Του Τριαντάφυλλου Καρατράντου*
Δημοσιεύματα γερμανικών ΜΜΕ κάνουν αναφορές στην ετήσια απολογιστική έκθεση του Κέντρου Κοινής Ανάλυσης και Στρατηγικής για την Παράτυπη Μετανάστευση (GASIM). Η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο της ανάλυσης του Γερμανικού Κέντρου για την ασφάλεια των συνόρων. Σύμφωνα με την έκθεση του GASIM, το 2018 υπήρξε αύξηση της μεταναστευτικής ροής στα νησιά του Αιγαίου, ενώ πολλοί πρόσφυγες και μετανάστες προσπάθησαν να μετακινηθούν προς άλλες χώρες της Ε.Ε. χρησιμοποιώντας πλαστά ή παραποιημένα έγγραφα που προμηθεύτηκαν στην Ελλάδα. Ενώ τονίζεται πως τα αεροδρόμια της Αθήνας και της Κωνσταντινούπολης χρησιμοποιούνται ως βασικές επιλογές μετακίνησης, ειδικότερα μετά την αυστηροποίηση των ελέγχων στον βαλκανικό διάδρομο.
Η έκθεση του Γερμανικού Κέντρου δεν υποστηρίζει κάτι διαφορετικό από τις ετήσιες εκθέσεις και αναλύσεις της Frontex. Σύμφωνα με την τελευταία ανάλυση της υπηρεσίας της Ε.Ε., στην οποία περιλαμβάνονται και τα δεδομένα από τον Νοέμβριο, οι μεταναστευτικές πιέσεις στην ανατολική οδό της Μεσογείου (Ελλάδα) αυξήθηκαν κατά 30% συγκριτικά με την αντίστοιχη περίοδο του 2017. Σε απόλυτους αριθμούς, τα σύνορα στην Ανατολική Μεσόγειο πέρασαν παράτυπα 50.900 άνθρωποι, κυρίως από τη Συρία, το Αφγανιστάν και το Ιράκ. Ο αριθμός αυτός είναι οριακά μικρότερος από τον αντίστοιχο στη Δυτική Μεσόγειο, στην Ισπανία (53.000), όπου και σημειώθηκε η μεγαλύτερη αύξηση σε σχέση με το 2017. Αντίθετα, στην Κεντρική Μεσόγειο (Ιταλία) υπήρξαν 22.800 περάσματα, που αντιπροσωπεύουν μείωση της τάξης του 80%.
Τα δύο βασικά συμπεράσματα που προκύπτουν από τις εκθέσεις της Frontex είναι ουσιαστικά και τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά της εξέλιξης της μετανάστευσης στη Μεσόγειο. Πρώτον, ο αριθμός των μεταναστών δεν περιορίζεται οριστικά, αντίθετα παρουσιάζει αυξομειώσεις λόγω διαφόρων αιτιών. Δεύτερον, ο αποτελεσματικός έλεγχος των πιέσεων σε μία οδό (στην Κεντρική Μεσόγειο αυτή την περίοδο) μεταφέρει απλώς την πίεση σε άλλο μέτωπο. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Ισπανίας (οδός Δυτικής Μεσογείου), η οποία ύστερα από περίπου δεκαπέντε χρόνια αποτελεί ξανά την κύρια πηγή εισόδου στη Μεσόγειο. Τα κράτη πρώτης γραμμής και κυρίως η Ελλάδα δεν μπορούν να μην εστιάσουν σε αυτή την πτυχή του μεταναστευτικού ζητήματος. Δεν αρκεί όμως η συνειδητοποίηση της συνθετότητας της μετανάστευσης, άλλωστε αυτή έπρεπε να είχε έρθει πριν από χρόνια. Αυτό που χρειάζεται είναι ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης, το οποίο όμως να περιλαμβάνει την ευρωπαϊκή διάσταση του προβλήματος και της λύσης.
Η ενδεχόμενη αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συρία είναι ένας ακόμη αστάθμητος παράγοντας που μπορεί να δημιουργήσει νέα αναταραχή στην περιοχή. Επίσης, η ενδο-αφρικανική μετανάστευση που φτάνει στις ακτές της Μεσογείου με πιο αργούς ρυθμούς είναι ακόμη ένα γεγονός που μπορεί να πυροδοτήσει νέες πιέσεις. Η Ελλάδα δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να βρεθεί ξανά σε κατάσταση παρόμοια με αυτή της κρίσης του 2015- 2016. Χρειάζεται λοιπόν το συντομότερο δυνατό ένα σχέδιο για τη συνολική ευρωπαϊκή διαχείριση μιας κρίσης αντίστοιχης του 2015. Άλλωστε, οι ίδιοι οι πολίτες στις πρόσφατες τάσεις της MRB ανέδειξαν το μεταναστευτικό ως σημαντικό ζήτημα για τη χώρα.
* Διεθνολόγος, δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών
Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο της Πέμπτης, 3 Ιανουαρίου 2019
