Του Γιάννη Σ. Καλαντζάκη
Ένα χρόνο πριν ακριβώς βρέθηκα στην άσφαλτο στο κέντρο του Ηρακλείου βιώνοντας κι εγώ ένα τροχαίο ατύχημα. Ευτυχώς είμαι απ' αυτούς (12% στην Ελλάδα) που έζησαν. Και τότε και την τρέχουσα χρονιά, η πιο συνηθισμένη είδηση κάθε εβδομάδα είναι εκείνη που περιγράφει τροχαία ατυχήματα με τραυματισμούς ή θανάτους. Και η πιο συνηθισμένη αντίδρασή μας είναι ότι δεν μας αφορά (εμείς πάντα προσέχουμε) και ότι πάντα κάτι ή κάποιος φταίει, που εμείς δεν μπορούμε να επηρεάσουμε.
Οι περισσότερες διεθνείς προσεγγίσεις για το θέμα έχουν σαν σημείο αναφοράς το σουηδικό μοντέλο του 1997, με τον εμβληματικό τίτλο “Vision Zero” («Όραμα μηδέν»), που απλά σημαίνει ότι καμιά απώλεια ζωής δεν είναι αποδεκτή. Η στρατηγική του σχεδίου "Όραμα μηδέν" απαιτεί να κάνουμε τα πάντα για να θεωρήσουμε την οδική ασφάλεια όλο και περισσότερο ως βασικό θέμα του βιώσιμου κοινωνικού εκσυγχρονισμού και περιέχει συγκεκριμένες συστάσεις που απευθύνονται σε όλους τους εμπλεκόμενους στην οδική ασφάλεια: στο κράτος, στις Περιφέρειες, στους Δήμους και στους πολίτες.
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε τις 4 βασικές παραδοχές του σχεδίου «Όραμα μηδέν» και να τις ενσωματώσουμε στην πολιτική και στην κουλτούρα μας:
1. Οι άνθρωποι κάνουν λάθη.
2. Η σωματική ικανότητα των ανθρώπων είναι περιορισμένη.
3. Η ζωή δεν είναι διαπραγματεύσιμη.
4. Οι πολίτες έχουν δικαίωμα σε ένα ασφαλές οδικό σύστημα κι ένα ασφαλές περιβάλλον εργασίας.
Ο πυρήνας αυτής της προσέγγισης είναι η διαπίστωση ότι ο άνθρωπος κάνει λάθη στο οδικό σύστημα. Χωρίς να τον απαλλάξει από την ευθύνη του, το σύστημα αυτό πρέπει να προσαρμοστεί στον άνθρωπο και όχι το αντίστροφο. Δεν στερούμαστε ούτε σχεδίων (Παγκόσμιο Σχέδιο των Ηνωμένων Εθνών για την οδική ασφάλεια, πρόγραμμα «Προσέχω» της ΝΔ εμπνευσμένο από το σχέδιο του ΕΜΠ), ούτε αρχών (Ευρωπαϊκή? Χάρτα Οδικής Ασφάλειας, την οποία καμιά Περιφέρεια ή Δήμος δεν έχει υιοθετήσει). Στερούμαστε κουλτούρας συμμόρφωσης και θαρραλέων πολιτικών.
Ένα εθνικό στρατηγικό σχέδιο για την οδική ασφάλεια πρέπει να εφαρμοστεί σε επίπεδο Περιφερειών και Δήμων με δράσεις με μετρήσιμα αποτελέσματα. Σε επίπεδο Δήμου και Περιφέρειας απαιτούνται: η ανάπτυξη δημοτικού και περιφερειακού σχεδίου δράσης για την οδική ασφάλεια, η εξασφάλιση ότι όλοι οι εταίροι θα υιοθετήσουν μια προσέγγιση αποτελέσματος με μετρήσιμο στόχο, η παρακολούθηση και ανάλυση δεδομένων τροχαίων ατυχημάτων έναντι του στόχου μείωσης και η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των δράσεων για τη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων.
Όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς στον τομέα της οδικής ασφάλειας απαιτούνται εδώ κι όλοι μοιράζονται την ευθύνη.
Προκειμένου να ληφθεί υπόψη η πτυχή της βιωσιμότητας και της κοινωνικής σημασίας, ένα εθνικό σχέδιο δράσης πρέπει να βασίζεται στην κατευθυντήρια αρχή: «Η οδική ασφάλεια είναι δικαίωμα και υποχρέωση για όλους». Χωρίς εξαιρέσεις!
*Ο Γιάννης Σ. Καλαντζάκης είναι entrepreneur υπηρεσιών υγείας, πιστοποιημένος Υπεύθυνος Προστασίας Δεδομένων & σύμβουλος επιχειρήσεων σε θέματα ιατρικού τουρισμού, ποιότητας και διαχείρισης προσωπικών δεδομένων (GDPR).
