Η διαχείριση των χρημάτων των φορολογουμένων απαιτεί διαφάνεια και λογοδοσία, τονίζει σε συνέντευξή της η γενική διευθύντρια της οργάνωσης «Αλληλεγγύη Τώρα» (Solidarity Now), Αντιγόνη Λυμπεράκη, το αίτημα της οποίας για διερεύνηση των καταγγελιών περί κακοδιαχείρισης των κονδυλίων για το προσφυγικό διερευνάται από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης.
Η πρώην βουλευτής και καθηγήτρια Οικονομικών στο Πάντειο υπογραμμίζει την αναντιστοιχία ανάμεσα στο ύψος των κονδυλίων της Ε.Ε. στην Ελλάδα και στις απερίγραπτα απάνθρωπες συνθήκες κάτω από τις οποίες διαβιούν οι χιλιάδες πρόσφυγες, τον πειρασμό του «πρόσκαιρου οφέλους», θέτοντας, και αυτή, το κρίσιμο ερώτημα: «Γιατί τα λεφτά δεν πιάνουν τόπο;».
Συνέντευξη στον Γαβριήλ Χ. Σερέτη
- Με αφορμή τα δημοσιεύματα του «Φιλελεύθερου» και τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν σε Ελλάδα και εξωτερικό, επανεκκίνησε η δημόσια συζήτηση για τη διαχείριση των κονδυλίων για το προσφυγικό-μεταναστευτικό. Κατ'' αρχάς, πώς σχολιάζετε την αντίδραση του υπουργού Εθνικής Άμυνας;
Η δημόσια συζήτηση για τα σοβαρά και τα μεγάλα διεξάγεται στη χώρα μας «κατά ριπάς»: βγαίνει ένα δημοσίευμα, διατυπώνεται κάποια κατηγορία, δημιουργούνται αυτομάτως τα στρατόπεδα των «καλών» και των «κακών», των «εισαγγελέων» και των «κακοποιών», και στήνεται ένας χορός πολιτικής βεντέτας. Όταν διαχειριζόμαστε χρήματα φορολογουμένων (πόσο μάλλον ανθρώπους κατατρεγμένους), πρέπει να καλωσορίζουμε μια συνεχή και ψύχραιμη συζήτηση.
Μόνο η διαφάνεια εξασφαλίζει λογοδοσία. Για να γίνει σωστά, πρέπει να έχουν λόγο όλοι οι εμπλεκόμενοι (κράτος, ΜΚΟ, δήμοι), όσοι με το υστέρημά τους στηρίζουν την προσπάθεια, αλλά και οι ίδιοι οι ωφελούμενοι. Αντί για σκιές και βίαιη απαξίωση, έχουμε ευκαιρία να κάνουμε ένα βήμα μπροστά: μια ψύχραιμη συζήτηση για το αν οι πόροι αντιστοιχούν στο αποτέλεσμα που φέρνουν, σε ποιες περιπτώσεις ναι, και αν όχι, γιατί.
- Επί της ουσίας, κόμματα της αντιπολίτευσης, αιρετοί της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, φορείς, επαγγελματίες αλλά και απλοί πολίτες καταγγέλλουν φαινόμενα κακοδιαχείρισης και ατασθαλίες. Η δική σας εικόνα ποια είναι;
Η SolidarityNow, όπως και πολλοί άλλοι που είχαμε δραστηριοποιηθεί στην ανακούφιση της προσφυγικής κρίσης, κινητοποιήθηκε από την αναντιστοιχία ανάμεσα στο ύψος των κονδυλίων της Ε.Ε. στην Ελλάδα από τη μια, και στις απερίγραπτα απάνθρωπες συνθήκες κάτω από τις οποίες ζούσαν οι άνθρωποι χάριν των οποίων γινόταν η προσπάθεια, από την άλλη. Γι' αυτόν το λόγο υποβάλαμε με επίσημη αναφορά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Μάρτιο του 2017 προκειμένου να εξεταστεί το θέμα αρμοδίως - όχι για να γίνει φασαρία. Σε αυτή την αναφορά περιλαμβάνονται στοιχεία για τις συνθήκες υποδοχής, στέγασης, υγιεινής και ασφάλειας, καθώς και για τις διαδικασίες αίτησης ασύλου, την πρόσβαση στην εκπαίδευση κ.λπ.
Όσοι επιθυμούμε βελτίωση στη ζωή των προσφύγων, θα έπρεπε πρώτα απ'' όλα να μπορούμε να απαντήσουμε γιατί τα λεφτά δεν έπιασαν τόπο. Δεν είμαστε οικονομικοί εισαγγελείς. Και ούτε πρέπει να γίνουμε. Αλλά για να συνεχίσουμε όλοι τη δουλειά μας, οι σκιές πρέπει να παίρνουν τον δρόμο της διερεύνησης από ειδικούς. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε πως η ίδια δεν έχει τον τρόπο να ελέγξει τίποτα περισσότερο από το ότι υπήρχε σίτιση - που υπήρχε. Αν δεν αποφεύχθηκε κακοδιαχείριση, σπατάλη ή κάτι άλλο, αυτό θα το διαλευκάνει ο ειδικός ευρωπαϊκός θεσμός που λέγεται OLAF. Και ακριβώς σε αυτόν τον θεσμό παρέπεμψε το θέμα.
- Η ελληνική κυβέρνηση ισχυρίζεται πως όχι μόνον ελέγχεται από τις αρμόδιες αρχές αλλά και ότι παίρνει άριστα στις εξετάσεις. Ενστερνίζεστε αυτή την άποψη;
Στην πραγματική ζωή και σε δύσκολες καταστάσεις είναι ύβρις να θριαμβολογούμε. Κανείς δεν παίρνει -και δεν πρέπει να πάρει- άριστα. Τα θέματα είναι πολύπλοκα και δεν χωρούν μονολεκτικές απαντήσεις. Από τη μια πλευρά, μας ακούν οι άνθρωποι στα νησιά (πρόσφυγες και Ελληνες) που βλέπουν τις συνθήκες να χειροτερεύουν. Από την άλλη, υπάρχουν και καλά νέα.
Στα σχολεία έχουν σημειωθεί σημαντικά βήματα προόδου, και θα πρέπει να συνεχιστούν. Η στέγαση μέσα από το πρόγραμμα ESTIA (διαβίωση σε διαμερίσματα) είναι κάτι που είχαμε κι εμείς προτείνει στην αναφορά μας του 2017 και πρέπει να συνεχιστεί με βελτίωση της ποιότητας και έμφαση στην οικονομική ανεξαρτησία των προσφύγων και αιτούντων άσυλο. Οι ευκαιρίες εκπαίδευσης ενηλίκων και πρόσβασης στην απασχόληση πρέπει να πυκνώσουν και να γίνουν ποιοτικά καλύτερες.
Όλοι μαθαίνουμε μέσα από την προσπάθεια. Αντί να βάζουμε τρικλοποδιά στον διπλανό μας, είναι η στιγμή να συντονιστούμε και να ανεβούμε τάξη, μαθαίνοντας από τις επιτυχίες και τα λάθη μας. Μπορούμε να το κάνουμε και έχουμε την υποχρέωση.
- Πώς κρίνετε το γεγονός ότι σχεδόν τρία χρόνια μετά, εξακολουθεί να υφίσταται το καθεστώς της «έκτακτης και κατεπείγουσας ανάγκης», της σύναψης απευθείας αναθέσεων και συμβάσεων κατόπιν διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού και κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης;
Δύσκολα θα μπορούσε να αμφισβητήσει κάποιος ότι το προσφυγικό κύμα ήταν μια κατεπείγουσα και έκτακτη κατάσταση. Εδώ, όμως, έχει σημασία ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τις έκτακτες και κατεπείγουσες περιπτώσεις. Η κοινωνική πολιτική είναι γεμάτη έκτακτες καταστάσεις. Η άγονη αντίδραση είναι να ελπίζεις ότι θα ξυπνήσεις ένα πρωί και θα έχουν εξαφανιστεί όλοι οι πρόσφυγες και... business as usual.
Η γόνιμη αντίδραση είναι να μη λειτουργείς στιγμιαία, να σκέφτεσαι το αύριο και το μεθαύριο, φτιάχνοντας μηχανισμούς αντιμετώπισης των αναγκών: συστήματα ευκαιριών πρόσβασης στην εκπαίδευση, στην υγεία και την εργασία. Με τα χρήματα της έκτακτης ανάγκης είχαμε και έχουμε μια ευκαιρία να επιδιορθώσουμε και να αναβαθμίσουμε ολόκληρο το κοινωνικό δίκτυο της χώρας μας.
Όπως και σε άλλα μεγάλα θέματα, μάλλον φαίνεται ότι κυριάρχησε ο πειρασμός του πρόσκαιρου οφέλους, της άγονης αντιμετώπισης. Έτσι όμως χάνεται μια μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα.
- Δίπλα στις ελληνικές αρχές λειτουργούν δεκάδες ΜΚΟ. Δεν είναι λίγοι αυτοί, μεταξύ τους και κ. Μουζάλας, που τονίζουν πως η δράση τους είναι ουσιαστικά ανεξέλεγκτη;
Οι γενικεύσεις είναι ο συντομότερος δρόμος για την κόλαση. Δεν είναι όλες οι ΜΚΟ ίδιες, όπως δεν είναι ίδιες ούτε οι κρατικές υπηρεσίες, οι δήμοι, οι περιφέρειες και οι άνθρωποι.
Ελεγχόμαστε πολλαπλά από τους βασικούς μας χρηματοδότες και ανεξάρτητους ελεγκτές. Κρινόμαστε επίσης από τους ανθρώπους που προσπαθούμε να στηρίξουμε: 297.000 από το 2014, 7.000 στα προγράμματα στέγασης, και 90.000 που πέρασαν την πόρτα των Κέντρων Αλληλεγγύης στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη για να λάβουν δωρεάν ψυχοκοινωνική στήριξη, νομικές συμβουλές, βοήθεια να βρουν δουλειά... Λειτουργούμε κάτω από διπλή κριτική ματιά: εκείνων που προσφέρουν τα χρήματα και εκείνων χάριν των οποίων υπάρχουμε και λειτουργούμε.
Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο Παρασκευής 28 Σεπτεμβρίου
