Το σοκ από την εκλογή του Τραμπ ή τι συμβαίνει όταν ο Τύπος αποφασίζει να κάνει τις επιθυμίες του εκτιμήσεις

Του Αντώνη Πανούτσου

Από το 1948, όταν η Chicago Tribune βγήκε με πρωτοσέλιδο Dewy defeats Truman ενώ ο Τρούμαν είχε κερδίσει τις εκλογές, δεν έχει συμβεί τόσο μεγάλη έκπληξη όσο με την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία. Αιτίες υπάρχουν διαφορετικές, αλλά και ένα κοινό στοιχείο με δύο άλλες εκλογές. Όπως στο ελληνικό δημοψήφισμα του 2015 και το βρετανικό για το Brexit 2016, και στις αμερικανικές εκλογές οι δημοσκοπήσεις και οι αναλυτές υποτίμησαν την ψήφο που στήριζε τη λαϊκίστικη επιλογή.

Στις δημοσκοπήσεις, ένας λόγος που οι εκτιμήσεις ήταν λάθος είναι η διάθεση κάποιου να φανεί καλύτερος από εκείνο που είναι. Τα Μέσα από την αρχή της καμπάνιας είχαν προβάλει σαν politically correct θέση τη στήριξη της Κλίντον. Οι βαμμένοι οπαδοί του Τραμπ φυσικά θα δήλωναν την προτίμηση τους. Ένας αριθμό όμως από χλιαρούς υποψηφίους ψηφοφόρους του για να φανούν μορφωμένοι, σοφιστικέ και προοδευτικοί πρέπει να δήλωσαν ότι θα ψηφίσουν Κλίντον ενώ έριξαν την ψήφο τους στον Τραμπ.

Ακόμα περισσότερο το φαινόμενο πρέπει να έχει προκύψει στα ρεπορτάζ με τις δηλώσεις πολιτών στους δρόμους. Με τον αμερικανικό Τύπο να παρουσιάζει τον Τραμπ σαν έναν κλόουν κάποιος πρέπει να ήταν πολύ αποφασισμένος οπαδός του για να το δηλώσει. Κάτι αντίστοιχο πρέπει να συμβαίνει στην Ελλάδα με τη Χρυσή Αυγή, όπου αυτοί που δηλώνουν οπαδοί της στις κάμερες, εκτός από τους μαυροφορεμένους σφίχτες, είναι ελάχιστοι.

Το φαινόμενο κάποιος να κάνει την επιθυμία του πραγματικότητα είναι συνηθισμένη κατάρα στο ποδόσφαιρο. Ισχύει και στην πολιτική. Και όπως στο ποδόσφαιρο αυτός που κάνει τις προβλέψεις σύμφωνα με τις επιθυμίες του υποσυνείδητα υπερτιμά τις πιθανότητες της ομάδας του και στην πολιτική υπερτιμά τα προτερήματα αυτού που συμπαθεί. Η Χίλαρι, που από την αρχή είχε το σύνολο του eastern establishment και του Τύπου, δεν προσπαθήθηκε από τον Τύπο να παρουσιαστεί συμπαθής, αφού αυτό ήταν αδύνατο. Ο Τραμπ, όμως, δαιμονοποιήθηκε, δημιουργώντας την αντίθετη από την προβλεπόμενη αντίδραση των ψηφοφόρων.

Τέλος, μεγάλο ρόλο στις αναλύσεις πρέπει να έπαιξε και η άγνοια του Τύπου των ψηφοφόρων του Τραμπ. Οι ψηφοφόροι της Κλίντον ήταν οι φίλοι και συγγενείς, το περιβάλλον των δημοσιογράφων που κάλυπταν της αναμέτρηση. Οι ψηφοφόροι του Τραμπ ήταν άψυχοι αριθμοί στις δημοσκοπήσεις.

Στο τι σημαίνει η εκλογή του Τραμπ για την Ελλάδα κανείς δεν μπορεί να απαντήσει. Η Ελλάδα πρέπει να είναι τρίτη προτεραιότητα ενός προέδρου που είναι από πολιτικό χαρακτήρα απομονωτιστής. Το τι σημαίνει όμως η εκλογή του Τραμπ για τον Τύπο είναι σαφές. Ο Τύπος έχει απομονωθεί σε ένα ιδεατό, politically correct καβούκι, πιστεύοντας ότι οι ευαισθησίες του περιγύρου του είναι οι ευαισθησίες όλου του κόσμου. Χάνοντας την επαφή του με τον average Joe, τον working stiff, που του είναι άγνωστος όσο οι Παπούα της Νέας Γουινέας.