Η ήττα στις δημοτικές εκλογές της Κωνσταντινούπολης θα κάνει τον Ταγίπ Ερντογάν ανασφαλή και ακόμη λιγότερο προβλέψιμο τονίζει στο liberal.gr ο σύμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ, Μιχάλης Μυριάνθης, τονίζοντας ότι το τρωθέν του κύρος θα τον οδηγήσει σε βραδεία αποκαθήλωση. Ταυτόχρονα δεν αποκλείει το ενδεχόμενο, ανάλογα και με τις εξελίξεις στον Περσικό, η Τουρκία να επιταχύνει τις επιδιώξεις της και να επιχειρήσει αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας νοτίως του Καστελόριζου. Όπως επισημαίνει στην Κωνσταντινούπολη ηττήθηκε η πολιτική Ερντογάν.
Αν και εκτιμά ότι στην παρούσα φάση ο Πρόεδρος της Τουρκίας θα αποφύγει ένα θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο, καθώς αυτό αφενός μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στον τουρκικό τουρισμό, εν τούτοις όλα είναι παραμένουν ανοιχτά. Αν όντως κρίνει ότι ήρθε η ώρα, υπογραμμίζει, τότε θα επιχειρήσει να αμφισβητήσει την ελληνική κυριαρχία νοτίως του Καστελόριζου στην περιοχή που εμείς θεωρούμε ΑΟΖ, γεγονός που θα μας δημιουργήσει πρόβλημα, καθώς ακόμη δεν την έχουμε κατοχυρώσει νομικά, καταθέτοντας τις συντεταγμένες της περιοχής στον ΟΗΕ.
Τέλος, ο κ. Μυριάνθης σημειώνει τους έξι λόγους για τους οποίους οι πολίτες της Κωνσταντινούπολης γύρισαν την πλάτη τους στον εκλεκτό του Ερντογάν, μεταξύ των οποίων είναι, όπως λέει, η κακή κατάσταση της οικονομίας, οι λεονταρισμοί κατά των ΗΠΑ, και οι συνεχείς διώξεις αντιφρονούντων.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
Σχολιάστε μας την νίκη Ιμάμογλου στην μάχη για τον δήμο Κωνσταντινούπολης, που αρκετοί είχαν χαρακτηρίσει ως δημοψήφισμα για τον Ερντογάν. Τι θα πυροδοτήσει ;
Το κύρος του έχει τρωθεί σοβαρά και η διάβρωση της ισχύος του θα τον κάνουν ανασφαλή και ίσως λιγότερο προβλέψιμο. Παρά την τεράστια κινητοποίηση, την προσπάθεια προσεταιρισμού της Κουρδικής ψήφου με την επιστράτευση του Οτσαλάν, την αστεία επίκληση ότι ο Ιμαμογλου είναι Πόντιος και περίπου Έλληνας!
Η πολιτική Ερντογαν ηττήθηκε. Η ανάλυση ως συνήθως είναι πολύ-παραμετρική. Κόπωση του εκλογικού σώματος, κακή κατάσταση της οικονομίας, μαζικές διώξεις αντιφρονούντων, λεονταρισμοί έναντι των ΗΠΑ με ότι αυτό συνεπάγεται, Ισλαμοποίηση της χώρας εις βάρος της δυτικότροπης μερίδας του λαού της Κωνσταντινούπολης και της Ιωνίας, και άρωμα περιπέτειας στις εξωτερικές σχέσεις έναντι σχεδόν όλων (πλην Ρωσίας και Ι.Δ του Ιράν) γειτόνων (Συρία, Ισραήλ, Ελλάδα, Κύπρος, Αίγυπτος). Που οδηγούν όλα αυτά ; Σε εκτεταμένη ανασφάλεια και στο ΔΝΤ ante portas. Όσο για τον ίδιο τον ηγέτη, η αντίστροφη μέτρηση έχει αρχίσει. Το μειωμένο κύρος του πιθανότατα θα τον οδηγήσει σταδιακά σε μια βραδεία αποκαθήλωση και σε βάθος χρόνου σε εκούσια ή ακούσια αποχώρηση από το πολιτικό σκηνικό..
Μπορεί οι παραπάνω εξελίξεις να επηρεάσουν την τουρκική τακτική σε Αιγαίο και Κύπρο ;
Η ήττα Ερντογάν δεν συνεπάγεται οπωσδήποτε περιπέτειες με την Ελλάδα για δυο λόγους. Πρώτον ένα περιορισμένο θερμό επεισόδιο συνεπάγεται καταστροφικές συνέπειες στον τουρισμό και την διψασμένη για σκληρό συνάλλαγμα Τουρκική οικονομία. Και δεύτερον αν θεωρητικά και πέραν από κάθε Τουρκική προσδοκία, το θερμό επεισόδιο έχει αρνητική για αυτήν έκβαση, αυτό θα μείωνε περαιτέρω το κύρος του ηγέτη στα όρια της εσωτερικής αμφισβήτησης. Το do nothing σενάριο είναι για τον Ερντογαν ίσως η ασφαλέστερη εκδοχή, μέχρι να ανασυνταχθεί και ανακτήσει εκ νέου την πρωτοβουλία των κινήσεων. Όλα αυτά φυσικά με την λογική σαν πρόταγμα της ανάλυσης. Εξ άλλου η θεωρία παιγνίων αφορά λογικούς παίκτες (rational players).
Κοινή εκτίμηση είναι ότι παρά τις προειδοποιήσεις της Ευρώπης, αλλά και δηλώσεις σαν του Μακρόν για αποστολή γαλλικών φρεγατών, η Αγκυρα δεν θα αλλάξει στάση, όπως δείχνει και η πλεύση του 2ο τουρκικού γεωτρύπανου προς την Καρπασία. Αν σας ζητούσα μια πρόβλεψη, πως φαντάζεσθεί να εξελίσσεται η "κρίση με τα γεωτρύπανα", τους επόμενους μήνες στην ευρύτερη περιοχή ;
Η Τουρκία έχει μακροπροθέσμους στόχους που εξαγγέλλει προκαταβολικά και στην συνέχεια υλοποιεί. Σπανίως αιφνιδιάζει. Όταν αγνοεί τις ΗΠΑ στο θέμα των S 400, μάλλον δεν θα καμφθεί από τις συστάσεις - προειδοποιήσεις της ΕΕ, ιδιαιτέρως όταν γνωρίζει ότι τα οικονομικά συμφέροντα ορισμένων, (πλην σημαντικής ισχύος), κρατών-μελών περιορίζουν την ομόφωνη υιοθέτηση ουσιαστικών κυρώσεων εις βάρος της.
Περνώντας στην αντεπίθεση, η Τουρκία κατηγορεί την ΕΕ για μεροληπτική υπέρ της Ελλάδος στάση στο θέμα της ΑΟΖ, αγνοώντας ότι :
-Πρώτον, η ΑΟΖ κράτους-μέλους είναι κατ ανάγκη ΑΟΖ της ΕΕ στην λογική του μέρους και του όλου.
-Δεύτερον, όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ που βρέχονται από την Μεσόγειο, αλλά και ολόκληρη η ΕΕ ως θεσμός, έχει προσχωρήσει και επικυρώσει από την 1η Απριλίου 1998 το Δίκαιο της Θαλάσσης του Montego bay (UNCLOS).
Τέλος στην πρόβλεψη πως θα εξελιχθεί η κρίση, διακινδυνεύω την εκτίμηση ότι ολοκληρώνοντας με σχετικά μικρές διπλωματικές απώλειες την de facto αμφισβήτηση της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, η Τουρκία θα επιχειρήσει νοτίως του Καστελόριζου στην περιοχή που η Ελλάδα θεωρεί ΑΟΖ της, χωρίς επίσημα να το εχει νομικά καταστήσει γνωστό καταθέτοντας τις συντεταγμένες της περιοχής στον ΟΗΕ. Ο χρονισμός (timing) είναι το ζητούμενο. Αν όμως εν τω μεταξύ ξεσπάσει σοβαρή κρίση στον Περσικό/Αραβικό κόλπο, τότε η Τουρκία επωφελουμένη της γενικευμένης σύγχυσης, ίσως μπει στον πειρασμό να επιταχύνει τις επιδιώξεις της εκτιμώντας ότι δεν θα είναι εκείνη στα πρωτοσέλιδα.
Ο κ. Τσίπρας επαναλαμβάνει με κάθε ευκαιρία ότι αν η Τουρκία επιχειρήσει γεώτρηση κοντά στο Καστελόριζο θα παρεμποδιστεί, υπονοώντας τόσο διπλωματικά, όσο και στρατιωτικά. Το ερώτημα ωστόσο είναι, πως θα συμβεί αυτό, όταν η Ελλάδα δεν έχει ακόμη στείλει γεωγραφικές συντεταγμένες στο ΟΗΕ προκειμένου να κατοχυρώσει την περιοχή ;
Η παράλειψη αποστολής συντεταγμένων στον ΟΗΕ για την Ανατολική Μεσόγειο, σε αντίθεση με την Τουρκία, ενδεχομένως αποστερεί την Ελλάδα από πειστική νομική επιχειρηματολογία σε περίπτωση κρίσεως και ευθείας αμφισβήτησης ακόμη και manu militari, αυτού που υιοθετούμε ως δική μας ΑΟΖ. Οι συντεταγμένες της Ελλάδας είναι έτοιμες από καιρό και καθ'' όλα σύμφωνες με το Δίκαιο της Θαλάσσης στο οποίο η Ελλάδα έχει προσχωρήσει και επικυρώσει. Η κατάθεσή τους δεν κατοχυρώνει κυριότητα, αλλά σημειώνει επίσημη αιτιολογημένη αξίωση (claim) με βάση το διεθνές δίκαιο.
Πως κρίνετε γενικότερα την μέχρι τώρα διαχείριση της κρίσης από Ελλάδα ; Συνιστά ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική, η επίκληση και μόνο της διεθνούς νομιμότητας ;
Η απουσία ενός Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας αποστερεί την χώρα μας από την συνάρθρωση μιας καλά επεξεργασμένης στρατηγικής σε βάθος χρόνου που θα εχει ευρύτατη εσωτερική συναίνεση και στήριξη. Οι αντιδράσεις μας στις προκλήσεις έχουν τακτικό συνήθως ad hoc χαρακτήρα και εντάσσονται στην γραμμή του «βλέποντας και κάνοντας» (Learn as you go approach). Σχεδόν πάντα, αντιδρούμε συνήθως ετεροχρονισμένα στις προκλήσεις που δεχόμαστε.
Γιατί η Κύπρος δεν κάνει χρήση του δικαιώματος βέτο που έχει στα ευρωπαϊκά όργανα ;
H άσκηση του δικαιώματος βέτο στην ΕΕ είναι το έσχατο όπλο ενός κράτους-μέλους γιατί μοιραία συνεπάγεται την απομόνωσή του. Κάτι σαν το κεντρί της μέλισσας. Η Κύπρος ενδεχομένως θα ασκήσει το δικαίωμα αρνησικυρίας, όταν και εφόσον προηγουμένως έχουν εξαντληθεί ανεπιτυχώς όλα τα υπόλοιπα διαθέσιμα μέσα.
Εξηγήστε μας τι επιδιώκει η Τουρκία, όταν ο Τσαβούσογλου μιλά για μοντέλο Ταιβάν στα κατεχόμενα, και το ψευδοκράτος για εποικισμό της Αμμοχώστου ;
Η Τουρκία στο αναθεωρητικό της πλαίσιο έχει αναλογίες με την συμπεριφορά της Κίνας στην Νότιο Σινική Θάλασσα. Αυτό είχα την ευκαιρία να επισημάνω σε διάλεξη μου στην Ελληνική Διπλωματική Ακαδημία του Υπουργείου Εξωτερικών, ήδη την 1η Απριλίου 2013. Όπως η Κίνα θεωρεί την Ταιβάν αναπόσπαστο τμήμα της επικράτειας της το οποίο σήμερα τυγχάνει να είναι ανεξάρτητο κράτος, έτσι και η Τουρκοκυπριακή επικράτεια εχει ανάλογους δεσμούς με την «μητέρα-πατρίδα» μέχρι την de jure διευθέτηση του Κυπριακού προβλήματος.
Ο απειλούμενος εποικισμός των Βαρωσίων αποτελεί πολιτική του αναδυόμενου Τουρκοκυπρίου ηγέτη Οζερσαι (πιθανώς νέος Πρόεδρος του λεγομένης Δημοκρατίας της Βορείου Κύπρου) στην προσπάθεια του να γίνει αρεστός στην Άγκυρα, αλλά και να πιέσει την ελληνοκυπριακή πλευρά. Σε κάθε περίπτωση, ο Οζερσαι δεν είναι Μουσταφά Ακιντζι που υπήρξε ίσως ο μετριοπαθέστερος συνομιλητής και διαπραγματευτής της Τουρκοκυπριακής πλευράς.
Παλαιότερα είχε πέσει στο τραπέζι από τον πρόεδρο Αναστασιάδη η ιδέα δημιουργίας ενός fund στην Ελβετία, όπου θα κατέληγαν τα μελλοντικά έσοδα από τις έρευνες υδρογονανθράκων στην Κύπρο. Εχει εγκαταληφθεί ;
Νομίζω πως όχι. Υποθέτω ότι απλά αναζητείται το νομικό σχήμα των δικαιούχων του fund χωρίς να διαβρωθεί η νομιμοποιητική βάση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το Fund θα πρέπει να δημιουργήσει ένα δεσμευμένο λογαριασμό (escrow account) με διεθνείς εγγυήσεις που θα κατανέμει την πρόσοδο από την εκμετάλλευση των θαλάσσιων φυσικών πόρων της Κυπριακής Δημοκρατίας στους δυο δικαιούχους με αναλογία την προ της εισβολής και κατοχής πληθυσμιακή αναλογία 18% (Τουρκοκύπριοι) και 82% (Ελληνοκύπριοι). Η δημιουργία και λειτουργία του Fund αφαιρεί σειρά επιχειρημάτων της Τουρκίας, υπέρ της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Την Παρασκευή η τουρκική πλευρά έθεσε ξανά θέμα μουφτήδων, για να εισπράξει την απάντηση από το ελληνικό ΥΠΕΞ ότι η Ελλάδα δεν δέχεται μαθήματα για την Συνθήκη της Λωζάνης. Είναι η γνωστή τακτική της Αγκυρας να ανοίγει παράλληλα πολλά και διαφορετικά μέτωπα ;
Έμμεσα εντάσσεται στην κρίση η Τουρκική διαμαρτυρία και άμεσα αποτελεί αντίδραση σε πρόσφατες νόμιμες πράξεις της Ελληνικής διοίκησης εσωτερικού δικαίου, αναφορικά με την μειονότητα. Το παράδοξο είναι ότι η Τουρκική πλευρά επικαλείται παραβίαση της Συνθήκης της Λωζάννης, όταν η ιδια αποκαλεί Τουρκική , αντί του ορθού Μουσουλμανική την μειονότητα, που είναι ο όρος που αναφέρει η Συνθήκη της Λωζάννης.
