Μια είδηση που σηματοδοτεί σημαντικές εξελίξεις στη μάχη της ανθρωπότητας για τον έλεγχο του Sars CoV 2 και την έξοδο μας από το «καθεστώς» της πανδημίας, όπως επισήμανε και ο καθηγητής Φαρμακολογίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακολογίας κ. Μανωλόπουλος σε τηλεοπτικό σταθμό, πέρασε στα «ψιλά γράμματα» της ελληνικής ειδησιογραφίας.
Στις 17 Ιουνίου το αμερικανικό υπουργείο Υγείας ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν θα επενδύσει 3,2 δισ. δολάρια για την ανάπτυξη αντιικών χαπιών κατά της Covid-19, αλλά και για την έρευνα μελλοντικών ιικών απειλών.
Η εξέλιξη αυτή πράγματι είναι εξαιρετικά σημαντική, καθώς μπορεί να είναι η απάντηση στα κενά των εμβολιασμών τα οποία προκαλούνται:
- είτε γιατί δεν υπάρχει επαρκής χρηματοδότηση για τον εμβολιασμό του Τρίτου κόσμου
-είτε γιατί σε πολλές δυτικές κοινωνίες η επίτευξη του τείχους ανοσίας προσκρούει στον φόβο ενός κρίσιμου μέρους του πληθυσμού να εμβολιαστεί
- είτε γιατί τα εμβόλια δεν είναι αποτελεσματικά σε μια μερίδα του πληθυσμού που είναι ανοσοκατασταλμένη.
-είτε των συνεχών μεταλλάξεων του ιού που δημιουργούν την ανάγκη να έχουμε πρόσβαση σε θεραπευτικές επιλογές τόσο τώρα, όσο και μετά την πανδημία.
Αποτελεσματικά αντιικά φάρμακα που θα περιορίζουν την αναπαραγωγή του ιού μέσα στο σώμα μας από τις πρώτες ημέρες της νόσησης κατά τις οποίες ο ιός πολλαπλασιάζεται ταχύτατα, ενώ το ανοσοποιητικό σύστημα δεν έχει ανεβάσει ακόμα άμυνα, θα μπλοκάρουν την εξέλιξη της νόσου και θα μπορούν να ληφθούν στο σπίτι με μια απλή συνταγή αμέσως μετά από ένα θετικό τεστ, δεν θα αποτρέψουν απλά την αύξηση των νοσηλειών στα επόμενα πανδημικά κύματα, αλλά και πολλούς θανάτους.
Αν καταφέρουμε να τα εξασφαλίσουμε, τότε σε συνδυασμό με τον εμβολιασμό, θα σηματοδοτήσουν την έξοδο μας από την περιπέτεια της Covid-19.
Πόσο γρήγορα μπορούμε να έχουμε ένα αποτελεσματικό αντιικό χάπι;
Μέχρι πρότινος τα πολλά δισεκατομμύρια κατευθύνθηκαν στην έρευνα και την παραγωγή των εμβολίων κατά της Covid-19. Αυτός ήταν ο κύριος λόγος που καταφέραμε να επιτύχουμε τόσο γρήγορα τόσο αποτελεσματικά εμβόλια.
Οι ΗΠΑ κάνουν την αρχή να κατευθύνουν σημαντική χρηματοδότηση στην έρευνα για ένα αποτελεσματικό αντιικό φάρμακο -ή και περισσότερα- με στόχο σε έναν χρόνο το αργότερο από σήμερα να υπάρχει άλλο ένα αποτελεσματικό όπλο στην φαρέτρα της ανθρωπότητας, που θα της εξασφαλίσει την επιστροφή στην προ Covid-19 καθημερινότητα.
Για την ακρίβεια, οι ΗΠΑ προχώρησαν και ένα βήμα πιο πέρα, δημιουργώντας το «Αντιικό Πρόγραμμα για Πανδημίες» -Antiviral Program for Pandemics- το οποίο πέραν της χρηματοδότησης από το Αμερικανικό Σχέδιο Διάσωσης, θα προωθήσει τη διεπιστημονική συνεργασία μεταξύ κορυφαίων επιστημόνων σε ακαδημαϊκούς και βιομηχανικούς κλάδους, ώστε να δημιουργηθούν οι συνθήκες εκείνες που θα εξασφαλίσουν ότι η ιατρική καινοτομία θα μας δώσει σύντομα μια αποτελεσματική φαρμακευτική απάντηση απέναντι στην Covid 19.
To αμερικανικό σχέδιο παρέχει 300 εκατ. δολάρια για έρευνα και εργαστηριακή υποστήριξη, σχεδόν 1 δισεκατομμύριο δολάρια για προκλινική και κλινική αξιολόγηση, 700 εκατ. δολάρια για ανάπτυξη και κατασκευή και 1 δισεκατομμύριο δολάρια για τη δημιουργία των Κέντρων Ανακάλυψης Αντιικών Φαρμάκων για Παθογόνα Πανδημικής Ανησυχίας.
Ο στόχος είναι εμφανής. Δεδομένου ότι υπάρχουν λίγες θεραπείες για πολλούς από τους ιούς που έχουν τη δυναμική να προκαλέσουν πανδημίες, η κυβέρνηση Biden προσπαθεί να δημιουργήσει μια ασπίδα απέναντι σε πιθανά μελλοντικά «ατυχήματα». Έτσι δημιούργησε ένα αντίστοιχο πρόγραμμα με την επιχείρηση «Warp Speed» της κυβέρνησης Trump, που είχε επικεντρωθεί περισσότερο στην επιτάχυνση των ερευνών για τα εμβόλια κατά της Covid-19 και κατά δεύτερο λόγο στην έρευνα για μια αποτελεσματική θεραπεία.
Ποιές εταιρείες έχουν ήδη ξεκινήσει κλινικές δοκιμές
Η χρηματοδότηση από την κυβέρνηση των ΗΠΑ σε συνδυασμό με την ιδιωτική χρηματοδότηση είναι πολύ πιθανό να μας οδηγήσουν σε απτά αποτελέσματα πολύ σύντομα.
Αν και θεωρούμε πολύ αισιόδοξη τη δήλωση του David Kessler, chief science officer της ομάδας για την Covid-19 της κυβέρνησης Biden :«θα μπορούμε να έχουμε ένα αντιικό φάρμακο ως το τέλος του φθινοπώρου και να κλείσουμε αυτό το κεφάλαιο της πανδημίας», εντούτοις δεν αποκλείουμε το ενδεχόμενο να έχουμε ένα αποτελεσματικό αντιικό φάρμακο μέχρι το τέλος του 2021.
Το παραπάνω σενάριο είναι πιθανό αν σκεφτεί κανείς ότι ήδη μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες, η Merck σε συνεργασία με την Ridgeback Biotherapeutics, η Roche σε συνεργασία με την Atea Pharmaceuticals και η Pfizer βρίσκονται στη φάση των κλινικών δοκιμών για την ανάπτυξη αντιιικών φαρμάκων για την Covid-19 που χορηγούνται από το στόμα, με στόχο να αντιμετωπίζουν τον ιό κατά τα πρώιμα στάδια καθώς προκαλούν την ταχεία αναστολή της αντιγραφής του SARS-CoV-2.
Πιο συγκεκριμένα,
- Το Molnupiravir είναι ένα πειραματικό αντιικό φάρμακο που είναι από του στόματος δραστικό και αναπτύχθηκε αρχικά για τη θεραπεία της γρίπης από τη Merck σε συνεργασία με την Ridgeback Biotherapeutics. Το φάρμακο αξιολογείται τώρα σε κλινική δοκιμή Φάσης III. Η μελέτη MOVe-OUT για τη θεραπεία μη νοσοκομειακών ασθενών με επιβεβαιωμένο εργαστηριακά COVID-19 προχώρησε μετά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα της δοκιμής Φάσης II που αξιολόγησε την ασφάλεια, την ανεκτικότητα και την αντιική αποτελεσματικότητα της μολνοπιραβίρης όταν χρησιμοποιήθηκε για τη θεραπεία του COVID-19.
-Η Roche και η Atea Pharmaceuticals αναπτύσσουν από κοινού το ΑΤ-527, έναν αντι-ιικό παράγοντα άμεσης δράσης από το στόμα με αρχικό προσανατολισμό κατά της ηπατίτιδας C, που πλέον μελετάται σε πολλαπλές κλινικές μελέτες, συμπεριλαμβανομένων των δοκιμών Global Phase 2 MOONSONG και Phase 3 MORNINGSKY κατά του Sars CoV 2, με αναμενόμενα αποτελέσματα κατά τη διάρκεια του 2H 2021.
-Σε δοκιμή Φάσης 1 βρίσκεται ο από του στόματος αντιιικός κλινικός υποψήφιος της Pfizer PF-07321332, ένας αναστολέας πρωτεάσης SARS-CoV2-3CL. Ο PF-07321332 είχε σχεδιαστεί αρχικά για ενδοφλέβια χρήση, μα οι ερευνητές της Pfizer έχουν καταφέρει να αλλάξουν τη δομή του ώστε να λειτουργεί ως χάπι. Μια πολύ σημαντική λεπτομέρεια είναι ότι έχει εμφανίσει ισχυρή αντι-ιική δράση όχι μόνο ενάντια στον SARS-CoV-2, αλλά και σε άλλους κορονοιούς.
Σύμφωνα με πρόσφατο δελτίο τύπου της Pfizer μάλιστα, οι αναστολείς πρωτεάσης είναι αποτελεσματικοί στη θεραπεία και άλλων ιογενών παθογόνων όπως ο ιός HIV και η ηπατίτιδα C, τόσο μόνοι τους όσο και σε συνδυασμό με άλλα αντιιικά. Τα φάρμακα που κυκλοφορούν σήμερα και στοχεύουν ιικές πρωτεάσες δεν συνδέονται γενικά με τοξικότητα και ως τέτοια, αυτή η κατηγορία μορίων μπορεί ενδεχομένως να παρέχει καλώς ανεκτές θεραπείες κατά του COVID-19. (σ.σ: Η Pfizer ερευνά επίσης έναν ενδοφλέβια χορηγηθέντα αναστολέα πρωτεάσης, PF-07304814, ο οποίος επί του παρόντος βρίσκεται σε δοκιμή πολλαπλών δόσεων Φάσης 1b).
Στο πλαίσιο του προγράμματος Antiviral Program for Pandemics θα επιταχυνθούν οι κλινικές δοκιμές και άλλων υποσχόμενων υποψηφίων φαρμάκων, με κάποια από αυτά να μην αποκλείεται να είναι έτοιμα ίσως και προς τα τέλη του έτους.
Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι το Antiviral Program for Pandemics ιδρύθηκε για να υποστηρίξει τις έρευνες όχι μόνο για τον κορονοϊό, αλλά και για ιούς που θα μπορούσαν να προκαλέσουν μελλοντικές πανδημίες.
Ελπίζουμε να δούμε και σε επίπεδο ΕΕ αντίστοιχες πρωτοβουλίες, προκειμένου να εφοδιαστεί η επιστημονική κοινότητα ακόμα με περισσότερους πόρους για την ιατρική της έρευνα, προκειμένου να μας εξασφαλίσει ότι δεν θα στερηθούμε ξανά την αγκαλιά των αγαπημένων μας και την ανεμελιά της προ Covid-19 εποχής.
Πηγές: NYT, MedRxiv, News medical, Pfizer.com, Merck.com, Roche.com, ateapharma.com
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
