Τι προβλέπει θεωρητικά το νέο σύστημα πρωτοβάθμιας περίθαλψης;
Ο ασφαλισμένος πρώτα πρέπει να υποβάλει αίτηση ηλεκτρονικά ή σε κάθε δομή πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Αφού περάσουν τρεις μήνες από την υποβολή της αίτησης, η διαδικασία εγγραφής ολοκληρώνεται αυτόματα από το σύστημα, ανάλογα με τη διαθεσιμότητα του οικογενειακού ιατρού που έχει επιλεγεί. Επισημαίνεται ότι:
- Μπορεί ο ασφαλισμένος να προγραμματίσει επισκέψεις μόνον στον οικογενειακό ιατρό στον οποίο έχει εγγραφεί.
- Για δωρεάν επίσκεψη σε συμβεβλημένους με τον ΕΟΠΥΥ ιατρούς άλλης ειδικότητας (π.χ. ορθοπεδικούς, καρδιολόγους, ουρολόγους κτλ.) πρέπει πρώτα ο ασφαλισμένος να επισκεφθεί τον οικογενειακό ιατρό και αν εκείνος το κρίνει αναγκαίο, θα χορηγήσει παραπεμπτικό για εξέταση από ιατρό άλλης ειδικότητας.
Βάσει του νόμου το ελάχιστο υποχρεωτικό ωράριο όπου θα εξυπηρετούνται δωρεάν οι ασφαλισμένοι είναι 20 ώρες εβδομαδιαίως. Στις ώρες λειτουργίας του ιατρείου, εκτός δηλωμένου ωραρίου, οι ασφαλισμένοι μπορούν να προσέρχονται μόνο κατόπιν ραντεβού και γνωρίζοντας πάντοτε ότι η αμοιβή της επίσκεψης δεν καλύπτεται από τον ασφαλιστικό τους φορέα. Η συνταγογράφηση φαρμάκων χρόνιας αγωγής ή η έκδοση ηλεκτρονικών παραπεμπτικών για εργαστηριακές εξετάσεις συνεχίζει να μπορεί να γίνεται από οιονδήποτε ιατρό ειδικότητας, αρκεί να είναι πιστοποιημένος στο ηλεκτρονικό σύστημα Η.Δι.Κ.Α., αλλά είναι δωρεάν μόνο αν ο ασφαλισμένος επισκεφθεί τον οικογενειακό ιατρό που έχει επιλεγεί για αυτόν από το σύστημα και μόνον αν είναι εντός του δηλωμένου ωραρίου εξυπηρέτησης το οποίο δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 4 ώρες ημερησίως.
Γιατί αυτό το σύστημα είναι πρόχειρο και θνησιγενές;
Μπορούμε να χωρίσουμε τα προβλήματα που συνοδεύουν το νέο σύστημα σε δύο κατηγορίες: Τα οργανωτικά και τα λειτουργικά.
Ως κύριο οργανωτικό πρόβλημα θεωρούμε ότι αποτελεί το γεγονός της ελλιπούς επάνδρωσης του συστήματος από γενικούς ιατρούς, παιδιάτρους και παθολόγους. Αυτό οφείλεται σε δύο παράγοντες, πρώτον την μαζική φυγή νέων ιατρών στο εξωτερικό για ειδίκευση και εργασία και δεύτερον στην απροθυμία του ιατρικού κόσμου να συμμετάσχει σε αυτό το ασυνάρτητο πρόγραμμα το οποίο το μόνον που τους εξασφαλίζει είναι πολύ περισσότερη εργασία με χαμηλότερες αμοιβές από το σύστημα το οποίο ήταν σε ισχύ μέχρι πρότινος.
Για να αντιμετωπίσει την κατάσταση αυτή το υπουργείο Υγείας προχώρησε στο τέλος Ιουλίου στην καταγγελία των συμβάσεων του ΕΟΠΥΥ με ιδιώτες παθολόγους, γενικούς ιατρούς και παιδιάτρους, προκειμένου να τους πιέσει να συνεργαστούν ως οικογενειακοί ιατροί. Ωστόσο οι τότε πιέσεις δεν είχαν αποδώσει, με αποτέλεσμα οι ασφαλισμένοι να βρεθούν στη δυσάρεστη θέση τους προηγούμενους μήνες να πληρώσουν από την τσέπη τους την επίσκεψη στον ιατρό.
Για να διαχειριστεί επικοινωνιακά το υπουργείο υγείας αυτήν την κατάσταση διακηρύττει ότι το νέο σύστημα ως σκοπό έχει τον επαναπατρισμό των Ελλήνων ιατρών του εξωτερικού και ως εκ τούτου απευθύνεται περισσότερο σε αυτούς και λιγότερο στους ιατρούς του εσωτερικού. Δεν θα μπορούσε να υπάρξει πιο ουτοπικό επιχείρημα από αυτό, γιατί οι Έλληνες του εξωτερικού φεύγουν στην απόλυτη πλειοψηφία τους χωρίς σκοπό να επιστρέψουν πίσω και αν ακόμα έχουν σκοπό να επιστρέψουν εμπόδιο στέκεται το γεγονός ότι εδώ με το νέο σύστημα θα εργάζονται πολύ περισσότερο και θα αμείβονται πολύ λιγότερο από ότι στο εξωτερικό.
Ας περάσουμε όμως τώρα και στα λειτουργικά προβλήματα του νέου συστήματος.
Πρώτα είναι το ζήτημα της διαφθοράς. Το νέο σύστημα θεσμοθετεί έναν μεσάζοντα, τον οικογενειακό ιατρό, ανάμεσα σε έναν ασφαλισμένο και έναν ειδικευμένο ιατρό. Σε ένα σύστημα το οποίο βασίζεται στις κακές αμοιβές των ιατρών το να δημιουργείς έναν μεσάζοντα, που θα επιλέγει αυτός κατά την κρίση του σε ποιούς συγκεκριμένα ιατρούς άλλης ειδικότητας θα πάει ο ασφαλισμένος, δεν είναι βήμα προς την μείωση της διαφθοράς αλλά είναι άλμα προς την θεσμοθέτηση της στον χώρο της υγείας.
Δεύτερον, πρέπει να διευκρινιστεί ότι στις συμβατικές υποχρεώσεις του γιατρού δεν συμπεριλαμβάνονται οι κατ' οίκον επισκέψεις. Δηλαδή όλοι οι ασθενείς που θα έχουν δυσκολία να μετακινηθούν και θα καλούν τους συμβεβλημένους οικογενειακούς ιατρούς σε κατ΄οίκον επίσκεψη, θα πληρώνουν οι ίδιοι εξολοκλήρου τη δαπάνη της επίσκεψης.
Τέλος οφείλουμε να επισημάνουμε ότι οι επισκέψεις που θα πραγματοποιούνται από τους ασφαλισμένους στα ιατρεία των συμβεβλημένων οικογενειακών ιατρών στα πλαίσια της 4ωρης ημερήσιας απασχόλησης τους που ορίζει ο νέος νόμος μπορούν να φτάνουν στις 16 ημερησίως. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι για κάθε ασθενή θα αντιστοιχούν περίπου 15 λεπτά, τα οποία δεν αρκούν ούτε για μια στοιχειώδη εξέταση, παρά μόνον για συνταγοραφήσεις. Αν κάποιος ασθενής χρειαστεί περισσότερο χρόνο στην επίσκεψη, αυτόματα ένας άλλος πετιέται εκτός. Ρύθμιση που περισσότερο μοιάζει με χρονοχρέωση σε πάρκινγκ παρά με υπηρεσία υγείας.
Το σύστημα αυτό δομήθηκε βιαστικά πάνω σε αγγλικά και γερμανικά πρότυπα. Είναι τόση η βιασύνη να δείξουν ότι παράγεται έργο που δημιούργησαν έναν λαβύρινθο με την παροχή κακής πρωτοβάθμιας περίθαλψης ως Μινώταυρο. Το νέο σύστημα σύντομα θα ταλαιπωρήσει και θα κουράσει τους ασφαλισμένους με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε νομοτελειακά στην επικράτηση σκληρής ιδιωτικής υγείας στην χώρα.
*Ο κ. Παύλος Ι. Αλεξιάδης είναι ιατρός.
