Του Γιώργου Πανταγιά*
Το Κυπριακό κινδυνεύει να μετατραπεί σε χίμαιρα. Παράγει περισσότερες φαντασιώσεις από αυτές που μπορεί να καταναλώσει. Αναμφισβήτητα έχει γίνει αντικείμενο ευτελών και μικρόνοων χειρισμών. Το χειρότερο δε είναι ότι υποκρύπτει πλειάδα ανομολόγητων επιδιώξεων.
Οι αθέατες πλευρές του είναι εκείνες που το καθιστούν, καιρό τώρα, σχεδόν δυσεπίλυτο πρόβλημα. Αν επιχειρήσουμε να τις αποκρυπτογραφήσουμε θα διαπιστώσουμε το εξής: Το Κυπριακό χρησιμοποιήθηκε ασύστολα από διάφορους πατριδοκάπηλους, δέσμιους εθνικιστικών εμμονών. Αξιοποιήθηκε από τους εμπλεκόμενους για την προώθηση αλόγιστων και επικίνδυνων πολιτικών. Και το σοβαρότερο, προσφέρθηκε για να χτιστούν και να διατηρηθούν πολιτικές καριέρες.
Έτσι εξηγείται γιατί οι προσπάθειες που καταβάλλονται εδώ και σαράντα πέντε χρόνια υπήρξαν ατελέσφορες. Τρανή απόδειξη το ναυάγιο του Κραν Μοντανά. Μολονότι οι συνομιλίες είχαν προχωρήσει σε βάθος, αποκαλύπτοντας ότι υπάρχουν προϋποθέσεις σύγκλισης, εντούτοις όλα ανατράπηκαν την τελευταία στιγμή. Ένας ακόμη κρίκος προστέθηκε στη μεγάλη αλυσίδα των χαμένων ευκαιριών. Για άλλη μια φορά επικράτησε η λογική της συνέχειας στην ασυνέχεια των αδιεξόδων.
Ο μόνος που αρνήθηκε να αποδεχθεί τη διαιώνιση της ιστορικής εκκρεμότητας ήταν ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ. Το Πλαίσιο που κατέθεσε, μετά το άδοξο τέλος των συνομιλιών στην Ελβετία, το επιβεβαιώνει. Το γεγονός αυτό δείχνει την πρόθεση της διεθνούς κοινότητας να κρατήσει ζωντανή την επίλυση του Κυπριακού. Μέχρι πρότινος όλοι οι συντελεστές στην ουσία το αγνοούσαν. Όσοι το επικαλούντο περισσότερο το έκαναν για το θεαθήναι, γνωρίζοντας ότι οι πράξεις και οι ενέργειές τους τούς έχουν ανεπανόρθωτα εκθέσει.
Η πρόσφατη πρωτοβουλία του Μουσταφά Ακιντζί να καλέσει τον Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη να προσυπογράψουν το Πλαίσιο προτάσεων του Αντόνιο Γκουτέρες, προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για τη λύση, αντικειμενικά ενέχει τις προϋποθέσεις για την επανεκκίνηση των συνομιλιών. Αξιολογώντας την ενέργεια του Τουρκοκύπριου ηγέτη, βγαίνει αβίαστα το συμπέρασμα ότι αναμφίβολα συνιστά θετική εξέλιξη. Η οποιαδήποτε άλλη ερμηνεία υποκρύπτει σκοπιμότητες, αχρείαστο φόβο και κυρίως άρνηση να αναζητηθούν τα σημεία σύγκλισης και συμφωνίας.
Η αντίδραση της Κυπριακής Δημοκρατίας ήταν τουλάχιστον αμήχανη και απαίδευτη. Το βέβαιο είναι ότι το μήνυμα που εξέπεμψε η Προεδρία θέτει καίρια ερωτήματα ως προς τις πραγματικές της προθέσεις, ενισχύοντας περαιτέρω την υπαρκτή αντίληψη ότι η δυστοκία δεν οφείλεται σε λάθος ανάγνωση. Η επίκληση διαφόρων θεμάτων, έτσι ώστε να θεμελιωθεί αντίλογος άρνησης στην πρόταση του Ακιντζί, καταγράφεται ως ένα απλό τρυκ. Δεν συνιστά αξιόπιστη και καθαρή απάντηση. Σίγουρα δεν διακρίνεται από την αναγκαία δημιουργική πρόθεση. Αντιθέτως, αποκαλύπτει ασθενική βούληση και έλλειψη αποφασιστικότητας. Οι ενστάσεις που διατυπώνονται για κορυφαία ζητήματα βρίθουν αντιφάσεων, στερούμενες σοβαρών επιχειρημάτων.
Όπως πολύ εύστοχα επεσήμανε σε παρέμβασή του ο πρώην κυβερνητικός εκπρόσωπος Μιχάλης Παπαπέτρου, το Πλαίσιο Γκουτέρες περιλαμβάνει μια σειρά προτάσεων που βρίσκονται σε αρμονία με τις θέσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς, όπως «η κατάργηση του συστήματος εγγυήσεων και η αντικατάστασή του από ένα πολυμερές σύστημα ασφάλειας. Η κατάργηση του δικαιώματος μονομερούς επέμβασης. Η αποχώρηση του κατοχικού στρατού και η παραμονή μόνο της ΕΛΔΥΚ (950 στρατιώτες) και της ΤΟΥΡΔΥΚ (650 στρατιώτες). Η λύση του εδαφικού στο συμφωνημένο πλαίσιο (μίνιμουμ 28,2% και μάξιμουμ 29,2% του εδάφους), και άλλα…
Η πρωτοβουλία του Τουρκοκύπριου ηγέτη ή θα είναι μια αναλαμπή που γρήγορα θα σβήσει ή μπορεί να λειτουργήσει ως γέφυρα για την επανεκκίνηση του Κυπριακού. Πάντως, τώρα θα δοκιμαστεί και θα κριθεί το μέγεθος, το βάθος και η εμβέλεια της ηγετικότητας που μπορούν να επιδείξουν τόσο ο Αναστασιάδης όσο και ο Ακιντζί.
*Ο κ. Πανταγιάς είναι Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας POLITY A.E.
