Του Δημήτρη Καμπουράκη
Αν η Σουηδική Ακαδημία δώσει Νόμπελ Ειρήνης στον Τσίπρα, θα είναι η πρώτη φορά που νομπελίστας αντί να απολαύσει την εκτίμηση του λαού του θα υποστεί την ευθεία και απροσχημάτιστη καταδίκη του. Μην πιστεύετε πάντως τις διαρροές του Μαξίμου για το βραβείο που καταφθάνει. Εκτός απ' τα ίδια τα Νόμπελ, υπάρχει παγκοσμίως και μια δεύτερη εξίσου προσοδοφόρα επιχείρηση: Οι υποψηφιότητες για Νόμπελ.
Κάθε χρόνο μοιράζονται μόλις έξι βραβεία Νόμπελ. Κάθε χρόνο επίσης, σε δεκάδες χώρες της υφηλίου, εκατό φορές περισσότεροι άνθρωποι διαφημίζονται ή αυτοδιαφημίζονται ως υποψήφιοι για το Νόμπελ. Από λογοτέχνες μέχρι φυσικούς, από χημικούς μέχρι οικονομολόγους κι από γιατρούς μέχρι πολιτικούς. Τα πραγματικά Νόμπελ είναι ελάχιστα, οι δήθεν υποψηφιότητες για Νόμπελ είναι πολλές εκατοντάδες.
Το κύρος του συγκεκριμένου βραβείου είναι τόσο μεγάλο (παρά τις αμφισβητήσεις σε βραβεύσεις λογοτεχνίας και ειρήνης) που ακόμα και η είδηση της υποψηφιότητας τοποθετεί αυτομάτως τον ''υποψήφιο'' μέσα σε μια παγκόσμια ελίτ εκλεκτών. Τουλάχιστον αυτό εισπράττει το εσωτερικό ακροατήριο της χώρας του ''υποψηφίου'', που πιστεύει ότι έχει έναν συμπατριώτη ο οποίος ανήκει στην παγκόσμια αφρόκρεμα της ειδικότητας του.
Κοντολογίς, πρόκειται για μια διαδικασία που ανεξαρτήτως της αληθούς βάσης της είναι απολύτως αξιοποιήσιμη για κείνον που θα βρει τρόπο να διοχετεύσει στην κοινή γνώμη ότι ενδέχεται να τιμηθεί με το διάσημο βραβείο. Η κοινή γνώμη βεβαίως, δεν είναι διόλου υποχρεωμένη να γνωρίζει πως χρίζονται οι πραγματικοί υποψήφιοι από την Σουηδική Ακαδημία, ώστε να μπορεί να ξεχωρίσει τα face news από τις αλήθειες και τις προπαγανδιστικές διοχετεύσεις από την πραγματικότητα.
Για να ξέρουν λοιπόν οι αναγνώστες, κάθε φυσικό πρόσωπο αυτού του πλανήτη μπορεί να στείλει ένα γράμμα στην Σουηδική Ακαδημία προτείνοντας έναν υποψήφιο για βραβείο και εξηγώντας τους λόγους της πρότασης του. Πολύ περισσότερο μπορούν να το κάνουν δέκα, είκοσι, τριάντα ή εκατό υπογραφές που θα συγκεντρωθούν κάτω από μια τέτοια επιστολή. Η Ακαδημία κάθε χρόνο λαμβάνει χιλιάδες τέτοια γράμματα. Δεν υποχρεούται ούτε να τα κοιτάξει, ούτε να τα λάβει υπ όψη της, ούτε να περιλάβει τα ονόματα που προτείνουν στον τελικό κατάλογο υποψηφιοτήτων.
Δηλώνει βέβαια ότι όλες οι προτάσεις που καταφθάνουν στα γραφεία της μελετώνται, είναι όμως γνωστό σε όλους ότι η short list που φτιάχνεται τελικά προέρχεται από την ίδια την Ακαδημία και πληροί τις προϋποθέσεις που θέτει η ίδια η Ακαδημία κάθε φορά. Διότι από χρόνο σε χρόνο και από δεκαετία σε δεκαετία, τα κριτήρια διαφοροποιούνται. Η short list της Ακαδημίας κρατιέται σαν επτασφράγιστο μυστικό, δεν γίνεται ποτέ γνωστή ούτε εκ των υστέρων και το μόνο που δημοσιοποιείται είναι το όνομα εκείνου που στο τέλος παίρνει το βραβείο.
Μόλις όμως μια ομάδα ανθρώπων στείλει την επιστολή με την πρόταση της, αμέσως το διοχετεύει στον τύπο της χώρας της και αυτομάτως ο εκλεκτός της μετατρέπεται σε υποψήφιο νομπελίστα. Είναι προφανώς τιμητικό για τον άνθρωπο, ακόμα κι αν το όνομα του έχει πεταχτεί σε κάποιο σουηδικό συρτάρι δίχως να του ρίξουν ούτε ματιά. Είναι όμως και εν τη ευρεία εννοία εμπορεύσιμο. Παράλληλα, ακόμα κι αν δεν έχει σταλεί διόλου επιστολή, κανένας δεν μπορεί να αντικρούσει ένα δημοσίευμα παντελώς ψευδές που χρίζει υποψήφιο τον οποιονδήποτε τυχάρπαστο. Αν εγώ βάλω τρεις φίλους μου να γράψουν σ' ένα σάιτ ότι έχω προταθεί για νόμπελ φυσικής (κάτι που στα σίγουρα θα αναπαραχθεί), θα μπορώ να ''πουλάω'' την υποψηφιότητα μου στο διηνεκές δίχως κανένας να μπορεί να με διαψεύσει. Έτσι απλά.
Αν ξέρατε πόσοι και ποιοι από την Ελλάδα έχουν κατά καιρούς χριστεί υποψήφιοι νομπελίστες, θα κρατούσατε μικρό καλάθι απέναντι σε τέτοιες πληροφορίες. Ανάμεσα τους κάποιος καθηγητής Βερναρδάκης, ο σατυρικός Γιώργος Σουρής, ο Κωστής Παλαμάς πάνω από δέκα φορές, ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Άγγελος Σικελιανός, ο Γεώργιος Δροσίνης, ο Γιώργος Θεοτοκάς, ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, ο Κώστας Βάρναλης, ακόμα και ο Ιάκωβος Καμπανέλης, για να αναφέρω τους σπουδαιότερους, δίχως να βάλω στον κατάλογο κάποιους ακόμα που δεν τους ξέρουμε καν. Άξιζαν όλοι αυτοί νόμπελ ή πιστεύει κανείς στα σοβαρά ότι ήταν πραγματικοί υποψήφιοι;
Είναι επίσης πασίγνωστο ότι το 1939, ο προπαγανδιστικός μηχανισμός των Ναζί είχε κινητοποιήσει δεκάδες χιλιάδες οπαδούς τους απ' όλο τον κόσμο, οι οποίοι με επιστολές τους προς την Ακαδημία πρότειναν για το νόμπελ ειρήνης τον …Αδόλφο Χίτλερ. Οι Σουηδοί απέφυγαν την γκάφα το 1939, όχι όμως και το 1973 όταν έδωσαν το νόμπελ στον Κίσινγκερ επειδή πάλευε για την …ειρήνη στο Βιετνάμ, το οποίο την ίδια περίοδο διαλυόταν από τις αμερικανικές βόμβες.
Μ' αυτά δεν θέλω να πω ότι υποχρεωτικώς η υποψηφιότητα Τσίπρα για νόμπελ είναι face news. Μπορεί και να είναι πραγματική, όμως κανονικά το Μαξίμου δεν θα έπρεπε να το ξέρει και πολύ περισσότερο να το διοχετεύει στον τύπο. Κι αν υποθέσουμε ότι οι Σουηδοί έχουν ενημερώσει τον πρωθυπουργό για την πρόθεση τους να τον έχουν μέσα στην sort list τους, το πρώτο πράγμα που θα απαίτησαν θα ήταν η εχεμύθεια. Άρα, μάλλον άνθρακες μυρίζει ο θησαυρός, ειδικά όταν οι Σουηδοί γνωρίζουν πως μια βράβευση αυτή τη χρονιά θα ήταν ευθεία παρέμβαση στην εκλογική διαδικασία.
Για να είμαι ειλικρινής, εγώ πιστεύω πως κάποιος ξένος παράγοντας άσχετος με τους Σουηδούς (τίποτα Αμερικάνοι ή Γερμανοί), υποσχέθηκε εμμέσως στον Τσίπρα και στον Ζάεφ Nόμπελ Eιρήνης αν ''τακτοποιήσουν'' το Μακεδονικό. Κι αυτοί όχι μόνο το πίστεψαν, αλλά το 'ριξαν και στην πιάτσα τους για να δοξαστούν…
