της Μαρίας Χούκλη
Στις αρχές του 21ού αιώνα θα μπορούσατε να οδηγήσετε από το Ινβερνές της Σκωτίας μέχρι το Βίλνιους στη Λιθουανία και δεν θα διασχίζατε ούτε μία χώρα -σε Βορρά και Νότο- στην οποία θα κυβερνούσε η Δεξιά. Το ίδιο και αν κάνατε το ταξίδι με πλοίο μέσω Σκανδιναβίας. Σοσιαλδημοκράτες θα συναντούσατε στην ηγεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι Σοσιαλιστές υπερίσχυαν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Τι συνέβη και η δύναμή τους υποχώρησε στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 70 ετών, αναρωτιόταν ο Economist σε άρθρο του πριν από μερικούς μήνες.
Κραταιό κεντροαριστερό κόμμα δεν υπάρχει πουθενά στην ευρω-ήπειρο. Στην θέση τους έχουν δημιουργηθεί κεντροδεξιά σχήματα με σοσιαλίζουσες θέσεις σε κοινωνικά ζητήματα και λαϊκιστικές κινήσεις με εθνικιστικό λόγο, στα αριστερά του πολιτικού φάσματος.
Οι πολίτες που άλλοτε πύκνωναν τις τάξεις των Σοσιαλιστικών/Σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων αναζήτησαν αλλού στέγη και παρηγοριά για τις ανατροπές που επέρχονταν στις ζωές τους. Οι παλαιοί «σύντροφοι» δεν είχαν κάτι ευχάριστο να τους πουν.
Είναι προφανές ότι οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες άλλαξαν γρηγορότερα από όσο μπορούσε να αντιληφθεί η παραδοσιακή σοσιαλδημοκρατία και εξακολουθεί, αν κρίνουμε από το γαλλικό παράδειγμα, το βρετανικό, το γερμανικό, το ελληνικό, το ιταλικό και το ισπανικό. Στις συγκεκριμένες χώρες τα κόμματα αυτού του προσήμου είχαν συναρπάσει δεκάδες εκατομμύρια κόσμου. Δεν προσαρμόστηκαν στους καιρούς, αλλά πίστεψαν ότι θα τους φέρουν στα μέτρα τους. Τώρα ψάχνουν να βρουν την ψήφο τους, ταυτότητα, ιδεολογικό έρμα και ηγεσία ικανή να τα ξαναφέρει στο κέντρο της πολιτικής σκηνής.
Φαίνεται, πάντως, πως όσοι ονειρεύονται παλινόρθωση του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε τον 20ού αιώνα, ηγεμονική επικράτηση και μονοκομματικές διακυβερνήσεις πλανώνται πλάνην οικτράν. Δεν μπορείς να λύνεις τα νέα πολυπαραγοντικά προβλήματα με παλιά ιδεολογικά εργαλεία, με περιχαρακώσεις δήθεν «καθαρότητας» και άρνηση συνεργασίας με όσους κινούνται σε προοδευτική δημοκρατική κατεύθυνση.
Όσο δεν γίνεται κατανοητό ότι κανένα κόμμα δεν έχει το μονοπώλιο της γνώσης, της ευαισθησίας, των ικανών στελεχών και της δυναμικής να απαντήσει αποτελεσματικά στις τεκτονικές αλλαγές που έχουν επιφέρει η ψηφιακή τεχνολογία στην εργασία, η επιδείνωση του δημογραφικού στο δυτικό ημισφαίριο, οι οικολογικές καταστροφές και οι νέες μορφές τρομοκρατίας, τόσο θα βλέπουμε πανσπερμία πολιτικών σχημάτων που θα ερίζουν για την εξουσία.
Όλα αλλιώς. Και το ζήτημα της ιδιοκτησίας, του κεφαλαίου, των δημοσίων αγαθών, της καινοτομίας, της απασχόλησης , της προστασίας, της ασφάλειας, της παραγωγής, όλα αλλιώς πρέπει να προσεγγιστούν από την κεντροαριστερά αν θέλει να ξαναγίνει ελκυστική στον κόσμο.
Αναγέννηση χωρίς ταμπού και εμμονές, μια μεταρρύθμιση των μεταρρυθμιστών χρειάζεται για να ξαναβρούν επαφή με την κοινωνία που προχωρά δίχως να κοιτάζει την δική τους μελαγχολία και αδιαφορώντας για τα ψυχοδράματα που παίζονται πίσω από τις κουίντες.
Μετά τη Γαλλία, ίσως και η Ισπανία δείξει τον δρόμο. Η επανεκλογή του Πέδρο Σάντσεθ στην ηγεσία του PSOE κόντρα στην επιθυμία της ηγετικής καμαρίλας και εφόσον την αξιοποιήσει προς την κατεύθυνση των συγκλίσεων με τους «εξημερωμένους» πλέον Podemos, μπορεί να γίνει υπόδειγμα μιας συνετής και λειτουργικής κετροαριστεράς.
Εις τα καθ?ημας, μάλλον, επικρατεί η άποψη ότι είμαστε αθάνατοι και έχουμε χρόνο να το συζητούμε στο διηνεκές.
