Ποια είναι τα συμπτώματα και οι αιτίες των υψηλών επιπέδων κορτιζόλης

Το άγχος και διάφορες άλλες καταστάσεις μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα κορτιζόλης. Η υψηλή κορτιζόλη μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως αύξηση βάρους, ακμή και κόπωση. Οι γιατροί μπορεί να αναφέρουν την υψηλή κορτιζόλη ως σύνδρομο Cushing ή υπερκορτιζολισμό. 
 
Όλοι έχουν υψηλή κορτιζόλη σε κάποια περίοδο της ζωής τους, ενώ τα επίπεδα ποικίλλουν κατά τη διάρκεια της ημέρας. Είναι μέρος της φυσικής αντίδρασης του σώματός μας σε απειλές βλάβης ή κινδύνου. 
 
Ωστόσο, εάν το σώμα μας παράγει συνεχώς υπερβολική ποσότητα κορτιζόλης, συνήθως υποδηλώνει ένα υποκείμενο πρόβλημα υγείας. 
 
Διαβάστε παρακάτω για να μάθετε πώς να αναγνωρίζετε τα συμπτώματα της υψηλής κορτιζόλης, πιθανές αιτίες και πότε να επικοινωνήσετε με έναν γιατρό. 
 
Συμπτώματα υψηλής κορτιζόλης 

Η υψηλή κορτιζόλη μπορεί να προκαλέσει μια σειρά συμπτωμάτων. Τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το τι προκαλεί την αύξηση των επιπέδων κορτιζόλης ή πόσο υψηλά είναι τα επίπεδα κορτιζόλης. 
 
Γενικά σημεία και συμπτώματα της υπερβολικής κορτιζόλης περιλαμβάνουν: 
 
• αύξηση βάρους, κυρίως γύρω από το πρόσωπο και την κοιλιά 
• ακμή 
• αραίωση του δέρματος 
• τάση για μώλωπες 
• ερυθρότητα στο πρόσωπο 
• αργή επούλωση πληγών 
• μυϊκή αδυναμία 
• έντονη κόπωση 
• ευερέθιστο 
• δυσκολία συγκέντρωσης 
• υψηλή αρτηριακή πίεση 
• πονοκέφαλο 
 
Αιτίες υψηλών επιπέδων κορτιζόλης 

Όταν τα επίπεδα κορτιζόλης είναι χαμηλά, ο υποθάλαμος απελευθερώνει την ορμόνη απελευθέρωσης κορτικοτροφίνης (CRH), η οποία ενεργοποιεί την πρόσθια υπόφυση να απελευθερώσει την αδρενοκορτικοτροπική ορμόνη (ACTH). Στη συνέχεια, η ACTH αναγκάζει τα επινεφρίδια να δημιουργήσει και να απελευθερώσει περισσότερη κορτιζόλη. 
 
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους τα επινεφρίδια μπορεί να απελευθερώσουν αυξημένη ποσότητα κορτιζόλης, όπως τους υποδεικνύει η Dr. Kelly Wood, ενδοκρινολόγος με εξειδίκευση στον διαβήτη, τις παθήσεις του θυρεοειδούς, την οστεοπόρωση και άλλες ορμονικές και μεταβολικές διαταραχές.  
 
Στρες - Άγχος 

Το άγχος ενεργοποιεί μια σειρά ερεθισμάτων μέσα στο σώμα, από ορμόνες και νεύρα. Αυτά τα ερεθίσματα προκαλούν τα επινεφρίδια να εκκρίνουν ορμόνες, όπως την αδρεναλίνη και την κορτιζόλη. 

Η κορτιζόλη επίσης βοηθάει να περιοριστούν οι λειτουργίες που δεν είναι απαραίτητες σε μια κατάσταση «μάχης ή φυγής». Μόλις περάσει η απειλή, οι ορμόνες σας επιστρέφουν στα φυσιολογικά επίπεδά τους και οι σωματικές λειτουργίες επίσης. 

Όμως, όταν βρίσκεστε υπό συνεχές άγχος, αυτή η αντίδραση δεν απενεργοποιείται πάντα. 
Η παρατεταμένη έκθεση στην κορτιζόλη και άλλες ορμόνες του άγχους μπορεί να επηρεάσει αρνητικά σχεδόν όλες τις διαδικασίες του σώματός σας. Αυτό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο προβλημάτων υγείας, όπως έμφραγμα ή εγκεφαλικό. 
 
Προβλήματα με τον αδένα της υπόφυσης 

Ο αδένας της υπόφυσης βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου σας. Ορισμένοι τον αναφέρουν ως τον «κύριο αδένα», επειδή παρακολουθεί και βοηθά στον έλεγχο πολλών λειτουργιών του σώματος μέσω της έκκρισης ορμονών. 

Προβλήματα με την υπόφυση, όπως καρκινικοί όγκοι στον αδένα, μπορεί να προκαλέσουν υπερβολική ή ανεπαρκή παραγωγή ορμονών, όπως η ACTH (φλοιοεπινεφριδιοτρόπος ορμόνη), η οποία στη συνέχεια ενεργοποιεί τα επινεφρίδια να εκκρίνουν περισσότερη κορτιζόλη. 
 
Όγκοι των επινεφριδίων 

Οι όγκοι των επινεφριδίων μπορεί να είναι καλοήθεις (μη καρκινικοί) ή κακοήθεις (καρκινικοί) και διαφέρουν σε μέγεθος. Και οι δύο τύποι μπορούν να εκκρίνουν υψηλά επίπεδα ορμονών, όπως η κορτιζόλη. 
Επιπλέον, αν ο όγκος είναι αρκετά μεγάλος ώστε να πιέζει τα γειτονικά όργανα, μπορεί να παρατηρήσετε πόνο ή αίσθηση πληρότητας στην κοιλιά σας. 

Οι όγκοι των επινεφριδίων είναι συνήθως καλοήθεις και εντοπίζονται σε περίπου 1 στους 10 ανθρώπους που υποβάλλονται σε διαγνωστική εξέταση των επινεφριδίων. Οι καρκίνοι των επινεφριδίων είναι πολύ σπανιότεροι. 
 
Παρενέργειες φαρμάκων 

Ορισμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν αύξηση των επιπέδων κορτιζόλης. 
Τα κορτικοστεροειδή μπορεί να προκαλέσουν υψηλά επίπεδα κορτιζόλης αν ληφθούν σε υψηλές δόσεις ή για μεγάλο χρονικό διάστημα. 

Η εύρεση της σωστής δόσης κατά την κορτικοστεροειδών μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου ανάπτυξης υψηλών επιπέδων κορτιζόλης. 

Πάντως, μη σταματάτε τα στεροειδή φάρμακα απότομα χωρίς σταδιακή μείωση ή χωρίς να συμβουλευτείτε πρώτα γιατρό. Η απότομη διακοπή μπορεί να προκαλέσει επινεφριδιακή ανεπάρκεια. 
 
Πότε πρέπει να επικοινωνήσετε με γιατρό; 

Αν νομίζετε ότι μπορεί να έχετε υψηλά επίπεδα κορτιζόλης, θα πρέπει να επικοινωνήσετε με γιατρό για εξετάσεις αίματος, υπογραμμίζει η Dr. Wood. Τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης προκαλούν μη ειδικά συμπτώματα, πράγμα που σημαίνει ότι πολλές ιατρικές καταστάσεις μπορεί να ευθύνονται γι' αυτά. 
Αν αντιμετωπίζετε συμπτώματα, ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει τις εξής εξετάσεις: 

Εξετάσεις κορτιζόλης σε ούρα και αίμα: Αυτές οι εξετάσεις μετρούν τα επίπεδα κορτιζόλης στο αίμα και τα ούρα σας. Η εξέταση αίματος χρησιμοποιεί δείγμα αίματος που λαμβάνεται από τη φλέβα σας. Η εξέταση κορτιζόλης σε ούρα είναι μια εξέταση για την απελευθέρωση κορτιζόλης στα ούρα για 24 ώρες, κατά την οποία συλλέγονται ούρα σε διάστημα 24 ωρών. Οι τεχνικοί εργαστηρίων αναλύουν τα δείγματα αίματος και ούρων για τα επίπεδα κορτιζόλης. 

Εξέταση κορτιζόλης από σάλιο: Ένα δείγμα σάλιου που συλλέγεται τη νύχτα μπορεί να δείξει αν τα επίπεδα κορτιζόλης είναι υψηλά. Τα επίπεδα κορτιζόλης αυξάνονται και μειώνονται κατά τη διάρκεια της ημέρας και πέφτουν σημαντικά τη νύχτα σε άτομα χωρίς σύνδρομο Cushing. Υψηλά επίπεδα κορτιζόλης τη νύχτα θα μπορούσαν να υποδεικνύουν ότι έχετε το σύνδρομο Cushing. 

Απεικονιστικές εξετάσεις: Απεικονιστικές εξετάσεις, όπως η μαγνητική τομογραφία (MRI), μπορεί να είναι χρήσιμες για την απόκτηση εικόνας του αδένα της υπόφυσης και των επινεφριδίων σας, ώστε να ελεγχθούν για όγκους ή άλλες ανωμαλίες. 

Τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο για καταστάσεις υγείας, όπως: 

• καρδιοαγγειακή νόσο 
• οστεοπόρωση 
• διαβήτη 

Εάν ο γιατρός σας διαπιστώσει ότι έχετε υψηλά επίπεδα κορτιζόλης, σε συνεργασία με εσάς θα σας συμβουλεύσει για τις κατάλληλες θεραπείες.