Του Κωνσταντίνου Βέργου*
Κατά ορισμένους, η πρόσφατη πτώση τιμών στο κινέζικο χρηματιστήριο αποτελεί αποτέλεσμα κερδοσκοπικών πιέσεων. Λέγεται ότι δυτικοί κερδοσκοπικοί κύκλοι κρύβονται πίσω από την τελευταία κρίση. Είναι όμως ακριβώς έτσι, ή κρύβεται κάτι διαφορετικό πίσω από αυτήν την εξέλιξη;
Το πρώτο που θα έπρεπε να δούμε είναι αν αυτή η πτώση είναι σημαντική. Πολλοί τονίζουν ότι το Χρηματιστήριο της Σαγκάης έχασε μόλις 12% από την αρχή της χρονιάς, αλλά αυτό αποτελεί μια κανονική εξέλιξη, δεδομένης της υψηλής διακύμανσης τιμών που χαρακτηρίζει γενικά τα κινέζικα χρηματιστήρια. Είναι όμως σωστό αυτό; Δυστυχώς όχι! Ο δείκτης της Σαγκάης, από 5.160 μονάδες όπου βρίσκονταν τον Ιούνιο, βρίσκεται αυτήν τη στιγμή στις 3.180 μονάδες (απώλειες 40%) και αυτό κάτω από καθεστώς βοήθειας από τις κινέζικες αρχές. Οι Κινέζοι αξιωματούχοι προσπαθούν με παρεμβάσεις να τον κρατήσουν πάνω από τη στήριξη των 3.000 μονάδων. Αν σπάσει η στήριξη, η επόμενη στάση είναι οι 2.000 μονάδες, δηλαδή επιπλέον 40% χαμηλότερα από τα επίπεδα που τώρα βρίσκεται! Επομένως οι εξελίξεις στο επόμενο διάστημα είναι όντως κρίσιμες.
Είναι επίσης αλήθεια ότι ο ρόλος των ξένων επενδυτών έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία έτη, καθώς αναπτύχθηκε σημαντικά ο θεσμός των «επενδυτικών funds» στην Κίνα κατά την τελευταία δεκαετία, και επετράπη με αυτόν τον τρόπο η διάχυση των κεφαλαίων στην εγχώρια αγορά, κυρίως μέσω του Χρηματιστηρίου του Χονγκ Κονγκ Όμως οι δυνατότητες ξένων κερδοσκόπων να δράσουν είναι πολύ πιο περιορισμένος από ότι σε άλλες αγορές, καθώς υπάρχουν σημαντικοί περιορισμοί στη δυνατότητα ενός ξένου πολίτη να διακρατεί μετρητά στο κινέζικο νόμισμα, ή να επενδύει σε μετοχές, κάτι που δεν υπάρχει στις ΗΠΑ ή την Αγγλία, για παράδειγμα, όπου οι δυνατότητες των επενδυτών να κερδοσκοπήσουν στις εκεί αγορές με συνδυασμό θέσεων σε μετοχές και νόμισμα είναι σχεδόν απεριόριστες... Π.χ., η δυνατότητα επένδυσης στην Σαγκάη αυξήθηκε σημαντικά μέσω του Shanghai-Hong Kong Connect, που ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2014 και επιτρέπει επενδύσεις σε μερικές μετοχές από το Χρηματιστήριο της Σαγκάης μέχρι του ύψους των 300 δισ. ρενμίνμπι, δηλαδή 20 δισ. δολαρίων. Όμως, 20 δισ. δολάρια ΗΠΑ είναι μόλις το 0,5% της χρηματιστηριακής αξίας του Χρηματιστηρίου της Σαγκάης, που αγγίζει τα 4 τρισ. δολάρια. Ας σημειώσουμε για σύγκριση ότι στην Αθήνα το 50% της κεφαλαιοποίησης του ελληνικού χρηματιστηρίου βρίσκεται σε ξένα χέρια, ενώ σε άλλα χρηματιστήρια είναι ακόμη υψηλότερο.
Ακόμη και αν όλοι οι ξένοι επενδυτές, που μπήκαν αργά στην κινέζικη αγορά, θα ήθελαν να πουλήσουν, πράγμα αμφίβολο, είναι απορίας άξιο πώς θα μπορούσαν να επηρεάσουν τόσο πολύ τις αξίες. Επομένως, είναι εμφανές ότι εκείνοι που πουλάνε είναι κατ'' ουσίαν οι πανικόβλητοι Κινέζοι επενδυτές που προσπαθούν να διασώσουν τις περιουσίες τους από τον απόλυτο μηδενισμό αξίας, και πολύ λιγότερο κάποια άνομα συμφέροντα ξένων επενδυτών. Γιατί οι Κινέζοι πουλάνε, και πού βρήκαν τόσα χρήματα, είναι κάτι που το έχουμε εξηγήσει στο παρελθόν αναλυτικά, αλλά θα το υπενθυμίσουμε με μια φράση. Πρόκειται για χρήμα, κυρίως μαύρο χρήμα, που έχει προκύψει από τα κέρδη σε μεγάλο βαθμό από την υπερτίμηση των ακινήτων και διοχετεύτηκαν στο χρηματιστήριο και υποβοηθήθηκαν από την απεριόριστη ρευστότητα από την απελευθέρωση της αγοράς των κινέζικων τραπεζών, που επέτρεψε δανεισμό για αγορά σπιτιών και σε ανθρώπους που δεν δικαιολογείται.
Το να ψάχνει, επομένως, κάποιος να βρει τη… Λέσχη Μπίλτεμπεργκ, τον Σόρος ή τη διεθνή… Μασονία που κρύβονται πίσω από κερδοσκόπους και την την πτώση του κινεζικου χρηματιστηρίου είναι κάτι μικρής αξίας. Όμως, αντίθετα, αξίζει να δούμε τις συνέπειες! Τα χρήματα που θα χαθούν στο κινέζικο χρηματιστήριο προφανώς θα οδηγήσουν σε προβλήματα τόσο τράπεζες, όσο και πολίτες που είχαν κάνει χρήση δανεισμού ή είχαν επενδύσει το βιός τους επιδιώκοντας τη διασφάλιση των γηρατειών τους από τα υπερκέρδη των χρηματιστηριακών αξιών. Η διαχείριση, επομένως, της χρηματιστηριακής κρίσης ίσως δεν θα είναι απλή, και ίσως επιτείνει το παραγωγικό πρόβλημα στην Κίνα, από την επιβράδυνση της ανάπτυξης, που όλα δείχνουν ότι έρχεται. Ένα πρόβλημα που μπορεί να μεταδοθεί στις μεγάλες ξένες αγορές, οδηγώντας σε ραγδαία υποχώρηση αξιών και εκεί, αν και εφόσον ο δείκτης της Σαγκάης σπάσει τα επίπεδα στήριξης των 3.000 μονάδων και κατευθυνθεί προς τις 2.000 μονάδες…
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία.
Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.
