Η παγκόσμια οικονομία αρχίζει ήδη να βλέπει την επόμενη ημέρα μετά την πανδημία, καθώς η επιστήμη σημειώνει αλματώδη πρόοδο στην κατεύθυνση της ανάπτυξης εμβολίων για το νέο κορονοϊό. Τον επόμενο χρόνο, εκτός σοβαρού απροόπτου, θα δοθεί μια νέα ευκαιρία για την ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού στην Ελλάδα, αλλά δυστυχώς αυτός ο κρίσιμος και πολλά υποσχόμενος τομέας της οικονομίας μας παραμένει παγιδευμένος σε αέναες συζητήσεις για το θεσμικό πλαίσιο που θα διέπει τη λειτουργία του, σε ένα ατελείωτο ράβε - ξήλωνε που κρατά αναξιοποίητη τη δυναμικότητά του.
Ύστερα από χρόνια καθυστερήσεων, στα τέλη του 2018 ψηφίσθηκε, επιτέλους, ο νόμος που ξεκαθάρισε το τοπίο στο θεσμικό πλαίσιο του ιατρικού τουρισμού. Με το νόμο 4582/2018, δόθηκαν σαφείς ορισμοί του Τουρισμού Υγείας και των επιμέρους κατηγοριών του, με βάση τα διεθνώς αποδεκτά πρότυπα. Βάσει αυτών των ορισμών, ο νόμος προβλέπει ότι θα συσταθεί στον ΕΟΠΥΥ Ηλεκτρονικό Μητρώο Τουρισμού Υγείας.
Πρόκειται για μια σημαντική θεσμική μεταρρύθμιση, που θα μπορούσε να επιτρέψει την ενιαία καταγραφή όλων των παρόχων υπηρεσιών Τουρισμού Υγείας, συμβεβλημένων με τον ΕΟΠΥΥ και μη. Η ρύθμιση αυτή διευρύνει το πεδίο αρμοδιοτήτων του ΕΟΠΥΥ, με σκοπό την αναβάθμιση των παρεχόμενων στην Ελλάδα υπηρεσιών Τουρισμού Υγείας. Για πρώτη φορά, όλοι οι εμπλεκόμενοι από το δημόσιο και ιδιωτικό τομέα θα ενταχθούν σε μια ενιαία πληροφοριακή βάση, ώστε αφενός να διευκολυνθεί η πρόσβαση των ενδιαφερόμενων επισκεπτών και να διευκολυνθούν οι συναλλαγές και αφετέρου να διασφαλισθεί στο μέτρο του δυνατού, ότι δεν παρέχονται υπηρεσίες από ακατάλληλους παρόχους.
Παράλληλα, η νομοθετική ρύθμιση αναγνωρίζει το στρατηγικό ρόλο του ΕΟΠΥΥ στον Τουρισμό Υγείας, καθώς ο Οργανισμός έχει όλες τις προϋποθέσεις για να δημιουργήσει το μητρώο παρόχων. Επιπλέον, ο ΕΟΠΥΥ έχει ενταχθεί στην ενιαία αρχιτεκτονική της Ευρώπης για την παροχή υπηρεσιών υγείας και έχει διασυνδεθεί με τους αντίστοιχους εθνικούς οργανισμούς 32 χωρών. Από τη θέση αυτή μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην ανάπτυξη του κλάδου. Σημειώνεται ότι ο ΕΟΠΥΥ έχει ήδη κάνει σημαντική προεργασία για τον Ιατρικό Τουρισμό. Από το 2016 έχει συσταθεί ειδική ομάδα εργασίας από στελέχη του ΕΟΠΥΥ και δημιουργήθηκε το site για τον ιατρικό τουρισμό που είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος έτοιμο.
Φαίνεται, όμως, ότι και σε αυτή την περίπτωση μας λείπει ένας νόμος που θα επιτάσσει την… εφαρμογή του νόμου. Αντί τα δύο συναρμόδια υπουργεία, Υγείας και Τουρισμού, να εφαρμόσουν το ισχύον θεσμικό πλαίσιο χωρίς άλλες καθυστερήσεις, προωθώντας κατά προτεραιότητα τη δημιουργία του μητρώου από τον ΕΟΠΥΥ, από το περασμένο καλοκαίρι βρίσκονται σε εξέλιξη διεργασίες για επανεξέταση του θεσμικού πλαισίου, πριν ακόμη εφαρμοσθεί και χωρίς να υπάρχει κάποια σαφής κατεύθυνση για τις αλλαγές που κρίνονται αναγκαίες.
Το νέο «πάγωμα» της ανάπτυξης του ιατρικού τουρισμού δεν φαίνεται να έχει άλλη εξήγηση εκτός από την πίεση που ασκούν ιδιωτικά συμφέροντα από το χώρο της υγείας, με στόχο να υποβαθμισθεί ο κεντρικός ρόλος του ΕΟΠΥΥ και να περιέλθουν αρμοδιότητές του στον ιδιωτικό τομέα. Δυστυχώς αυτές οι πιέσεις αποδίδουν. Ήδη ο ΕΟΠΥΥ εξαιρέθηκε, με πρωτοβουλία του υπουργείου Τουρισμού, από το διάλογο για τις πιθανές αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο.
Πέραν αυτού, όμως, πρόσφατα εκδηλώθηκε αμφισβήτηση από την πλευρά της ίδιας της διοίκησης του ΕΟΠΥΥ, χωρίς να έχει γίνει συζήτηση και να έχει ληφθεί οποιαδήποτε σχετική απόφαση από το διοικητικό συμβούλιο, σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα του ΕΟΠΥΥ να αναπτύξει το μητρώο των παρόχων του ιατρικού τουρισμού. Υποστηρίζεται, αίφνης, ότι ο ΕΟΠΥΥ, που διαθέτει ήδη την πλήρη βάση δεδομένων των παρόχων υπηρεσιών υγείας στη χώρα, στους οποίους καταβάλλει και τις δαπάνες για την περίθαλψη των ασφαλισμένων, δεν είναι σε θέση να μετατρέψει αυτά τα δεδομένα σε ένα ολοκληρωμένο μητρώο παρόχων για τον ιατρικό τουρισμό.
Δεν είναι σαφές τι ακριβώς προτείνουν οι εισηγητές αυτών των καινοφανών απόψεων. Να αναλάβει κάποιος άλλος φορέας, ιδιωτικός ή δημόσιος, τη δημιουργία του μητρώου; Να γίνει η συγκέντρωση των στοιχείων από μηδενική βάση ή να αναπτύξει ένας άλλος φορέας το μητρώο, αξιοποιώντας τα δεδομένα που διαθέτει ο ΕΟΠΥΥ; Σε κάθε περίπτωση, αυτό που αμφισβητείται είναι αυτό ακριβώς που διευθετήθηκε με το νόμο του 2018: ότι ο ΕΟΠΥΥ είναι, φύσει και θέσει, ο φορέας που θα πρέπει να αναλάβει την ανάπτυξη του μητρώου παρόχων. Ενδεχομένως, αυτή η αμφισβήτηση να πηγάζει και από την προσπάθεια ιδιωτικών συμφερόντων να ελέγξουν τον ιατρικό τουρισμό, υποβαθμίζοντας το ρόλο ενός δημόσιου φορέα που πιθανόν να κρίνεται ως ασύμβατος με τις επιδιώξεις τους.
Μέσα από αυτές τις διεργασίες, που εξελίσσονται κυρίως στο παρασκήνιο, χωρίς να έχουν γίνει σαφείς οι προθέσεις των συναρμόδιων υπουργείων, το μόνο που επιτυγχάνεται είναι να ξηλώνεται ένα θεσμικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε ύστερα από χρόνια διαλόγου μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων φορέων και να χάνεται πολύτιμος χρόνος για την ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού. Επιπλέον, δεν έχει κατατεθεί από την πλευρά του υπουργείου Τουρισμού οποιαδήποτε ξεκάθαρη πρόταση για ένα νέο θεσμικό πλαίσιο και απλώς «σέρνεται» ένας διάλογος στο πλαίσιο μιας επιτροπής, με άγνωστη κατάληξη. Την ίδια στιγμή, παραμένει «παγωμένη» η διαδικασία ανάπτυξης του μητρώου παρόχων από τον ΕΟΠΥΥ, που θα μπορούσε να είχε ήδη ολοκληρωθεί και να αποτελούσε ήδη τη βάση για την υγιή ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού.
Ο ιατρικός τουρισμός δεν χρειάζεται άλλους πειραματισμούς με νομοθετικές πρωτοβουλίες. Ήδη έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος, την ώρα που η γειτονική Τουρκία και πολλές άλλες χώρες έκαναν άλματα προόδου στον ιατρικό τουρισμό. Η μόνη οδός για την ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού είναι να εφαρμοσθεί η ισχύουσα νομοθεσία, με σεβασμό στον ρόλο του ΕΟΠΥΥ, όσο και αν αυτό ενδεχομένως δεν αρέσει σε ορισμένους εκπροσώπους ιδιωτικών συμφερόντων.
* Ο Γρηγόρης Σαμπάνης είναι Οικονομολόγος, μέλος στο δ.σ. του ΕΟΠΥΥ.
