Είναι συγκλονιστικό να βλέπει κανείς το Κολέγιο Αθηνών, το σχολείο της ελληνικής ελίτ, να εγκαλείται από τον Συνήγορο του Πολίτη, επειδή με τον νέο του κανονισμό δυσκολεύει επί της ουσίας τα θύματα σεξουαλικών παρενοχλήσεων να φτάσουν στο σημείο της καταγγελίας. Όταν το Κολέγιο Αθηνών που πέραν των παιδιών των εύπορων οικογενειών έχει σπουδάσει με υποτροφίες παιδιά που αποδείχτηκαν στη συνέχεια πρωτοπόροι στην κοινωνία μας, φτάνει σε ένα τέτοιο σημείο, έχουμε λόγους να ανησυχούμε.
Ο νέος κανονισμός του Κολεγίου για τον οποίο έγινε η παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη φέρει τίτλο «Κανονισμός πρόληψης και αντιμετώπισης περιστατικών παρενόχλησης και σεξουαλικής παρενόχλησης». Θα μείνουμε σε δύο σημεία. Το ένα είναι η απειλή προς τον καταγγέλλοντα ότι θα υποστεί συνέπειες αν δεν αποδειχτεί η καταγγελία του και το δεύτερο ότι το θύμα καλείται πέραν της προφορικής καταγγελίας του να προχωρήσει και σε … γραπτή καταγγελία. Με άλλα λόγια, αλίμονο σε αυτόν που θα βρει το κουράγιο να κάνει την καταγγελία αλλά δεν θα «δικαιωθεί», επειδή δεν διαθέτει βίντεο από τη στιγμή του εγκλήματος ή την ομολογία του θύτη. Όσο για τη γραπτή καταγγελία, πρόκειται για μία πρωτοφανή απόφαση που δεν συνιστάται από τους ειδικούς. Είναι σαν να περνάει το θύμα τη δοκιμασία για μια ακόμη φορά.
Ας διαβάσουμε τι ακριβώς επισημαίνει ο Συνήγορος του Πολίτη για τις … συνέπειες του καταγγέλλοντος, σύμφωνα με το News247 που είχε χτες πλήρες ρεπορτάζ: «Είναι πιθανό, ιδίως σε συνάρτηση -με την ιδιαίτερα τυπική "αποδεικτική" διαδικασία που περιγράφεται και την καταγραφή- να λειτουργήσει ως απειλή, αποθαρρυντικά για μαθητή/τρια που έχει δεχθεί παρενόχληση. Ο τελευταίος/α, λαμβάνοντας υπόψη ότι η παρενόχληση, ιδίως η σεξουαλική, συχνότατα διαπράττεται χωρίς μάρτυρες, είναι εύλογο να ανησυχεί ότι δεν θα είναι σε θέση να αποδείξει την αλήθεια των ισχυρισμών του/της ενώ θα είναι εκτεθειμένος/η και στον κίνδυνο τιμωρίας στο σχολείο αλλά και ενδεχόμενης αναζήτησης ποινικών ευθυνών ή αντεκδίκησης από το καταγγελθέν πρόσωπο (πολύ περισσότερο λόγω του γραπτού χαρακτήρα της κατάθεσης)».
Για την «υποχρέωση» του θύματος να κάνει και γραπτή καταγγελία, ο Συνήγορος επισημαίνει τα εξής: «Στο βήμα με αριθμό 4 αναφέρεται ότι το θύμα καλείται να αναφερθεί προφορικά και στη συνέχεια γραπτά στα περιστατικά που συνιστούν παρενόχληση. Επιπλέον, πρέπει να τονιστεί ότι το παιδί έχει εκμυστηρευτεί όσα συνέβησαν σ' ένα άτομο που εμπιστεύτηκε, οπότε έχει υποβληθεί ήδη μία φορά στην πιεστική συνθήκη της αποκάλυψης πραγμάτων που κατά κανόνα το φέρνουν σε δύσκολη θέση και του δημιουργούν συναισθηματική φόρτιση». Και σε άλλο σημείο ότι απ’ αυτό το παιδί «ζητείται να εκθέσει εκ νέου όσα έχει περιγράψει χωρίς να έχει γίνει αξιολόγηση από το κατάλληλο προς τούτο όργανο του σχολείου, του εάν η φύση και η βαρύτητα των καταγγελλόμενων επιβάλλουν την άμεση ενημέρωση και ενεργοποίηση εξωτερικών φορέων, ώστε να μην υποβληθεί το παιδί στην επανάληψη και μάλιστα, στη συνέχεια, στο επαχθέστερο βήμα της γραπτής αποτύπωσης όσων υποστηρίζει». Και η Συνήγορος καταλήγει: «Φαίνεται να μην έχει ληφθεί υπόψη στην περιγραφή της διαδικασίας η ανάγκη αποτροπής της δευτερογενούς θυματοποίησης μέσω των επανειλημμένων καταθέσεων, ιδίως σε σχέση με σοβαρές παρενοχλήσεις, οπότε είναι πιθανό να ακολουθήσουν και επόμενες ακροάσεις/κλητεύσεις ενώπιον διαφορετικών σταδίων και οργάνων».
Τι συνέβη και φτάσαμε ως εδώ; Δυστυχώς, συμβαίνουν και άσχημα πράγματα στον κόσμο μας. Και ακόμη χειρότερα, πολλές φορές ξεχνάμε όλοι μας ότι έχουμε να κάνουμε με παιδιά που πρέπει να τα προστατεύσουμε. Και απ’ ό,τι φαίνεται η προστασία της ψυχικής υγείας των παιδιών περνάει σε δεύτερη μοίρα. Σε πρώτη είναι το σοβάτισμα του εξωτερικού τοίχου. Αδιαφορούμε για το αποτύπωμα που αφήνουμε γύρω μας και για την κοινωνία που οικοδομούμε. Σήμερα. Δεν ήταν πάντα έτσι! Έχω γνωρίσει πολλούς αποφοίτους αυτού του σχολείου. Και μεταξύ αυτών παιδιά φτωχών οικογενειών που αισθάνονται απέραντη ευγνωμοσύνη για τη δυνατότητα που τους δόθηκε. Και την ίδια δυνατότητα την προσφέρουν, οι περισσότεροι από αυτούς τους ανθρώπους, εκεί που πλέον δραστηριοποιούνται. Αν κανείς εισπράξει καλοσύνη, αναπαράγει καλοσύνη. Αν εισπράξει βία, αναπαράγει βία.
Αν όλα αυτά που συμβαίνουν δεν είναι συγκλονιστικά, τότε σηκώνουμε τα χέρια ψηλά. Ας ασχολούμαστε μόνο με την άνοδο και την πτώση των μετοχών και ας αφήσουμε την πτώση των αξιών να μας οδηγήσει στον προκαθορισμένο προορισμό μας…
Θανάσης Μαυρίδης
