Την ώρα που ο Μάριο Ντράγκι αποκαλούσε τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν «δικτάτορα», γιατί… «αυτό είναι», όπως είπε χαρακτηριστικά ο Ιταλός πρωθυπουργός, ένα μεγάλο κύμα υποστήριξης στο πρόσωπο του «Super Mario» δημιουργείται στην Ευρώπη.
Άλλοι λένε ότι ο Ντράγκι είπε αυτό που σκέφτονται πολλοί στη Γηραιά Ήπειρο αλλά κανείς δεν έχει τολμήσει να δηλώσει, ενώ πολλοί δεν χάνουν την ευκαιρία να εκφράσουν τις γνωστές και δικαιολογημένες σε μεγάλο βαθμό επικρίσεις για τη στάση της Γερμανίας.
Αν προσθέσουμε και την «πληρωμένη» απάντηση από την τουρκική πλευρά που κάλεσε την Ιταλία να ψάξει για δικτάτορες στη δική της ιστορία, έχουμε μία νέα κρίση, της οποίας δύσκολα μπορεί να προβλέψει κάποιος τη συνέχεια. Μία κρίση που εκτός από πολιτικές έχει και οικονομικές προεκτάσεις.
Το ξέσπασμα του Ντράγκι έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί η Ιταλία είναι ο 2ος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά τη Γερμανία. Η Γερμανία είναι η χώρα με τα μεγαλύτερα οικονομικά συμφέροντα στην Τουρκία, με το διμερές εμπόριο να ξεπερνά τα 30 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τον οργανισμό εμπορίου και επενδύσεων της Ιταλίας, οι εμπορικοί δεσμοί μεταξύ Ιταλίας και Τουρκίας διαμορφώνονται σήμερα στα 15 δισ. ευρώ, εξαιτίας της πανδημίας, ενώ πριν την κρίση είχαν ανέρχονταν στα 18 δισ. ευρώ.
Η ανησυχία στον επιχειρηματικό κόσμο της Ιταλίας είναι έκδηλη, κάτι που μπορεί εύκολα να αντιληφθεί κανείς με μία απλή επίσκεψη στις μεγαλύτερες ειδησεογραφικές ιστοσελίδες της χώρας. Παρά ωστόσο τη σφοδρή επιδείνωση των σχέσεων μετά τις δηλώσεις Ντράγκι, έχει σημασία να πούμε ότι οι Ιταλοί επιχειρηματίες ανησυχούσαν και πριν για την κατάσταση που επικρατεί τα τελευταία χρόνια στην τουρκική οικονομία, κάτι που αποδεικνύεται από τη μείωση των εμπορικών συναλλαγών.
Στην παρούσα φάση δραστηριοποιούνται στην Τουρκία περί τις 1.500 ιταλικές επιχειρήσεις και όπως προαναφέρθηκε οι εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των δύο χωρών είναι στα 15 δισ. ευρώ, παρά τη μείωση εξαιτίας της πανδημίας. Άλλωστε ο ίδιος ο Ντράγκι πρόσθεσε ότι η Ιταλία πρέπει να συνεργαστεί με την Τουρκία παρά το γεγονός ότι έχουν εντελώς διαφορετικές απόψεις και πρεσβεύουν εντελώς διαφορετικές αξίες και αρχές.
Είναι βέβαια πολύ νωρίς για να εκτιμήσει κανείς τον αντίκτυπο που θα έχουν οι δηλώσεις Ντράγκι στις διμερείς σχέσεις και ακόμη περισσότερο στις επιχειρηματικές και οικονομικές σχέσεις, οι οποίες πολλές φορές δεν κινούνται παράλληλα με τις πολιτικές σχέσεις.
Οι εξαγωγές της Ιταλίας προς την Τουρκία κορυφώθηκαν το 2017, έτος κατά το οποίο πωλήθηκαν ιταλικά προϊόντα αξίας 10 δισ. ευρώ. Από κει και πέρα ξεκίνησε μία απότομη πτώση καθώς ο Ερντογάν προκαλούσε έντονες αναταράξεις στην οικονομία με τις ανορθόδοξες πολιτικές του επιλογές, ενώ και η δραστηριότητά του σε γεωπολιτικό επίπεδο ενίσχυε την αβεβαιότητα.
Έτσι το 2018 σημειώθηκε μεγάλη πτώση 13,2% στις εξαγωγές ιταλικών προϊόντων προς την Τουρκία. Η τάση αυτή συνεχίστηκε και στο 2019 όπου καταγράφηκε μείωση εξαγωγών της τάξης του 5%, ενώ το 2020 είχαμε νέα μείωση 7,4%.
Στον αντίποδα, οι εισαγωγές τουρκικών προϊόντων στην Ιταλία έχουν σημειώσει άνοδο τα τελευταία 10 χρόνια καθώς οι ιταλικές επιχειρήσεις εκμεταλλεύτηκαν τη μεγάλη πτώση της τουρκικής λίρας (κυρίως την τελευταία 5ετία), που καθιστούσε πολύ φθηνά τα τουρκικά προϊόντα. Η αξία των εισαγωγών τουρκικών προϊόντων κατέγραψε ιστορικό υψηλό στα 9,45 δισ. ευρώ το 2019 αλλά κατέρρευσε εξαιτίας της πανδημίας το 2020 σημειώνοντας πτώση 21,2%.
Η Ιταλία είναι ο 5ος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας σε παγκόσμιο επίπεδο και ο 2ος στην Ευρώπη, που σημαίνει ότι η τουρκική αγορά είναι μία πολύ σημαντική αγορά για την Ιταλία και ειδικότερα για ορισμένους κλάδους, κάτι που αποδεικνύεται και από την παρουσία 1.500 επιχειρήσεων.
Ο κλάδος του μηχανολογικού εξοπλισμού είναι αυτός που κυριαρχεί στις εμπορικές σχέσεις των δύο χωρών με πάνω από 1,7 δισ. ευρώ σε εξαγωγές από την Ιταλία προς την Τουρκία το 2020. Μάλιστα, παρά τη μεγάλη πτώση του εμπορίου εν καιρώ πανδημίας, ο συγκεκριμένος κλάδος είδε αύξηση στις εξαγωγές προς την Τουρκία της τάξης του 11%. Ακολουθεί ο κλάδος των αυτοκινήτων που σημείωσε άνοδο 5,3% το 2020 και των χημικών.
Ταυτόχρονα, η Τουρκία θεωρεί την Ιταλία μία κρίσιμη πύλη εισόδου στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά των 500 εκατ. καταναλωτών και γι’ αυτό το λόγο οι τουρκικές επενδύσεις στην Ιταλία παρουσιάζουν σταθερή αύξηση.
