Στις διακοπές συνάντησα αρκετούς νέους και νέες που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό. Ήρθαν στην Ελλάδα για το καλοκαίρι, όπως κάνουν εδώ και δεκαετίες εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες που έχουν ακολουθήσει στο παρελθόν τον δρόμο της μετανάστευσης. Εκείνοι δεν επέστρεψαν πίσω και με τον καιρό αραιώνουν τις επισκέψεις τους. Το ίδιο θα συμβεί και με την νέα γενιά. Δεν είναι διατεθειμένη να επιστρέψει. Δεν έχει πειστεί…
Στα Κύθηρα γνώρισα πριν από δέκα χρόνια τον κύριο Γιώργο, έναν από τους πλουσιότερους ανθρώπους της Αυστραλίας, ο οποίος ήρθε στο νησί για να γιορτάσει τα 80ά γενέθλιά του. Με είχε συγκινήσει βαθιά, επειδή ο ίδιος με δάκρυα στα μάτια «εξομολογήθηκε» μπροστά στους καλεσμένους του τα προσωπικά του αδιέξοδα, καθώς έμεινε μετέωρος ανάμεσα στο παρελθόν και στο μέλλον. Δεν θέλησε να συμβιβαστεί με τους λόγους που τον ώθησαν να φύγει από την Ελλάδα και δεν μπόρεσε να ενταχθεί στην νέα του πατρίδα. Έφταιγε το γεγονός ότι οι Έλληνες εκείνης της περιόδου δεν είχαν τις σπουδές, τα απαραίτητα προσόντα για να μπορέσουν μέσω της γνώσης να ξεπεράσουν τα ταμπού στις χώρες υποδοχής. Κάτι που το πέτυχαν απόλυτα τα παιδιά τους και ενσωματώθηκαν πλήρως, ξεκόβοντας αντίστοιχα τους δεσμούς με την «μητέρα Ελλάδα». Όσο περισσότερο κατάφερναν την ενσωμάτωσή τους στην νέα τους πατρίδα, τόσο απομακρυνόντουσαν από την χώρα των πατεράδων τους.
Το «καλό» με την νέα γενιά των μεταναστών είναι ότι πρόκειται για μορφωμένα παιδιά που προσπαθούν να πετύχουν σε ένα περιβάλλον που έχει τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά σε σχέση με εκείνα του παρελθόντος και τα οποία διευκολύνουν σημαντικά την ενσωμάτωση νέων μελών στις κοινωνίες τους. Τα παιδιά μας δεν έχουν λόγους για να γυρεύουν την επιστροφή τους στην Ελλάδα. Κι αυτό ακριβώς μου είπαν οι νέοι και οι νέες που συνάντησα το καλοκαίρι: «Δεν γυρίζω». Ήταν κατηγορηματικοί στην δήλωσή τους. Και η απάντηση σχεδόν καθολική. Έχουν κάνει μία νέα αρχή στο εξωτερικό, έχουν κουραστεί γι' αυτό και έχουν αρχίσει να ανταμείβονται για την προσπάθειά τους. Ποιος είναι ο λόγος να τα παρατήσουν όλα και να γυρίσουν πίσω; Γιατί να ρισκάρουν να εγκαταλείψουν κάτι που έκτισαν οι ίδιοι με κόπο;
Τα έχουμε ξαναπεί, ότι πρόκειται για ένα σημαντικό ανθρώπινο δυναμικό, η έλλειψη του οποίου κοστίζει στην χώρα. Είναι παιδιά που μεγάλωσαν και μορφώθηκαν με πόρους αυτής της κοινωνίας και προσφέρουν πλέον τις υπηρεσίες τους σε άλλες χώρες. Και δεν φταίνε αυτοί γι' αυτό. Και δεν υπάρχει αντικειμενικά η δυνατότητα να τους φέρουμε πίσω. Διότι τα παιδιά αυτά δεν πρόκειται να επιστρέψουν με ευχολόγια. Ούτε με γενικόλογες διακηρύξεις του τύπου «η ανάπτυξη θα λύσει όλα αυτά τα προβλήματα».
Η οικονομική ανάπτυξη λύνει πολλά προβλήματα, αλλά όχι απαραίτητα εκείνο της επιστροφής των επιστημόνων μας στην πατρίδα τους. Αυτό χρειάζεται περισσότερα πράγματα και μεγαλύτερη προσπάθεια. Χρειάζεται, όμως, και σχέδιο, το οποίο δεν φαίνεται να υπάρχει. Η ύπαρξη τέτοιου σημαντικού δυναμικού μας δείχνει και σε ποιους τομείς θα μπορούσαμε να αναπτυχθούμε οικονομικά. Αλλά οι τομείς δεν αναπτύσσονται ως δια μαγείας ούτε και με κεντρικό κρατικό σχεδιασμό. Χρειάζεται κανείς να ξεκινήσει με ένα στοιχειώδες πρόγραμμα. Ας πούμε να φέρει στην Ελλάδα τις ξένες εταιρείες που απασχολούν σήμερα τα ελληνόπουλα στο εξωτερικό. Δεν είναι τόσο εύκολο όσο ακούγεται. Πρέπει η Ελλάδα να γίνει καλύτερη, πιο ανταγωνιστική σε σχέση με την χώρα προέλευσης της εταιρείας. Με άλλα λόγια, χρειάζεται να συμβεί αυτή η περίφημη επανάσταση του αυτονόητου, για την οποία όλο ακούμε και δεν την βλέπουμε…
Θανάσης Μαυρίδης
