Ομολογώ ότι μου προκάλεσε στεναχώρια η ανάγνωση της ανοικτής επιστολής προς τον πρωθυπουργό που έστειλε εκ μέρους δεκάδων διεθνώς διακεκριμένων ιστορικών, αρχαιολόγων, βυζαντινολόγων, ελληνιστών και φιλελλήνων ο κ. Άγγελος Χανιώτης, καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας στο Ινστιτούτο Προηγμένων Μελετών του Πρίνστον.
Παραθέτω το κείμενο της επιστολής του κ. Χανιώτη:
«13 Μαΐου 2021
Προς τον
Πρόεδρο της Κυβερνήσεως
κ. Κυριάκο Μητσοτάκη
Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε της κυβερνήσεως,
εκ μέρους των συναδέλφων κκ. Dimiter Angelov, Καθηγητή Βυζαντινής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, Sharon Gerstel, Καθηγήτριας Βυζαντινής Τέχνης και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Καλιφόρνιας, Λος Άντζελες και Μαρίας Μαυρουδή, Καθηγήτριας Βυζαντινής Ιστορίας, Κλασικών Σπουδών και Σπουδών Εγγύς Ανατολής, στο Πανεπιστήμιο Καλιφόρνιας, Μπέρκλεϋ σας αποστέλλω συνημμένως ανοικτή επιστολή Βυζαντινολόγων, Αρχαιολόγων, Ιστορικών, Προέδρων Ακαδημιών, Φιλελλήνων, Προέδρων των εθνικών επιτροπών Βυζαντινών Σπουδών προς εσάς με έκκληση για προσωπική σας παρέμβαση, ώστε να μην υλοποιηθούν τα σχέδια απόσπασης των αρχαιοτήτων που ανακαλύφθηκαν στον σταθμό Ελ. Βενιζέλος στη Θεσσαλονίκη. Η επιστολή θα δημοσιευθεί στον διεθνή τύπο. Η συλλογή των υπογραφών συνεχίζεται.
Είμαστε στη διάθεσή σας για διευκρινίσεις.
Με τιμή
Άγγελος Χανιώτης, Καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας
Αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών»
Δεν θα παραθέσω τα καταλυτικά επιχειρήματα των δεκάδων παγκοσμίως κορυφαίων αρχαιολόγων και βυζαντινολόγων που τάσσονται χωρίς επιφυλάξεις υπέρ της διατήρησης του αρχαιολογικού συγκροτήματος στη θέση του, επειδή θα τα βρείτε στις ιστοσελίδες της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (www.ellet.gr).
Θα περιοριστώ να θυμίσω ότι το Σεπτέμβριο 2019, μόλις ανακοίνωσε ο κ. Μητσοτάκης την απόφαση του να επιστρέψει στην αρχική λύση για τον σταθμό - με απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαιολογικών ευρημάτων, σχεδόν αυθημερόν, χαρακτήρισα την απόφαση αυτή του πρωθυπουργού δυστυχώς επιπόλαιη επειδή προσβάλλει την κληρονομιά μας. Θα προκαλέσει καθυστερήσεις στο έργο. Θα δώσει πάτημα στον εργολάβο για να ζητήσει αποζημιώσεις.
Επεσήμανα όμως και κάτι άλλο που οι Αθηναίοι αναγνώστες μου θα το καταλάβουν αμέσως. Στη Θεσσαλονίκη ο επίμαχος σταθμός Βενιζέλου βρίσκεται μεταξύ των σταθμών Αγ. Σοφίας και Δημοκρατίας. Η απόσταση μεταξύ των σταθμών Αγ. Σοφίας και Δημοκρατίας είναι περί τα 1.200 μέτρα. Στην Αθήνα, η απόσταση μεταξύ των σταθμών Ευαγγελισμός και Σύνταγμα είναι 1.300 μέτρα. Εξέφρασα λοιπόν την άποψη, το 2019, να προχωρήσει με φουλ ταχύτητα η κατασκευή του μετρό Θεσσαλονίκης και να εγκαταλειφθεί - για την ώρα - ο σταθμός Βενιζέλου.
Σκεφτείτε αναλογικά με την Αθήνα περί τίνος πρόκειται. Θέλουν ντε και καλά ένα σταθμό μετρό στη διασταύρωση Βασ. Σοφίας και Ηρ. Αττικού. Στη Θεσσαλονίκη βέβαια, στην επιφάνεια του σταθμού Βενιζέλου, υπάρχουν πολλά μαγαζιά που προσδοκούν αύξηση του τζίρου τους από τη γειτνίαση με το σταθμό. Μπροστά στο ατομικό συμφέρον των μαγαζιών δεν θα είχαν πρόβλημα να μπει μια μπουλντόζα να καθαρίσει όλα τα αρχαία. Είναι όμως οι ψήφοι των μαγαζιών τόσο κρίσιμοι για τη διαμόρφωση των αποφάσεων των τοπικών ηγεσιών;
Αντιλαμβάνομαι τη δυσκολία. Έχουμε κουλτούρα που θεωρεί τον ηγέτη αλάνθαστο. Είναι δύσκολο να πει ο κ. Μητσοτάκης ότι έκανε λάθος όταν παρασύρθηκε να πει ότι θα ξηλωθούν τα αρχαία. Και όμως αυτό είναι το σωστό και γενναίο.
Θέλω ο πρωθυπουργός μας να μείνει στην ιστορία για όσα καταφέρει να κάνει και όχι για όσες ανεπανάληπτες καταστροφές τύπου Μοροζίνι προκαλέσει.
