Κάποιοι, εδώ και καιρό, προειδοποιούν για τις ξεχωριστές προκλήσεις του πλανήτη μας. Μεταναστευτικές εισβολές, δημογραφικές ανισορροπίες, περιβαλλοντική κρίση, πρωτοεμφανιζόμενες επιδημίες, συμβατικοί πόλεμοι και εξελισσόμενη φτώχεια, έρχονται να επιβεβαιώσουν με τον πιο δραματικό τρόπο, ότι η εποχή μας ειναι μεταβατική και ταυτόχρονα ιδρυτική. Θα κινηθούμε προς ένα κόσμο καλύτερο ή όχι; Αυτό είναι ζητούμενο και όχι εσχατολογικά δεδομένο. Είναι η μεγάλη στοιχηματική πρόκληση του αιώνα μας.
Με το ξέσπασμα της επιδημίας, που σήμερα τρομάζει όλο τον πλανήτη, ανασύρθηκε στην επιφάνεια η μεγάλη «προφητεία» του Μπιλ Γκέιτς το 2015. Προέβλεπε, τότε, ότι δίνουμε μεγάλη σημασία στα πυρηνικά όπλα ως σημείο γεωπολιτικής προστασίας, αλλά και ισορροπίας, ενώ ο σύγχρονος κόσμος μας περισσότερο κινδυνεύει από ανεξερεύνητες και αιφνιδιαστικές επιδημίες, για τις οποίες καθόλου δεν είμαστε άμεσα προετοιμασμένοι, παρά την μεγάλη πρόοδο της τεχνολογίας. Η «προφητεία» Γκέιτς, δικαιώνεται μέσα σε πέντε χρόνια.
Αυτή η επιδημία ενδέχεται να γίνει ο σημαντικός καταλύτης μιας παγκόσμιας αναταραχής και, ταυτόχρονα, ο εμβρυουλκός ενός καινούργιου κόσμου, του οποίου τα στοιχεία από καιρό αφουγκραζόμαστε, αλλά μόλις τώρα ψηλαφούμε και μάλιστα με οδυνηρό τρόπο.
Κυοφορούνται όντως σημαντικοί μετασχηματισμοί στον πολιτισμό μας. Τα ερωτήματα είναι καίρια: Ο ασταθής πολυπολικός κόσμος, θα συνεχίσει κλυδωνιζόμενος και ακυβέρνητος ή, επιτέλους, θα οδηγηθεί σε μια παγκόσμια συνεννόηση ισόρροπης αναδιανομής;
Η γεωπολιτική και παραγωγική υποχώρηση της Δύσης θα συνεχίσει υπέρ της Ανατολής ή η Δύση θα επαναστοχαστεί και θα χαράξει μια σύγχρονη Αναγέννηση; Η εικόνα των μεγάλων κρατών της Δύσης να αναζητούν προστατευτικές μάσκες και συμπληρωματικό υγειονομικό υλικό από την Κίνα, ήταν εξόχως απογοητευτική.
Το οικονομικό αδιέξοδο, που πλέον είναι δομικό και ανακυκλούμενο, θα αντιμετωπιστεί μόνο με επιφανειακούς νομισματικούς και δημοσιονομικούς όρους ή με όρους ανταγωνιστικότητας και παραγωγικότητας των κοινωνιών και του πλανήτη; Όμως για να γίνει αυτό απαιτούνται μεγάλες αλλαγές στις παραγωγικές σχέσεις και, κυρίως, στα πολιτικά συστήματα. Πολιτικά συστήματα που θα θέσουν τέλος στις χρηματιστικές φούσκες που εξαθλιώνουν την ανθρωπότητα.
Σε ανθρωπολογικό επίπεδο, θα συνεχίσει να επικρατεί στις κοινωνίες η ψυχοκοινωνική διάλυση μέσα από ατομικιστικές συμπεριφορές « ο σώζων εαυτώ σωθήτω» ή θα πάμε σε κοινωνικές ανατάσεις που συνδυάζουν την ευθύνη του προσώπου με την κοινωνική ευθύνη; Αυτές είναι οι στοιχηματικές προκλήσεις του καιρού μας, αυτά είναι τα διλήμματα πάνω στα οποία θα κριθεί το μέλλον ενός καλύτερου κόσμου.
Τέλος, σημαντικές μεταβολές ενδέχεται να επισυμβούν στο πολιτικό και ηγετικό πεδίο. Στη διαχείριση μεγάλων κρίσεων, κρίνονται και αναδεικνύονται ή καταρρίπτονται πολιτικά πρόσωπα και σχέδια. Αν ελπίζουμε σ’ ένα καινούργιο κόσμο, αυτός δεν μπορεί παρά να οικοδομηθεί πάνω σε καινούργια πολιτικά και θεσμικά θεμέλια. Ίσως να πρόκειται για μια νέα Οικουμενική μεταπολίτευση, με αφετηρία μια νέα Δυτική Αναγέννηση. Με υπέρβαση του διαχωρισμού Δεξιάς - Αριστεράς και την ανάδυση μιας νέας πολιτικής σύνθεσης, με επίκεντρο και τροφοδότη την, αναγκαία πλέον, ουσιαστική Ευρωπαϊκή Ενοποίηση.
Μη γελιόμαστε. Οι οικονομικές συνέπειες αυτής της κρίσης, που είναι αδύνατο να υπολογιστούν τώρα, αλλά κάποιοι τις εκτιμούν ως τρομακτικές, θα αντιμετωπιστούν, κυρίως, με τη σημαντική αύξηση των Εθνικών χρεών και άρα του παγκόσμιου χρέους. Φαίνεται ότι δεν γίνεται αλλιώς. Πράγμα που σημαίνει καινούργια κλοπή από το παρόν και το μέλλον των νέων. Ιδιαίτερα της πατρίδας μας, όπου η νεότερη γενιά δοκιμάζεται ήδη μια δεκαετία, στα καλύτερά της χρόνια και τώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια ακόμη, ίσως πιο σκληρή δοκιμασία. Όμως, αυτή τη φορά, τα αναγκαστικώς «κλοπιμαία» της κρίσης, θα πρέπει να επιστραφούν στους νέους, πολύ γρήγορα. Με τη διάθεση όλων των πόρων, οικονομικών και ανθρώπινων, μόνο σε γνήσια παραγωγικές δραστηριότητες και μέσα από μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές.
Πρωτοστάτες μιας τέτοιας ανάταξης, θα είναι εκείνα τα πολιτικά πρόσωπα που θα επιδείξουν χαρακτήρα που συνδυάζει την ανάληψη ηγετικής ευθύνης και διαχειριστικής επάρκειας, απέναντι σε ηγετικά πρόσωπα που ρέπουν στην λαϊκίστικη πλειοδοσία και χαρακτηρίζονται από διαχειριστικό ερασιτεχνισμό. Οι πρώτοι, θα οδηγήσουν έθνη και κοινωνίες σε απάνεμα λιμάνια, αναγνωριζόμενοι από την διεθνή κοινότητα, ενώ οι άλλοι θα προσπεράσουν και θα χαθούν στα πλαίσια ενός εφήμερου και συγκυριακά σαγηνευτικού πολιτικού λόγου.
