Κρύβουμε το μεταναστευτικό κάτω από το χαλί, κάνουμε σαν να πρόκειται για επιδημία που θα περάσει, δεν έχουμε ακόμη ένα οργανωμένο σχέδιο ένταξης των ανθρώπων αυτών στην κοινωνία επειδή φοβόμαστε το πολιτικό κόστος. Ήρθε η ώρα να πούμε αλήθειες, όπως λέει στο liberal η Μελίνα Δασκαλάκη δημοτική σύμβουλος στο Δήμο Αθηναίων και υπεύθυνη για το μεταναστευτικό, να καταλάβουμε ότι δεν υπάρχει πρωθυπουργός που με ένα μαγικό τρόπο θα εξαφανίσει τους μετανάστες.
Να τους εντάξουμε στην κοινωνία, με μαθήματα ελληνομάθειας, βραχυχρόνια επαγγελματική κατάρτιση, να σπάσουμε τα ταμπού, γρήγορα και οργανωμένα. Και φέρνει ως παράδειγμα της μεγάλης ακόμη έλλειψης οργάνωσης σε αυτό τον τομέα, το γεγονός ότι ακόμη και σήμερα δεν υπάρχει ένα εργαλείο, ένα σύστημα που να καταγράφει που καταλήγουν όσοι πρόσφυγες εγκαταλείπουν τις δομές.
Σαν αποτέλεσμα όταν εξαιτίας της καραντίνας οι ξένοι εποχικοί εργάτες δεν μπορούσαν να έρθουν στην Ελλάδα για τις αγροτικές δουλειές και ο Δήμος Αθηναίων μαζί με άλλους, επιχείρησε να δημιουργήσει μια βάση δεδομένων για την ζήτηση και προσφορά εργασίας, το εγχείρημα κατέστη αδύνατο να ολοκληρωθεί, αφού δεν υπήρχε ακριβής εικόνα για το που βρίσκονται όσοι έχουν φύγει από τις δομές.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Tι συνέβη την Τετάρτη στην Πλατεία Βικτωρίας κα Δασκαλάκη;
Συνέβη ότι ομάδες πολιτών, μετά από κάλεσμα της Χρυσής Αυγής πραγματοποίησαν συγκέντρωση διαμαρτυρίας με σύνθημα «Όχι» στην γκετοποίηση», με συνέπεια αμέσως μόλις το πληροφορήθηκαν αυτό οι Αλληλέγγυοι να προγραμματίσουν κι εκείνοι αντισυγκέντρωση. Στο μεταξύ η αστυνομία είχε φροντίσει να απομακρύνει τους λιγοστούς, περίπου 30, πρόσφυγες από την πλατεία, προκειμένου να μην γίνουν θηράματα και ανθρώπινες ασπίδες, όπως κάποιοι σχεδίαζαν.
Στην συγκέντρωση λοιπόν βρέθηκαν ο κυβερνητικός βουλευτής της ΝΔ κ. Μπογδάνος, ο δημοτικός σύμβουλος στο Δ.Αθηναίων Ηλ. Κασιδιάρης και από την άλλη πλευρά ο δημοτικός σύμβουλος του Ανταρσύα, Π. Κωσταντίνου και στελέχη άλλων αλληλέγγυων οργανώσεων.
Δηλαδή πυλώνες προβοκάτσιας μαζεύτηκαν στην πλατεία με προφανή στόχο την πολιτική εκμετάλλευση και τα επεισόδια, τα οποία και ακολούθησαν. Και η Χρυσή Αυγή μαζί με τα παρόμοια μορφώματα επιχείρησαν ξανά να εκμεταλλευτούν τις ανησυχίες που έχει ο κόσμος για την υποβάθμιση της περιοχής. Αυτά συνέβησαν. Εμείς από την πλευρά μας συνεχίζουμε να διαχειριζόμαστε ένα πρόβλημα που ήρθε για να μείνει. Και φωνάζουμε ότι το προσφυγικό -μεταναστευτικό πρόβλημα δεν είναι συγκυριακό. Σαν Δήμος βάζουμε πλάτη, κάνουμε ό,τι μπορούμε, αλλά έχει έρθει η ώρα και η πολιτεία να κάνει την δουλειά της. Το λέω αυτό γιατί βλέπω ότι η πολιτική εκμετάλλευση του φαινομένου θα διογκωθεί.
- Γιατί το λέτε αυτό;
Εννοώ ότι εδώ και πάρα πολλά χρόνια, η πλ. Βικτωρίας έχει εμπεδωθεί στην κοινότητα των προσφυγών ως το σημείο συνάντησης όταν βγαίνουν από τις δομές. Είχαμε φτάσει να βλέπουμε το 2015 ακόμη και 500 ανθρώπους να στοιβάζονται στην Πλατεία Βικτωρίας, πρόβλημα που τα τελευταία χρόνια έχει σημαντικά υποχωρήσει. Από τότε που αποφασίστηκε να αποσυμφορηθούν τα νησιά, η Σάμος και η Μυτιλήνη, έχει ανακοινωθεί πως συνολικά θα αποχωρήσουν από τις δομές περίπου 40.000 άνθρωποι, οι οποίοι και θέλουν όλοι να έρθουν στην Αθήνα και να παραμείνουν εδώ για κάποιο διάστημα.
Έτσι και γίνεται εδώ και ένα μήνα, οπότε και έχουν αρχίσει οι πρώτες έξοδοι από τα hot spots των νησιών. Παίρνουν το πλοίο, φτάνουν στην Αθήνα και κατευθύνονται στην Βικτώρια. Ελάχιστοι διανυκτερεύουν εκεί, αλλά κατά την διάρκεια της ημέρας συγκεντρώνονται εκεί. Εν συνεχεία η αστυνομία τους μαζεύει και τους διοχετεύει σε άλλες δομές ανά την χώρα, μέχρι να έρθουν οι επόμενοι κ.ο.κ. Κάποιοι λοιπόν συναινούν να κατευθυνθούν σε κάποια δομή, όπως Σχιστό ή Σκαραμαγκάς, όμως άλλοι δεν συμφωνούν.
Σε συνεννόηση είτε με τις προσφυγικές κοινότητες, είτε με τους αλληλέγγυους, ενίοτε με κυκλώματα όχι και τόσο αθώα, συγκεντρώνονται στην Βικτώρια. Και εδώ «κουμπώνει» η πολιτική εκμετάλλευσης, οι πυλώνες προβοκάτσιας, όπως αυτοί προχθές, που έσπευσαν και θα ξανασπεύσουν να αποκομίσουν πολιτικά οφέλη και να προκαλέσουν επεισόδια. Όσο θα απουσιάζει μια θαρραλέα συζήτηση για την ένταξη των ανθρώπων αυτών, τόσο θα παραμένουμε θεατές στο ίδιο ακριβώς έργο.
- Έχει ανοίξει μια τέτοια συζήτηση;
Έως σήμερα δεν έχει ανοίξει μια γενναία συζήτηση για τους μετανάστες, πως θα τους ενσωματώσουμε στην κοινωνία και την οικονομία. Ξορκίζουμε το πρόβλημα. Κάνουμε σαν να πρόκειται για μια επιδημία που θα περάσει. Επί χρόνια ασχολούμασταν σε εθνικό επίπεδο κυρίως με την υποδοχή τους. Έχουμε τεράστια υστέρηση στις πολιτικές ένταξης. Στην κατάρτιση και υλοποίηση πολιτικών ένταξης. Επομένως, άμεση προτεραιότητα για την κυβέρνηση πρέπει να είναι να τελειώσουμε με την υπόθεση Μόρια και αφού εξορθολογιστεί το πρόγραμμα στέγασης αιτούντων άσυλο ESTIA να ασχοληθούμε σοβαρά με την ένταξη των αναγνωρισμένων προσφύγων.
- Κάποιοι βέβαια, όπως όσοι συγκεντρώθηκαν στην Πλ. Βικτωρίας θα πουν δεν θέλουμε οι μετανάστες να ενταχθούν στην ελληνική κοινωνία, θέλουμε να φύγουν…
Κάποιοι όντως φεύγουν. Όμως πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι το μεταναστευτικό-προσφυγικό δεν πρόκειται να επιλυθεί. Πρέπει να μάθουμε να ζούμε με αυτό. Είναι μια καινούργια κατάσταση η οποία θέλει διαχείριση. Χρειάζεται ένταξη των μεταναστών στην κοινωνία. Αλλά για να μην παρεξηγηθώ, δεν εννοώ ότι πρέπει να επιστρέψουμε στο δόγμα του «μπάτε σκύλοι αλέστε» του ΣΥΡΙΖΑ και πάρτε άσυλο. Καταλαβαίνω όσους υποφέρουν από αυτές τις συνέπειες, ωστόσο δεν είναι ρεαλιστική η προσδοκία τους ότι όσοι έχουν ήδη έρθει στην Ελλάδα θα εξαφανιστούν ένα ωραίο πρωί ή θα τους στείλουμε πίσω.
- Είμαστε έτοιμοι ως κοινωνία να αποδεχτούμε την ένταξη των μεταναστών;
Όχι, δεν είμαστε. Σήμερα όμως οι μετανάστες που βρίσκονται στην Ελλάδα είναι 120.000 σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας για τους Πρόσφυγες. Έστω ότι ο πραγματικός τους αριθμός είναι μεγαλύτερος. Γιατί να μην μπορεί να τους απορροφήσει και να τους ενσωματώσει η ελληνική κοινωνία και οικονομία όταν κατά την δεκαετία του 1990 έκανε το ίδιο, όχι με 200.000 αλλά με 1,5 εκατομμύριο ανθρώπους που ήρθαν από την Αλβανία ; Δείτε τις τότε συνθήκες και τις σημερινές. Τριάντα χρόνια πριν οι άνθρωποι εκείνοι εντάχθηκαν στην οικονομία, επειδή φυσικά υπήρχαν δουλειές.
Σήμερα η ελληνική οικονομία βρίσκεται ξανά σε μια μεταβατική φάση. Καλείται να σχεδιάσει την επόμενη ημέρα της, να στραφεί σε νέους στρατηγικούς τομείς, να δημιουργήσει ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο, το οποίο και θα χρηματοδοτηθεί ως ένα βαθμό από το νέο Ταμείο Ανάκαμψης. Σε κάθε έναν από τους νέους αυτούς τομείς θα δημιουργηθούν θέσεις απασχόλησης από χαμηλής έως υψηλής εξειδίκευσης. Είναι μια μοναδική ευκαιρία να εντάξουμε με ένα συντονισμένο και καλοστημένο σχέδιο κάποιους από αυτούς τους ανθρώπους στην ελληνική κοινωνία.
- Βλέπετε τέτοια βήματα να γίνονται;
Πολύ μικρά. Έως σήμερα, επί χρόνια, όσοι έρχονταν στην Ελλάδα αφενός τοποθετούνταν σε δομές με απαράδεκτες συνθήκες, αφετέρου κρατούνταν σε μια αδιανόητη αδράνεια. Κρύβουμε τόσα χρόνια το πρόβλημα κάτω από το χαλί, δεν εντάσσουμε τους ανθρώπους αυτούς στην κοινωνία. Προφανώς ο λόγος που δεν υπάρχει ακόμη ένα οργανωμένο σχέδιο ένταξης των μεταναστών είναι το πολιτικό κόστος.
Και για να το ξεπεράσουμε αυτό πρέπει με την βοήθεια των μέσων ενημέρωσης να σπάσουμε το ταμπού της ένταξης των μεταναστών. Να αρχίσουμε να λέμε αλήθειες, να καταλάβουμε ότι δεν υπάρχει πρωθυπουργός που με ένα μαγικό τρόπο θα εξαφανίσει ως δια μαγείας τους μετανάστες. Να μετατραπεί το προσφυγικό από μια «πανούκλα» που κάποτε θα περάσει, σε μια δυσκολία την οποία πρέπει όλοι μαζί να διαχειριστούμε. Η Ευρώπη θα βιώνει το πρόβλημα για το προβλεπτό μέλλον.
- Τι είναι αυτό που πρέπει να γίνει άμεσα;
Μαθήματα ελληνομάθειας και βραχυχρόνια επαγγελματική κατάρτιση για εργασίες χαμηλής εξειδίκευσης, τις οποίες και έχουμε καταγράψει. Η αλήθεια είναι ότι όλα αυτά τα αυτονόητα γίνεται με πάρα πολύ αργό ρυθμό. Χρειάζονται πολύ περισσότερα, πολύ πιο οργανωμένα, πολύ πιο γρήγορα. Σαν Δήμος Αθηναίων το έχουμε κατ’ επανάληψη θέσει στον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου, Ν. Μηταράκη. Όπως επίσης ότι δεν γίνεται οι μετανάστες να συσσωρεύονται όλοι στην Αθήνα. Πρέπει και οι Δήμοι στην Περιφέρεια να δεχτούν να φιλοξενήσουν ανθρώπους σε μικρά νούμερα.
Δείγμα της μεγάλης έλλειψης οργάνωσης είναι ότι αυτό που συνέβη με αφορμή την πανδημία. Εξαιτίας της καραντίνας, οι ξένοι εποχικοί εργάτες δεν μπορούσαν να έρθουν στην Ελλάδα για τις αγροτικές δουλειές. Επιχειρήσαμε μαζί με άλλους δήμους να δημιουργήσουμε μια βάση δεδομένων για την ζήτηση και την προσφορά εργασίας. Βρισκόμαστε όμως ακόμη στην πολύ αρχή για ένα σχέδιο ένταξης των μεταναστών σε εθνική κλίμακα.
- Έχουμε εικόνα που καταλήγουν οι μετανάστες όταν φεύγουν από τα hot spots, υπάρχει σύστημα καταγραφής;
Όχι. Σκεφτείτε ότι ακόμη και σήμερα στην Ελλάδα δεν μετράμε, δεν καταγράφουμε, δεν ξέρουμε με ακρίβεια που καταλήγουν όσοι φεύγουν από τις δομές. Εκ των 40.000 που πρόκειται να αποχωρήσουν από τα νησιά, έχουν μέχρι σήμερα φύγει υπολογίζω περίπου 2.000. Για κάποιους γνωρίζουμε που βρίσκονται, για άλλους όχι με αποτέλεσμα να επικρατεί μια δύσκολη στην διαχείρισή της κατάσταση.
Η παρακολούθηση και καταγραφή των μεταναστών συνδέεται άμεσα με την ομαλή ένταξή τους. Πως θα ενταχθούν σε μια κοινωνία άνθρωποι για τους οποίους δεν ξέρουμε που βρίσκονται, αν φιλοξενούνται κάπου και που, αν νοικιάζουν σπίτι στο Λεκανοπέδιο ή όχι, πώς σιτίζονται ή αν έχουν πρόσβαση σε εργασία ή κοινωνική στήριξη ;
* Η κ. Μελίνα Δασκαλάκη είναι δημοτική συμβούλου στο Δήμο Αθηναίων, υπεύθυνη για την κοινωνική ένταξη μεταναστών και προσφύγων
