Της Κατερίνας Οικονομάκου
Η Ερικα Μπρίτζφορντ ήταν δώδεκα ετών όταν έγινε για πρώτη φορά μάρτυρας εγκλήματος. Από το παράθυρο του υπνοδωματίου της είδε τον γείτονά της, ένα παιδί στην ηλικία της, να σωριάζεται μπροστά στην πόρτα του σπιτιού του, χτυπημένος από σφαίρες. «Σας παρακαλώ, μη με αφήσετε να πεθάνω» τον άκουσε να λέει στους αστυνομικούς και τους τραυματιοφορείς που έφτασαν λίγα λεπτά αργότερα. «Τον έλεγαν Μάικ. Την επόμενη μέρα ρώτησα τι απέγινε. Έμαθα ότι είχε πεθάνει στη διάρκεια της νύχτας» λέει η Έρικα. Η 46χρονη γυναίκα ξεναγεί τον ανταποκριτή της γερμανικής εφημερίδας «Suddeutsche Zeitung» στη γειτονιά των παιδικών της χρόνων. Προηγουμένως έχει κάνει το ίδιο για το συνεργείο του βρετανικού BBC.
Τα τελευταία χρόνια, η Μπρίτζφορντ έχει αναδειχθεί σε μία από τις πιο γνωστές και δημοφιλείς ακτιβίστριες της Βαλτιμόρης. Αυτή η μικροκαμωμένη γυναίκα, που πρέπει να κάνει τα πάντα με το δεξί χέρι γιατί το αριστερό σταματάει στον αγκώνα λόγω μιας γενετικής ανωμαλίας, είναι ο ιθύνων νους πίσω από τα «Σαββατοκύριακα της εκεχειρίας», που λαμβάνουν χώρα τέσσερις φορές τον χρόνο. Το μότο του θεσμού είναι πολύ ξεκάθαρο: «Κανείς να μην σκοτώσει κανέναν». Όσοι έχουν παρακολουθήσει την περίφημη τηλεοπτική σειρά «The Wire», μία από τις πιο επιτυχημένες όλων των εποχών που σε πέντε κύκλους συνθέτει μια συγκλονιστική τοιχογραφία της σύγχρονης Βαλτιμόρης, ξέρουν πολύ καλά για τι πράγμα μιλάει η Μπρίτζφορντ.
Η πρωτεύουσα της βίας και των συμμοριών
Εάν οι ΗΠΑ είναι η πατρίδα των βίαιων θανάτων από όπλα, η Βαλτιμόρη είναι η πρωτεύουσά της. Μέσα στο 2018 σκοτώθηκαν από πυροβολισμούς 309 άνθρωποι και τραυματίστηκαν άλλοι 681. Σε έναν πληθυσμό 600.000 κατοίκων, αυτό μεταφράζεται σε 51,3 δολοφονίες ανά 100.000 κατοίκους. Πάνω από τα μισά θύματα είχαν δεχτεί σφαίρα στο κεφάλι. Οι 291 από τους 309 νεκρούς ήταν μαύροι, οι 271 ανάμεσά τους άντρες. Σύμφωνα με την αστυνομία, το ένα τρίτο των δολοφονιών είχε σχέση με το εμπόριο ναρκωτικών και εμπλέκονταν συμμορίες. Ανάμεσα στα θύματα ήταν και δέκα παιδιά.
Αλλά οι αριθμοί, όσο σοκαριστικοί και να είναι, δεν αποτελούν είδηση. Γιατί ενδιαφέρονται ξαφνικά όλοι για τη Βαλτιμόρη; Την αφορμή έδωσε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, όταν επιτέθηκε εναντίον του βουλευτή των Δημοκρατικών Ελάιτζα Κάμινγκς, ο οποίος εκπροσωπεί την 7η περιφέρεια της Βαλτιμόρης. Πρόσφατα ο Κάμινγκς ζήτησε να διαλευκανθεί άμεσα η υπόθεση των συνοριακών φρουρών που, όπως αποκαλύφθηκε, είχαν μυστικό γκρουπ στο Facebook, όπου αντάλλασσαν ρατσιστικά μηνύματα μίσους, κυρίως εναντίον των μεταναστών.
Έξαλλος, ο Τραμπ δήλωσε ότι «η εκλογική του περιφέρεια είναι πολύ χειρότερη» και ότι είναι μια «φωλιά μολυσμένη από αρουραίους και τρωκτικά». Στα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης δεν διέφυγε η λεπτομέρεια ότι τόσο ο Κάμινγκς όσο και πάνω από τους μισούς κατοίκους της Βαλτιμόρης είναι μαύροι. «Κανένα ανθρώπινο πλάσμα δεν θα ήθελε να ζει εκεί» έγραψε στο Twitter. Κάποιος που όχι μόνο έχει ζήσει εκεί, αλλά έχει αφιερώσει και το έργο του στη Βαλτιμόρη είναι ο δημιουργός του «The Wire», Ντέιβιντ Σάιμον. Ο Σάιμον, ο οποίος εργαζόταν χρόνια ως αστυνομικός ρεπόρτερ για την εφημερίδα «The Baltimore Sun», σχολίασε ότι ο Τραμπ είναι ένας «απλοϊκός, ρατσιστής κρετίνος» και «μια διαρκής κηλίδα για την πατρίδα μας».
«Λιγότεροι νεκροί, τελεία και παύλα»
Η Ερικα Μπρίτζφορντ, στο μεταξύ, θα ήθελε να θυμίσει στον πρόεδρο και τους υποστηρικτές του ότι η Βαλτιμόρη δεν είναι κάποια ξένη χώρα: η Βαλτιμόρη είναι η Αμερική, παρατηρεί, προσθέτοντας ότι οι δηλώσεις του Τραμπ συνιστούν πολύ βαριά προσβολή για τους εκατοντάδες χιλιάδες άντρες και γυναίκες που παλεύουν να ζήσουν μια ήρεμη, ειρηνική, καλή ζωή. Και ακόμη περισσότερο, είναι ένδειξη βαθιάς περιφρόνησης για τους νεκρούς και τις οικογένειες που τους θρηνούν.
«Αγαπώ τη Βαλτιμόρη. Έχω βιώσει μεγάλες χαρές και μεγάλες δυστυχίες σε αυτόν τον τόπο» λέει η Μπρίτζφορντ. «Έχετε ακούσει εκείνους τους 80χρονους που λένε ότι τους λείπουν οι φίλοι τους, καθώς χάνονται ο ένας μετά τον άλλον; Ε, λοιπόν, εγώ άρχισα να έχω αυτό το συναίσθημα όταν ήμουν 38 ετών. Και τώρα το έχουν οι έφηβοι» συνεχίζει. Στα 46 της χρόνια σήμερα, αυτή η μητέρα τριών παιδιών έχει το δικό της προσκλητήριο δολοφονημένων, όπως οι περισσότεροι φίλοι και γνωστοί της. Δύο εξάδελφοι, ένας αδελφός, ένας θετός γιος, είναι οι απώλειες που μετράει.
Τι θέλει να πετύχει με τα «Σαββατοκύριακα της εκεχειρίας;» Να μην σκοτώνονται άνθρωποι από το μεσημέρι της Παρασκευής έως την Κυριακή αργά το βράδυ. «Λιγότεροι νεκροί μέσα έστω και σε ένα Σαββατοκύριακο σημαίνει λιγότεροι νεκροί, τελεία και παύλα» εξηγεί. Και έπειτα είναι και η καλλιέργεια μιας κουλτούρας εναντίον της βίας. Η ιδέα προέκυψε αφού είχαν προηγηθεί πολλά χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων η Μπρίτζφορντ εργαζόταν για την επίλυση συγκρούσεων μεταξύ μελών της τοπικής κοινωνίας, έκανε καμπάνιες για την κατάργηση της θανατικής ποινής και οργάνωνε εκπαιδευτικές δραστηριότητες για διαφορετικές ομάδες πληθυσμού.
«Κανείς να μην πυροβολήσει κανέναν»
Η είδηση για το πρώτο «Σαββατοκύριακο της εκεχειρίας», τον Αύγουστο του 2017, εμφανίστηκε πρώτα στα σόσιαλ μίντια και στη συνέχεια διαδόθηκε από στόμα σε στόμα. Η προετοιμασία για το κάθε «Σαββατοκύριακο της εκεχειρίας» ξεκινάει μόλις τελειώνει το προηγούμενο. Διαρκεί δηλαδή τρεις ολόκληρους μήνες, στη διάρκεια των οποίων η Μπρίτζφορντ και οι συνεργάτες της, όλοι εθελοντές, απευθύνονται σε εκείνους που μπορούν να συμβάλουν στην επιτυχία του θεσμού.
Με άλλα λόγια, επισκέπτονται τις πιάτσες των ναρκωτικών, κάνουν ραντεβού με τους αρχηγούς των συμμοριών, κάνουν έκκληση να συγκρατήσουν τους «άντρες» τους για εκείνες τις 72 ώρες. «Κανείς να μην πυροβολήσει κανέναν», όπως λέει και το μότο. Από τους πιο ισχυρούς συμμάχους της Μπρίτζφορντ είναι ο BFK Boom, αρχηγός μιας ομάδας από πρώην φυλακισμένους και μέλη συμμοριών. «Σέβομαι αυτό που κάνει. Έχω δει τα αποτελέσματα της δουλειάς της, οπότε είμαστε όλοι στη διάθεσή της» λέει. Και όσο διαρκούν τα «Σαββατοκύριακα της εκεχειρίας», εκατοντάδες άνθρωποι κάνουν πορείες κατά της βίας και εκστρατείες ενημέρωσης σε όλες τις γειτονιές της πόλης.
Έως τις αρχές του Αυγούστου, η αστυνομία της Βαλτιμόρης μετρούσε 200 δολοφονίες. Γεγονός είναι, όμως, ότι σε εκείνες τις 72 ώρες σημειώνονται πολύ λιγότερες δολοφονίες από ό,τι τα υπόλοιπα Σαββατοκύριακα. Η Ερικα Μπρίτζφορντ δεν πιστεύει ότι η Βαλτιμόρη θα αλλάξει από τη μια μέρα στην άλλη. «Μεγάλωσα στη Δυτική Βαλτιμόρη. Δεν είμαι αφελής» τονίζει. «Αυτό που ζούμε πήρε δεκαετίες για να συμβεί. Ετσι χρειαζόμαστε δεκαετίες για να το αλλάξουμε». Η ίδια προσθέτει ότι έχει αποφασίσει να είναι «λυσσαλέα αισιόδοξη».
Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο Τετάρτη 21 Αυγούστου
