Μια μέρα που ο Μιχαήλ Άγγελος περνούσε από την πλατεία του Αγίου Πέτρου συνάντησε τον Ραφαήλ περιτριγυρισμένο από καμιά πενηνταριά νεαρούς που αποτελούσαν την ακολουθία του. Δεν ήταν η πρώτη φορά που έβλεπε τον άσπονδο «συνάδελφο» μέσα σε ένα σύννεφο από θαυμαστές, αλλά αυτή τη φορά κοντοστάθηκε και του φώναξε χλευαστικά: «μοιάζετε περισσότερο με πρίγκιπα, παρά με ζωγράφο».
Αμέσως ο Ραφαήλ του χάρισε ένα χαμόγελο και του απάντησε με ήρεμο ύφος «και σεις περισσότερο με δήμιο!». Το νόστιμο ανέκδοτο που μας έρχεται από τους χρόνους της Αναγέννησης, ακόμη κι αν θέλει τους δύο ζωγράφους σκληρούς ανταγωνιστές, φανερώνει πόσο λαμπερό πρόσωπο υπήρξε ο Ραφαήλ και τι μαγνητισμό ασκούσε στους συγκαιρινούς του.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Βαζάρι, ζωγράφος και βιογράφος των καλλιτεχνών από τον οποίο αντλούμε πολύτιμες πληροφορίες για την ιστορία της τέχνης, γράφει: «Κάποτε ο ουρανός στέλνει χωρίς περιορισμό γενναιόδωρα και φιλόστοργα σ’ ένα μόνο άνθρωπο, τον άπειρο πλούτο των θησαυρών του, όλα τα θέλγητρα και τα σπάνια δώρα, τα οποία άλλοτε φροντίζει να τα μοιράζει σε πολλούς. Αυτό το βλέπει κανείς καθαρά στον τόσο περίφημο όσο και χαριτωμένο Ραφαήλ από το Ούρμπινο».
Το πρόσωπο του ζωγράφου έρχεται σήμερα να μας αποκαλύψει ο ψηφιακός κόσμος. Συμπληρώνονται 500 χρόνια από τον θάνατο του κορυφαίου δημιουργού και η επιστήμη είναι σε θέση να δείξει πώς πραγματικά έμοιαζε το αστέρι της εποχής. Την άνοιξη του 1520 ο Ραφαήλ προσβάλλεται από δυνατό πυρετό. Το γεγονός μαθαίνεται ακαριαία στη Ρώμη και προκαλεί γενική συγκίνηση, από τους ταπεινούς ανθρώπους του λαού που λατρεύουν τις Μαντόνες του έως τον παντοδύναμο Πάπα. Δεκατέσσερις μέρες μετά την εμφάνιση του πυρετού και ακριβώς, όπως λένε, την ημέρα που θα γιόρταζε τα γενέθλια για τα 37 του χρόνια, πέθανε στις 6 Απριλίου. Μέγα πλήθος τον ακολούθησε στην τελευταία του κατοικία, στο περίφημο Πάνθεο.
Ο Ραφαήλ «σηκώθηκε» από τον αιώνιο ύπνο τον 19ο αιώνα, όταν έγινε εκταφή του σώματος, οπότε και δημιουργήθηκε ένα γύψινο εκμαγείο του κρανίου του. Όμως οι ειδικοί δεν ήταν βέβαιοι αν τα λείψανα ανήκαν πράγματι στον Ραφαήλ, γιατί η ανασκαφή έφερε στο φως κι άλλους σκελετούς, πιθανότατα από μαθητές του. «Για πρώτη φορά, έχουμε αποδείξεις ότι ο σκελετός που ανακαλύφθηκε το 1833, ανήκει πράγματι στον Ραφαέλο» δηλώνουν σήμερα οι επιστήμονες από το πανεπιστήμιο της Ρώμης που ανασκεύασαν ψηφιακά το πρόσωπο του ζωγράφου από το καλούπι.
Στο 3d πορτρέτο καταγράφεται μόνο το 80% του αρχικού προσώπου, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία για το αποτέλεσμα. «Δεν μοιάζει με τους μαθητές που γνωρίζουμε ότι είναι θαμμένοι εκεί και θα ήταν ακραία παραδοξότητα να έχει ένας ξένος τόσο μεγάλη ομοιότητα με τον Ραφαήλ» υποστηρίζει η ομάδα που έχει υπόψη της και τις νεανικές του αυτοπροσωπογραφίες. «Γνωρίζουμε ότι ο ζωγράφος συχνά απέδωσε τον εαυτό του νεότερο στα χρόνια, και αυτό το μοντέλο μας επιτρέπει να τον δούμε όπως πραγματικά ήταν. Το τρισδιάστατο μοντέλο δείχνει σαφώς ότι τα μάτια και το στόμα (στα πορτρέτα) είναι δικά του, αλλά ήταν “ευγενικός” με τη μύτη του» αποφαίνονται οι ειδικοί.
Η επιστήμη όμως αποσαφηνίζει κι έναν άλλο μύθο που κατακάθισε στη γοητευτική φυσιογνωμία του ζωγράφου. Οι Ρωμαίοι θέλησαν να φεύγει από τη ζωή ο δημιουργός από έρωτα κι έριξαν άφθονο νερό στο μύλο του ζωγράφου μεγιστοποιώντας τα ερωτικά του κατορθώματα. Έτσι, μέχρι σήμερα γνωρίζαμε ότι υπέκυψε από σύφιλη. Σύμφωνα λοιπόν με άρθρο στο περιοδικό Internal and Emergency Medicine, ο ζωγράφος πιθανότατα κατέληξε από νόσο στους πνεύμονες. Οι ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνο που συνέταξαν την έκθεση, υποστηρίζουν ότι οι γιατροί της εποχής αντιμετώπισαν τον πυρετό πραγματοποιώντας αφαίμαξη με βδέλλες, μια διαδικασία που μάλλον επιτάχυνε τον θάνατο του Ραφαήλ αντί να βοηθήσει στην ανάρρωσή του. Η πραγματική αιτία θανάτου ήταν μία ασθένεια που οι ειδικοί περιγράφουν σήμερα παρόμοια με τον κορωνοϊό και κύριο χαρακτηριστικό της τον επίμονο πυρετό.
Ο Μιχαήλ Άγγελος είχε δίκιο. Ο Ραφαήλ κατέκτησε επάξια στο χρόνο τον τίτλο «Πρίγκιπας των Ζωγράφων» όχι όμως επειδή υπήρξε ένας όμορφος δανδής. Στο πρόσωπο του Ραφαήλ χρωστάμε την ευρωπαϊκή μας κληρονομιά, τον συγκερασμό της αρχαιότητας με τον Χριστιανισμό, όπως τον απαθανάτισε στο παλάτι του Βατικανού. Σήμερα, η ψηφιακή εποχή επαναφέρει τον δημιουργό με το τρισδιάστατο πορτρέτο που θα παρουσιαστεί στο μουσείο του ζωγράφου στο Ουρμπίνο της Ιταλίας. Τον προτιμάμε νεαρό, όπως ο ίδιος ήθελε να μείνει στην ιστορία και όπως απαθανατίζεται στις αυτοπροσωπογραφίες του. Γιατί αυτή είναι η δύναμη του ζωγράφου να καθυποτάζει τη φύση στη δική του βούληση. Όπως έγραψε ο επιστήθιος φίλος του Ραφαήλ, Pietro Bembo, στο επίγραμμα που είναι χαραγμένο στην ταφόπετρά του: «Αυτός είναι ο τάφος του Ραφαήλ. Η φύση, όσο αυτός ζούσε, τρόμαζε μήπως νικηθεί, όταν πέθανε, μήπως πεθάνει μαζί του».
