Πριν από μία εβδομάδα, καταγράφοντας τις εντυπώσεις μας από το βιβλίο της Μισέλ Ομπάμα “Becoming. Η δική μου ιστορία” επισημαίναμε το εξής: “Ένα μόνο παράγοντα της ζωής της Μισέλ Ομπάμα ρύθμισε η τύχη: την οικογένεια που γεννήθηκε”.
Στον αντίποδα ακριβώς στέκεται ο Τζέιμς Ντέιβιντ Βανς, συγγραφέας ενός άλλου μπεστ-σέλερ που στα Ελληνικά εκδόθηκε φέτος, από τις Εκδόσεις “ΔΩΜΑ”, σε μετάφραση Αριστείδη Μαλλιαρού. “Το τραγούδι του Χιλμπίλη” είναι η ιστορία ενός ανθρώπου ο οποίος κατάφερε να ξεπεράσει “τη μοίρα” που προδιέγραφε η κοινωνική του τάξη.
Αντίθετα από τη Μισέλ Ομπάμα ο Τζέιμς Ντέιβιντ Βάνς διέθετε τα τέσσερα βασικά δημογραφικά χαρακτηριστικά των επιτυχημένων στις ΗΠΑ: λευκός, άντρας, στρέιτ και Προτεστάντης. Μόνο που γεννήθηκε σε μια οικογένεια “χιλμπίλιδων”, στις μεσοδυτικές πολιτείες των ΗΠΑ (το Οχάιο) από γονείς απόντες, αλκοολικούς και τοξικοεξαρτημένους με μόνο “στήριγμα” ένα παππού και μια γιαγιά οι οποίοι αν και ήταν φορείς της πολύ σκληρής “χιλμπίλι κουλτούρας”, με συμπεριφορές και λεξιλόγιο που χαρακτηρίζονται για τη σκληρότητά τους, τον αγαπούσαν χωρίς όρους και όρια και έτσι κατάφερε και ξέφυγε από τη “μοίρα της τάξης του”, έκανε καλές σπουδές με μια ενδιάμεση υπηρεσία στον αμερικανικό στρατό η οποία τον θωράκισε με πίστη στον εαυτό του αλλά και στην πατρίδα του και σήμερα, στα 34 του χρόνια, είναι ένας πολύ επιτυχημένος venture capitalist.
O Βανς ανήκε στην τάξη που έδωσε τη νίκη στον Ντόναλντ Τραμπ, σε αυτούς που βρέθηκαν στο μικροσκόπιο των αναλυτών μετά την αναπάντεχη εκλογική του νίκη, αυτούς που γύρισαν την πλάτη στο Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ όπου παραδοσιακά ανήκαν, διαμαρτυρόμενοι για τις ελίτ και την περιθωριοποίηση που βίωσαν εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης.
Ο Βανς, αντίθετα από τη Μισέλ Ομπάμα, είναι Ρεπουμπλικανός και ως θιασώτης της ατομικής ευθύνης και της ελεύθερης αγοράς δεν πιστεύει ότι τις κοινωνικές αδικίες και τη φτώχεια μπορεί να τις καταπολεμήσει το κράτος. Την ίδια στιγμή όμως, όχι μόνο δεν “κλαίγεται” επιρρίπτοντας τις ευθύνες της τάξης του στις ελίτ, την παγκοσμιοποίηση, τον Σόρος αλλά στέκεται κριτικά, επικριτικά σχεδόν απέναντι στην κουλτούρα του χιλμπίλι που συχνά παρασιτεί σε βάρος του κοινωνικού κράτους ενώ δεν είναι ο ίδιος συνεπής στις υποχρεώσεις του.
Η ατομική προσπάθεια, η πίστη στις δυνατότητες αλλά και στο Θεό και η αυξημένη αίσθηση χρέους προς την πατρίδα είναι αυτά που κατά τον Βανς μπορούν να σου αλλάξουν τη ζωή και να σε βοηθήσουν να “σπάσεις τα δεσμά” και τους περιορισμούς που σου επιβάλλουν οι συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί για την κοινωνική σου τάξη. Ο Βανς πολύ εύστοχα βλέπει ότι οι συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί για κάθε κοινωνική τάξη αναπαράγονται μέσω της κουλτούρας που τις διέπουν.
Την κουλτούρα του χιλμπίλη και η έλλειψη πίστης στο άτομο και τις δυνατότητές του, κατά τον Βανς, καταδικάζουν τους ανθρώπους να ζουν στο περιθώριο.
Είτε συμφωνείς είτε όχι με τον Βανς, εντυπωσιάζει ότι στέκεται μπροστά “στην τάξη του” και δεν προσπαθεί να την κολακεύσει αλλά επιχειρεί να αποδομήσει κριτικά τις αρνητικές πτυχές της κουλτούρας της και να αποδείξει ότι όταν τα άτομα αφυπνίζονται τίποτα δεν μπορεί να τα σταματήσει και ότι η φτώχεια και οι ανισότητες δεν διορθώνονται με κρατικές παρεμβάσεις. Είπαμε, είναι Ρεπουμπλικάνος.
Γράφτηκαν και γράφονται πολλές αναλύσεις για τα αίτια της επικράτησης του Ντόναλντ Τραμπ. Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο μάθαμε τα περισσότερα. Άλλωστε, η προσωπική αφήγηση δεν γίνεται με όρους λογοτεχνικούς. Στο κείμενο γίνονται παραπομπές σε έρευνες και στατιστικές με τις οποίες ο συγγραφέας τεκμηριώνει τις θέσεις του.
Πολύ σημαντικό βιβλίο. Διαβάστε το.
