Του Αλέξανδρου Σκούρα
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία άνοδος του φιλελευθερισμού στην Ελλάδα η οποία φαίνεται να επηρεάζει ολόκληρο το πολιτικό φάσμα, εκτός από τα ακραία απολυταρχικά κόμματα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σε μία ιδιαίτερα σημαντική ιδεολογική ομιλία που έδωσε στην ημερίδα του ΚΕΦίΜ τον Απρίλιο μίλησε ανοιχτά για τον προοδευτικό φιλελευθερισμό τον οποίο ασπάζεται.
Ο απερχόμενος πρωθυπουργός έχει κατά καιρούς απευθύνει κάλεσμα σε φιλελεύθερες δυνάμεις, ο επικεφαλής του ψηφοδελτίου επικρατείας του ΚΙΝΑΛ έχει δηλώσει βαθιά αριστερός και βαθιά φιλελεύθερος και ο Γιάνης Βαρουφάκης δηλώνει φιλελεύθερος κομμουνιστής. Ορισμένες από αυτές τις δηλώσεις είναι φαιδρές, άλλες εξυπηρετούν πολιτικές σκοπιμότητες ενώ υπάρχουν και κάποιες που δηλώνουν γνήσια ιδεολογική τοποθέτηση. Ανεξαρτήτως όμως της σκοπιμότητας κάθε πολιτικής κίνησης που έρχεται κοντά στον φιλελευθερισμό, έστω και ως ρητορικό τέχνασμα, μέχρι την τελευταία πενταετία δεν είχαμε καμία ξεκάθαρη παρουσία των παραδοσιακών ιδεολογικών συμμάχων του φιλελευθερισμού, των συντηρητικών.
Ειδικά σε αυτές τις εκλογές, αρκετοί υποψήφιοι όπως για παράδειγμα ο Άδωνις Γεωργιάδης και ο Κωνσταντίνος Μπογδάνος, μιλούν ανοιχτά για τον συντηρητικό φιλελευθερισμό ή τον φιλελεύθερο συντηρητισμό τον οποίο πρεσβεύουν. Ως μη-συντηρητικός φιλελεύθερος, αναγνωρίζω εξαρχής ότι η ύπαρξη ενός τέτοιου ιδεολογικού ρεύματος στην κεντροδεξιά, παρά τις όποιες διαφωνίες υπάρχουν, είναι ενδιαφέρουσα και αρκετά θετική εξέλιξη. Τόσο στην Ευρώπη όσο και στον αγγλοσαξονικό κόσμο, η φιλελευθεροποιημένη συντηρητική παράταξη έχει υπάρξει θεματοφύλακας ορισμένων φιλελεύθερων ιδεών - με εξαίρεση συνήθως τα προοδευτικά δικαιωματικά αιτήματα - για περισσότερα από 100 χρόνια. Η πρόσμιξη φιλελευθερισμού με τον συντηρητισμό έχει συμβάλλει στην ανθρώπινη ευημερία με σπουδαίους και επιτυχημένους πολιτικούς, όπως η Θάτσερ και ο Ρήγκαν. Επίσης, έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία μίας δεξιάς με μεγαλύτερο σεβασμό στα ατομικά δικαιώματα και το κράτος δικαίου από ότι είχαμε συνηθίσει στο παρελθόν.
Στη χώρα μας βέβαια η έννοια φιλελευθερισμός δεν είναι καθόλου ξεκάθαρη. Όπως αποκαλύπτουν και οι δηλώσεις ετερόκλητων πολιτικών της πρώτης παραγράφου, ο όρος μπορεί εύκολα να χάσει κάθε νόημα όταν μπορεί να χαρακτηρίσει ταυτόχρονα έναν συντηρητικό, έναν μαρξιστή και έναν σοσιαλδημοκράτη. Όμως, οι συντηρητικοί που δηλώνουν και φιλελεύθεροι είναι διαφορετικοί. Έχουν μαζί τους μία μακρά παράδοση που ξεκινά από τον διαφωτισμό και κρατά μέχρι και τις μέρες μας.
Τι θα μπορούσε λοιπόν να περιμένει κανείς σήμερα από μία συντηρητική - φιλελεύθερη πτέρυγα μέσα στη Νέα Δημοκρατία; Πρώτον και κυριότερον, να αποτελέσει φρένο στα κρατικίστικα ένστικτα που υπάρχουν ακόμα στις τάξεις του κόμματος. Η παροχή στήριξης και πολιτικού κεφαλαίου για τις δύσκολες μεταρρυθμίσεις που θα χρειαστεί η χώρα τους πρώτους μήνες μιας πιθανής κυβέρνησης ΝΔ ενδεχομένως να κρίνει και την επιτυχία του όλου εγχειρήματος. Εξίσου σημαντική είναι και η μάχη που έχουν να δώσουν με την αντιφιλελεύθερη δεξιά η οποία δέχτηκε ένα πλήγμα με τη μείωση της εκλογικής ισχύος των ναζιστών αλλά επανέρχεται δριμύτερη με το ακραία λαϊκιστικό κόμμα Βελόπουλου. Μπορεί να ακούγεται παράδοξο, αλλά μία ισχυρή και ιδεολογικά αξιόμαχη φιλελεύθερη φράξια εντός του συντηρητισμού, ίσως είναι η καλύτερή μας εφεδρεία έναντι της επέλασης των ακροδεξιών και των λαϊκιστών.
