Η λήξη του προγράμματος στις 20 Αυγούστου οδηγεί τη χώρα στον πιο σκληρό κριτή που είναι οι αγορές, τονίζει ο καθηγητής και πρώην συντονιστής του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, Παναγιώτης Λιαργκόβας, επισημαίνοντας ταυτόχρονα ότι δεν μπορούμε να μιλούμε για «καθαρή έξοδο» τη στιγμή που θα υπάρχει αυξημένη εποπτεία και έλεγχος των αποφάσεων ως προς την άσκηση της δημοσιονομικής πολιτικής.
Σύμφωνα με τον κ. Λιαργκόβα η κυβέρνηση πρέπει να προσέξει ώστε να μη στείλει λάθος μηνύματα στις αγορές μέσω της αμφισβήτησης των όσων η ίδια έχει συμφωνήσει, σημειώνοντας πως ακολουθήθηκε λάθος δρόμος στην οικονομική πολιτική αλλά και στον τρόπο που χειρίζεται τα θέματα η κυβέρνηση.
Αναφέρει ακόμη ότι οι εξελίξεις στην Τουρκία, την Ιταλία αλλά και διεθνώς επηρεάζουν άμεσα την Ελλάδα γεγονός που δεν πρέπει να παραβλέπει η κυβέρνηση, η οποία δείχνει να επαναπαύεται στο μαξιλάρι ασφαλείας που έχει δημιουργήσει στεγνώνοντας όμως την αγορά και την πραγματική οικονομία.
Τέλος κρούει για μια ακόμη φορά τον κώδωνα του κινδύνου τονίζοντας την ανάγκη να προχωρήσουν χωρίς αγκυλώσεις και ιδεοληψίες οι μεταρρυθμίσεις ενώ στο ερώτημα για το κατά πόσο υπάρχει περίπτωση να βρεθεί η χώρα μπροστά σε ένα νέο μνημόνιο σημειώνει πως η αυστηρή εποπτεία, η προνομοθέτηση μέτρων και η ανελευθερία στην άσκηση δημοσιονομικής πολιτικής δεν είναι τίποτα περισσότερο παρά ένα πρόγραμμα που έχει ήδη συμφωνηθεί.
Συνέντευξη στον Βασίλη Γεώργα
- Στις 20 Αυγούστου ολοκληρώνεται το τρίτο πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής. Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος μίλησε χθες για «καθαρή έξοδο». Πόσο εφικτό είναι αυτό;
Οπως ακριβώς είπατε τη Δευτέρα 20 Αυγούστου ολοκληρώνεται το τρίτο πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής που σημαίνει αυτομάτως ότι τερματίζεται και η χρηματοδότηση από τους θεσμούς με το ιδιαιτέρως ευνοϊκό επιτόκιο που ίσχυε.
Επί της ουσίας η χώρα δεν πραγματοποιεί καμία «καθαρή έξοδο» δεδομένου ότι δεν μπορεί να έχει άμεσα οποιαδήποτε αυτόνομη πρόσβαση στις αγορές και να δανειστεί βασιζόμενη στην αξιοπιστία της. Επίσης το καθεστώς αυξημένης εποπτείας που θα ισχύει, δεν επιτρέπει να λαμβάνονται ελεύθερα αποφάσεις ως προς την άσκηση της δημοσιονομικής πολιτικής.
Δείτε τι αναφέρει η έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους που συντάχθηκε από τη νέα επιστημονική επιτροπή υπό τον κ. Φραγκίσκο Κουτεντάκη, ο οποίος επεσήμανε, όπως και την προηγούμενη φορά ότι δεν πρέπει να σταλούν λάθος μηνύματα στις αγορές. Με λίγα λόγια πρέπει να ακολουθηθούν τα συμφωνηθέντα και να ληφθούν τα μέτρα που έχουν προβλεφθεί, γεγονός που αποδεικνύει ότι δεν τίθεται ζήτημα εφαρμογής μιας ελεύθερης δημοσιονομικής πολιτικής.
- Τα λάθος μηνύματα προς τις αγορές ποια είναι;
Κοιτάξτε. Η αμφισβήτηση των συμφωνηθέντων από την κυβέρνηση, που έχει υπογράψει το τρίτο μνημόνιο το οποίο λήγει τη Δευτέρα και έχει αποδεχτεί νομοθετώντας όλα τα μέτρα που έχουν ζητήσει οι δανειστές, είναι βέβαιο πως όχι μόνο θα στείλει λάθος μηνύματα αλλά και ότι θα τινάξει στον αέρα τις θυσίες του ελληνικού λαού.
Aπό την Τρίτη 21 Αυγούστου και ενδεχομένως μετά την ολοκλήρωση της όποιας γιορτής επιλέξει να πραγματοποιήσει η κυβέρνηση, αρχίζουν τα δύσκολα. Κριτές μας θα είναι οι αγορές. Αυτές θα μας αξιολογούν και από αυτές θα εξαρτόμαστε. Είναι αυτές που θα δείχνουν το δρόμο και δυστυχώς μέχρι σήμερα που μιλάμε εμφανίζονται κάτι περισσότερο από επιφυλακτικές αν λάβουμε υπόψη και το γεγονός πως ξένοι οίκοι μας αναβαθμίζουν αλλά το δεκαετές ομόλογο παραμένει σε υψηλά επίπεδα, ξεπερνώντας το 4,2%
- Ο κ. Τσακαλώτος δήλωσε πως υπάρχει ένα μαξιλάρι το οποίο μας καλύπτει για τα επόμενα δύο χρόνια..
Πράγματι η κυβέρνηση με τη σκληρή λιτότητα, την υπερφορολόγηση και την μη πληρωμή των υποχρεώσεών της στο μέγεθος τουλάχιστον που θα έπρεπε προκειμένου να στηρίξει και την πραγματική οικονομία, έχει καταφέρει να δημιουργήσει ένα -θα έλεγα απλά- «απόθεμα», το λεγόμενο cash buffer.
Μόνο που η χρησιμοποίησή του για την άσκηση μιας δημοσιονομικής πολιτικής στο πλαίσιο των παροχών που ακούγονται όπως και η χρήση του υπερπλεονάσματος, το οποίο επιτυγχάνεται με θυσίες και με στέγνωμα της ίδιας της αγοράς, δύναται να επιφέρει ολέθρια αποτελέσματα.
Έπρεπε η κυβέρνηση να είναι έτοιμη να βγεί στις αγορές άμεσα με τη λήξη του προγράμματος. Και οφείλω να τονίσω πως έπρεπε να έχει κάνει δοκιμαστικές εξόδους πριν την καταληκτική ημερομηνία της 20ης Αυγούστου ώστε να γνωρίζει που βαδίζει. Δεν το έπραξε, όπως δεν επιχείρησε να λάβει τη λεγόμενη πιστοληπτική γραμμή προκειμένου να αντιμετωπίσει και έκτακτες καταστάσεις όπως αυτές που διαμορφώνονται διεθνώς αλλά και στην Ευρώπη. Προκειμένου να διαθέτει ένα επικοινωνιακό εργαλείο και να το χρησιμοποιήσει ενδεχομένως για προεκλογικούς σκοπούς, επέλεξε έναν άλλο δρόμο. Τα αποτελέσματα θα φανούν σύντομα.
- Ο υπουργός Οικονομικών πάντως υποστήριξε πως η ελληνική οικονομία και ο σχεδιασμός που υπάρχει δεν πλήττεται από βραχυπρόθεσμες αρνητικές εξελίξεις όπως αυτή της Τουρκίας
Μακάρι να είναι έτσι. Όμως οι εξελίξεις και τα απρόσμενα γεγονότα, θέλουμε δεν θέλουμε, μας επηρεάζουν όλους. Επηρεάζουν διεθνώς, επηρεάζουν την Ευρώπη, δεν γίνεται να μην επηρεάζουν εμάς. Επισημαίνω δέ πως πέραν της Τουρκίας υπάρχει και η Ιταλία όπου έχουν στραφεί τα βλέμματα όλων και θα υπάρξουν εξελίξεις το προσεχές διάστημα.
Πραγματικά δεν μπορώ να κατανοήσω πως γίνεται να υποστηρίζουμε πως δεν μας επηρεάζουν τέτοιου είδους εξελίξεις αντί να λαμβάνουμε μέτρα προκειμένου να θωρακίσουμε την οικονομία μας. Μια οικονομία που κατά την κυβέρνηση «απελευθερώνεται» από την επόμενη εβδομάδα αλλά κανείς δεν γνωρίζει τι μπορεί να κάνει με αυτή την... ελευθερία.
- Τι εννοείτε;
Είναι απλό. Μπορεί η κυβέρνηση την επόμενη εβδομάδα να ανακοινώνει αυξήσεις στον κατώτατο έστω μισθό; Μπορεί να ανακοινώσει ότι αίρεται ο νόμος που προβλέπει τις μειώσεις στις συντάξεις ή αυτός που μειώνει περαιτέρω το αφορολόγητο; Μάλλον όχι. Ως εκ τούτου η ελευθερία που μας προσφέρεται είναι σχετική. Είναι σαν να έχει κάποιος ένα μικρό παιδί και να του λέει «μπορείς να κάνεις ότι θέλεις, αλλά θα σε παρακολουθώ για να μην κάνεις κάποια ζημιά». Σε αυτή την κατάσταση θα βρεθούμε με την ολοκλήρωση του προγράμματος.
- Στο παρελθόν έχετε μιλήσει για 4ο μνημόνιο που μπορεί να έρθει στη χώρα. Επιμένετε σε αυτό;
Αν δεν γίνουν μεταρρυθμίσεις, αν δεν έρθουν επενδύσεις, αν η παροχολογία μετατραπεί σε πραγματικότητα και αρχίσει η αλόγιστη διαχείριση πόρων ποια νομίζετε πως θα είναι η εξέλιξη; Και ειλικρινά πόσοι θεωρούν πλέον ότι δεν βρισκόμαστε σε πρόγραμμα; Με μέτρα που έχουν προνομοθετηθεί και μια παραχώρηση της δημόσιας περιουσίας για 99 χρόνια μπορεί κάποιος να υποστηρίξει πως η χώρα μας αλλάζει σελίδα;
Εγώ προσωπικά και από τη θέση του συντονιστή του γραφείου Προϋπολογισμού του κράτους στη Βουλή, αλλά και άλλοι οικονομολόγοι έχουμε κρούσει κατ''επανάληψη τον κώδωνα του κινδύνου. Απαιτείται ρεαλισμός, απαιτείται σχέδιο και κυρίως απαιτείται η ανάκτηση της αξιοπιστίας της χώρας με συγκεκριμένες πράξεις ώστε να επιτευχθεί ο στόχος της ανάκαμψης και εν συνεχεία της ανάπτυξης προκειμένου να απελευθερωθεί η χώρα από τα δεσμά των προγραμμάτων και των υπέρογκων χρεών. Σε διαφορετική περίπτωση θα βρισκόμαστε μονίμως σε έναν φαύλο κύκλο που και τη χώρα θα επιβαρύνει και τους πολίτες θα οδηγεί στην απόγνωση.
- Η πρόσφατη ρύθμιση του χρέους δεν ωφέλησε;
Έδωσε μια ανάσα. Όμως δυστυχώς δεν αρκεί. Και έχω τονίσει πολλές φορές ότι επικεντρωνόμαστε στο δημόσιο χρέος της χώρας και ξεχνούμε το ιδιωτικό χρέος που έχει ξεπεράσει προ πολλού τα 100 δισ. ευρώ εκ των οποίων μεγάλο μέρος δεν δύναται καν να ανακτηθεί. Πως μπορεί να λειτουργήσει μια οικονομία με αυτό το ιδιωτικό χρέος και πως μπορεί να επαναδραστηριοποιηθεί με τα υπέρογκα κόκκινα δάνεια των επιχειρήσεων αλλά και πολλών νοικοκυριών; Η κυβέρνηση δημιούργησε έναν στόχο που ήξερε πως θα υλοποιηθεί με τις υποχωρήσεις που έκανε, δηλαδή την λήξη του προγράμματος, αλλά αδιαφόρησε για όλα τα υπόλοιπα. Και αυτά είναι μπροστά μας ζητώντας επιτακτικά λύσεις.
