Του Αλέξανδρου Σκούρα
Μεγάλες και ποικίλες αντιδράσεις προκάλεσε η πρόσφατη αποστροφή του τέως Υπουργού Οικονομικών κ. Ευκλείδη Τσακαλώτου ότι η αύξηση της τιμής του πετρελαίου λόγω του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης συμβάλλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής καθώς μειώνει τη χρήση του.
Το γεγονός ότι ο κ. Τσακαλώτος φαίνεται να αδιαφορεί για τις συνέπειες που έχει αυτή η φορολογική επιβάρυνση στη ζωή χιλιάδων νοικοκυριών που δυσκολεύονται να θερμάνουν το σπίτι τους κατά τους χειμερινούς μήνες μπορεί να είναι ίσως εντυπωσιακό, αλλά δεν είναι κάτι το πρωτοφανές για την οικονομική σκέψη και πρακτική της προηγούμενης κυβέρνησης, που προτίμησε να υπηρετήσει ιδεοληψίες ακόμη κι όταν οι συνέπειες στην οικονομία της χώρας, τα εισοδήματα των πολιτών και την απασχόληση αποδεικνύονταν στην πράξη καταστροφικές.
Από την άλλη πλευρά, αυτό που είναι ταυτόχρονα εντυπωσιακό αλλά και ασυνήθιστο για την σχολή οικονομικής σκέψης της απελθούσας κυβέρνησης είναι η έστω και στα λόγια αναγνώριση των θεμελιωδών νόμων της οικονομίας. Όντως η αύξηση της τιμής ενός προϊόντος κατά κανόνα μειώνει τη ζήτησή του - κι αυτή η τόσο θεμελιώδης αρχή, είναι κάτι που απ' ό,τι φαίνεται ο κ. Τσακαλώτος και η κυβέρνηση την οποία υπηρέτησε μάλλον δεν είχαν πάντα κατά νου.
Θα μπορούσε κανείς να πει ότι η αναγνώριση αυτή είναι ένα πρώτο καλό βήμα. Γιατί μπορεί ο κ. Τσακαλώτος να καταλήξει κάποια στιγμή στο συμπέρασμα πως, όπως ακριβώς η αύξηση της τιμής του πετρελαίου μειώνει την κατανάλωσή του, έτσι και η αύξηση του κόστους της εργασίας μειώνει τη ζήτηση για εργαζομένους - πως βάσει της ίδιας αρχής, η αύξηση του κόστους της επιχειρηματικότητας μέσω της φορολογίας, των εισφορών, των παράλογων επιβαρύνσεων της γραφειοκρατίας, της πολιτικής αβεβαιότητας και των ανεύθυνων πειραματισμών, μειώνει την επιχειρηματική δράση, τις προοπτικές ανάπτυξης της οικονομίας, τον ρυθμό δημιουργίας θέσεων εργασίας, τα εισοδήματα και τις προοπτικές για προκοπή των πολιτών.
Και μπορεί σε ό,τι αφορά το πετρέλαιο ο κ. Τσακαλώτος να ισχυρίζεται ότι η μείωση της κατανάλωσης είναι φιλική στο περιβάλλον - ισχυρισμός αμφισβητήσιμος αν θυμηθεί κανείς τι έκαιγαν οι οικογένειες που δεν μπορούσαν να αγοράσουν πετρέλαιο ή φυσικό αέριο προκειμένου να ζεστάνουν τα σπίτια τους - όμως στις υπόλοιπες περιπτώσεις όπου η πολιτική που εκείνος εφάρμοσε μείωσε ομοίως τη ζήτηση για εργασία και νέες επενδύσεις ούτε καν αυτό το εύθραυστο περιβαλλοντικό επιχείρημα δεν μπορεί να σταθεί ως τελευταία γραμμή άμυνας.
Σε κάθε περίπτωση καλό είναι όταν ένας πολιτικός, πόσο μάλλον ένας διατελέσας Υπουργός Οικονομικών αριστερής κυβέρνησης, θυμάται τους νόμους των οικονομικών. Ας ελπίσουμε ότι ο κ. Τσακαλώτος θα κάνει και το δεύτερο βήμα και θα δει, έστω και αργά, πού οδήγησε τη χώρα, την οικονομία και την κοινωνία η μείωση της ζήτησης που επέβαλε με τις ιδεοληπτικές πολιτικές του.
