει να αλλάξει και αλλάζει με το νομοσχέδιο που ψηφίζεται αυτές τις μέρες στη Βουλή και θέτει σε μια ενιαία βάση όλα τα θέματα και τα στάδια της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, συνδέοντάς την με την αγορά και με τις ανάγκες της βιοτεχνίας και της βιομηχανίας. Πρόκειται για μια μεγάλη μεταρρύθμιση.
Εδώ μάλιστα αναδεικνύεται και η κύρια διαφορά με την αντιπολίτευση που την θεωρεί λάθος και υποταγή στα συμφέροντα. Οι εκπρόσωποι όμως των παραγωγικών φορέων είναι σαφείς και επικροτούν σε γενικές γραμμές τις προτεινόμενες ρυθμίσεις.
Έρχομαι τώρα στη θέσπιση της διετούς μεταγυμνασιακής μαθητείας, την σημαντικότερη κατά τη γνώμη μου παρέμβαση, που θα αποτελέσει διέξοδο για χιλιάδες απόφοιτους Γυμνασίου δίνοντάς τους τα εφόδια να ενταχθούν στην αγορά εργασίας. Ως παράδειγμα αναφέρω ότι σήμερα στην Κεντρική Μακεδονία, υπάρχει μεγάλη έλλειψη τεχνιτών αλουμινίου (αλουμινάδων), κατάσταση που στα επόμενα χρόνια θα ενταθεί. Πρόκειται για ζήτηση καλοπληρωμένων θέσεων τις οποίες οι απόφοιτοι μαθητείας αντίστοιχης ειδικότητος θα μπορούσαν είτε να τις καλύψουν είτε να δημιουργήσουν τις δικές τους εταιρείες. Η τελευταία δυνατότητα είναι πολύ διαδεδομένη στα τεχνικά επαγγέλματα στην Ελλάδα και αποτελεί απάντηση σε όσους ισχυρίζονται ότι με τη μαθητεία η κυβέρνηση δημιουργεί φθηνό τεχνικό προσωπικό. Χαρακτηριστικά παραθέτω τα επαγγέλματα του υδραυλικού, του ηλεκτρολόγου εγκαταστάτη, του μηχανουργού, του συντηρητή ανελκυστήρων ή του ψυκτικού.
Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι όποιοι το επιθυμούν μπορούν να μεταπηδήσουν μετά την αποφοίτηση σε άλλο εκπαιδευτικό επίπεδο με κατατακτήριες εξετάσεις. Η μαθητεία δηλαδή μπορεί να οδηγήσει στα ΕΠΑΛ και μετά στα ΑΕΙ. Βέβαια, σε όλα τα στάδια της επαγγελματικής εκπαίδευσης δίνεται η δυνατότητα στους απόφοιτους να συνεχίσουν σε ανώτερο επίπεδο σπουδών, πάντα με εξετάσεις.
Ως ενισχυτικό παράγοντα στο ρόλο τους, θα πρότεινα να εξετασθεί η δυνατότητα στα προγράμματα τους να συμπεριληφθούν τα μαθήματα της ιστορίας και των ελληνικών. Επίσης, επειδή όπως συμβαίνει και στα ΕΠΑΛ συναντάται συχνά το φαινόμενο μαθητές να μη γνωρίζουν καθόλου ελληνικά και να δημιουργούν προβλήματα σε όλη τη τάξη, πρέπει να ληφθεί μέριμνα ώστε να γίνονται και μαθήματα εκμάθησης των ελληνικών.
Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει και ρυθμίσεις για τις σχολές μαθητείας του ΟΑΕΔ που για δεκαετίες λειτούργησαν ικανοποιητικά και “έδωσαν” στην παραγωγή στελέχη με προσόντα. Στο συγκεκριμένο χώρο υπάρχει αναστάτωση διότι η μεταρρύθμιση δεν περιλαμβάνει μεταβατικό στάδιο. Έτσι θα πρότεινα οι διατάξεις οι οποίες ίσχυαν έως την εγγραφή όσων φοιτούν σήμερα στην Α’ και Β’ τάξη να συνεχίσουν να ισχύουν. Επιπρόσθετα καλό είναι να διευκρινισθούν τα θέματα των Ινστιτούτων Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ) του ΟΑΕΔ.
Για την επαγγελματική κατάρτιση δε θα κάνω τίποτε άλλο πέρα από το να καταθέσω αυτούσια την άποψη του ΤΕΕ το οποίο αναφέρει μεταξύ άλλων: «ο τομέας των κατασκευών έχει ανάγκη στελέχωσης από κατάλληλα καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό που μπορεί να δημιουργηθεί μόνο από ένα ελκυστικό σύστημα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΕΚ)»
Τέλος, είναι εξαιρετική η ρύθμιση για τη δημιουργία ενός Εθνικού Πλαισίου Προσόντων σε πλήρη αντιστοίχιση με τα ισχύοντα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στη Επαγγελματική Κατάρτιση, όμως, πρέπει πάλι να δημιουργήσουμε συνθήκες ήπιας προσαρμογής. Οι ενιαίες παραδείγματος χάριν αρχές λειτουργίας για τα Ιδιωτικά Κέντρα Δια Βίου Μάθησης (ΔΒΚΜ) όταν δεν χρηματοδοτούνται από δημόσια προγράμματα είναι υπερβολικές, ενώ πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να ορίζουν την διάρκεια και το περιεχόμενο των προγραμμάτων τους.
Το Υπουργείο Παιδείας δημιουργεί με το παρόν νομοσχέδιο, ένα πλαίσιο όχι μόνο εκπαιδευτικό, αλλά και αναπτυξιακό. Ο χώρος της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης μπορεί να γίνει χώρος επιλογής από πεδίο καταφυγής. Ταυτόχρονα με ενιαίο τρόπο αντιμετωπίζεται και το θέμα των προσόντων. Η οικονομία σήμερα στον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης έχει κενά, τα οποία καλύπτει η κυβέρνηση με ενιαίο και συστηματικό τρόπο.
* Ο Στράτος Σιμόπουλος είναι Βουλευτής Α’ Θεσσαλονίκης, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, πρώην Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Έργων. Περισσότερα άρθρα και απόψεις του μπορείτε να διαβάσετε στο site www.efsimopoulos.gr
