Του Τριαντάφυλλου Καρατράντου
Στην Ελλάδα έχουμε συνηθίσει να προσεγγίζουμε το δίπολο πρόοδος - συντήρηση πάντα με αρνητικό πρόσημο. Ειδικότερα στον πολιτικό τομέα αυτή η διαφοροποίηση είναι ιδιαιτέρως έντονη, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιείται ως βασικός επιθετικός προσδιορισμός πολιτικών προσώπων και κομμάτων.
Στη μεταπολιτευτική Ελλάδα οι πολιτικοί σχηματισμοί της Κεντροαριστεράς και της Αριστεράς θεωρούν ως κληρονομικό τους δικαίωμα τον χαρακτηρισμό του προοδευτικού, ενώ αντίθετα αποδίδουν τον χαρακτηρισμό συντηρητικός, με αρνητικό βέβαια πρόσημο, στον χώρο της Κεντροδεξιάς. Σε αυτή την αφαιρετική διαιρετική κατασκευή ο διεθνισμός θεωρείται προοδευτικός και ο πατριωτισμός συντηρητικός, η κοινωνική δικαιοσύνη προοδευτική και η εφαρμογή του νόμου συντηρητική.
Στον τομέα της ασφάλειας αυτή η διχοτομία εμφανίζεται εντονότερα και σε πολλές περιπτώσεις ως δίλημμα μεταξύ ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ασφάλειας, μία θολή σχετικοποίηση των δήθεν προοδευτικών, που καταλήγει ακόμη και στην επικρότηση της βίας και στην υπεράσπιση τρομοκρατικών οργανώσεων, ακόμη και από πολιτικά κόμματα.
Στις ΗΠΑ η κατάσταση είναι αρκετά διαφορετική. Παρά τις βαθιές τομές που χωρίζουν πολιτικές οικογένειες, πολιτείες και τάξεις, υπάρχουν δύο αξίες οι οποίες ενώνουν όλες τις πλευρές του πολιτικού κόσμου και τους Αμερικανούς πολίτες. Η πατρίδα και η ασφάλεια. Για αυτές τις δύο αξίες στις ΗΠΑ δεν υπάρχουν σχετικοποιήσεις και περιθώρια για αφαιρετικές κατασκευές μεταξύ προόδου και συντήρησης.
Γι'' αυτό άλλωστε όταν ανακοινώθηκε η εκτέλεση του Μπιν Λάντεν οι πολίτες βγήκαν στους δρόμους με τις σημαίες τους για να πανηγυρίσουν τη νίκη της πατρίδας τους κατά της τρομοκρατίας. Στην Ελλάδα βέβαια δύσκολα θα βιώσουμε αντίστοιχη στιγμή, άλλωστε προτιμούμε τους διαγωνισμούς εντονότερης υποστήριξης των δικαιωμάτων των τρομοκρατών.
Όταν προσπαθούμε λοιπόν να διαβάσουμε με τα δικά μας παραμορφωτικά περί «προόδου και συντήρησης» γυαλιά την κατάσταση στις ΗΠΑ, καταλήγουμε σε τελείως αποτυχημένα συμπεράσματα, όπως αυτό που μαζικοποιεί όλους τους πολιτικούς και τις τάσεις του Ρεπουμπλικανικού κόμματος με το «Τea party» ή άλλες πιο ακραίες εκφάνσεις που υπάρχουν.
Το Ρεπουμπλικανικό κόμμα, όπως και το Δημοκρατικό άλλωστε, δεν είναι ενιαίο, δεν είναι συμβατικά κόμματα, αλλά περισσότερο πολιτικές οικογένειες - ομπρέλες. Από τις τάξεις του Ρεπουμπλικανικού κόμματος έχουν αναδειχτεί σημαντικές πολιτικές προσωπικότητες, όπως ο Αβραάμ Λίνκολν, ο Θεόδωρος Ρούζβελτ, ο Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, ο Ρίτσαρντ Νίξον και ο Ρόναλντ Ρέιγκαν σε επίπεδο προέδρων. Υπάρχουν όμως και σημαντικοί πολιτικοί, όπως ο Κόλιν Πάουελ ή ο Τζον Μακέιν που δεν έγιναν πρόεδροι, αλλά ξεχώρισαν, ειδικά ο τελευταίος, για την πολιτική τους σταδιοδρομία.
Ο Τζον Μακέιν, που πέθανε πρόσφατα, ανήκε στους τελευταίους πολιτικούς που είχαν τη δυνατότητα παρέμβασης και διαμόρφωσης πολιτικών δυναμικών στις ΗΠΑ. Για έναν άνθρωπο που έζησε για πεντέμισι χρόνια αιχμάλωτος στο Βιετνάμ, το να διαφοροποιηθεί και να αντιπαρατεθεί δημόσια με τον πρόεδρο Τραμπ ήταν αίσθημα ευθύνης και προσήλωσης στην Αμερική που ο ίδιος οραματιζόταν.
Ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίστηκε την ήττα του το 2008 από τον Μπαράκ Ομπάμα ήταν ένα μάθημα ήθους, πολιτικής και μεγαλείου. Πολιτικοί όπως ο Λίνκολν και ο Μακέιν μάς θυμίζουν πως οι σχετικοποιήσεις των προσδιορισμών καταρρίπτονται στην πράξη.
* Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο της Τετάρτης 29 Αυγούστου
