Της Έλενας Κοσσένα*
Ως κάτοικος των Πατησίων, περπατώ συχνά σε παλιές αστικές γειτονιές του κέντρου της Αθήνας που σήμερα για πολλούς θεωρούνται για πολλούς λόγους «υποβαθμισμένες». Συνοικίες που χαρακτηρίζονται από την υψηλή πυκνότητα ενός κατά κύριου λόγου γηρασμένου αποθέματος κατοικιών, την έλλειψη χώρων πρασίνου, το γκράφιτι, τα βρώμικα στενά πεζοδρόμια, τα κλειστά μαγαζιά, τους υποφωτισμένους μικρούς δρόμους. Και κυρίως την υψηλή παραβατικότητα.
Πολλοί κάτοικοι του Λεκανοπεδίου αποφεύγουν πλέον να επισκέπτονται τις περιοχές αυτές. Αλλά και οι ίδιοι οι κάτοικοι βιώνουν την ανασφάλεια και το φόβο. Απογοητευμένοι και παραμελημένοι από το κράτος, πολλοί απλώς μένουν με τη νοσταλγία του όχι και τόσο μακρινού παρελθόντος, τότε που «η γειτονιά μας ήταν αλλιώς».
Πολλές φορές έχω αναρωτηθεί τι πήγε λάθος με τις συγκεκριμένες συνοικίες. Γιατί άρχισαν να εγκαταλείπονται από τους παλιούς κατοίκους τους; Γιατί παρουσιάζουν σήμερα εικόνα αστικού μαρασμού και εγκατάλειψης; Γιατί έπαψαν να αποτελούν δημοφιλή περιοχή διαμονής;
Μια ικανοποιητική ερμηνεία είναι η περίφημη «θεωρία των σπασμένων παραθύρων». Η θεωρία που υποστηρίζει ότι αν αφήσεις κάποια μικρά προβλήματα άλυτα, κάποια στιγμή θα βρεις μπροστά σου ένα πολύ μεγαλύτερο και δυσεπίλυτο πρόβλημα. Η θεωρία αυτή δεν είναι πρόσφατη. Διατυπώθηκε τη δεκαετία του ''80 κι εφαρμόστηκε με μεγάλη επιτυχία από τον Τζουλιάνι στις (τότε) υποβαθμισμένες περιοχές της Νέας Υόρκης. Εκεί οι δημοτικές αρχές άρχισαν να μαζεύουν εντατικά τα σκουπίδια, να αντικαθιστούν τις σπασμένες λάμπες, να διορθώνουν πεζοδρόμια ακολουθώντας τη βασική αρχή της θεωρίας: «η αισθητική υποβάθμιση μιας περιοχής σχετίζεται άμεσα με την αύξηση της εγκληματικότητας».
Στην περίπτωση των συγκεκριμένων γειτονιών της Αθήνας, δυστυχώς κανείς και για αρκετά χρόνια δεν μερίμνησε για την επισκευή των «σπασμένων παραθύρων». Κι αυτό είχε ως συνέπεια τη γιγάντωση και τον πολλαπλασιασμό των μέχρι πρότινος μικρών προβλημάτων.
Η επόμενη δημοτική αρχή δεν έχει άλλη επιλογή παρά να θέσει ως προτεραιότητα την αισθητική αναβάθμιση των συνοικιών αυτών, με συγκεκριμένες και στοχευμένες παρεμβάσεις ακολουθώντας καλές πρακτικές άλλων πόλεων: αντικατάσταση λαμπτήρων με λαμπτήρες τύπου led, επισκευή και διεύρυνση (όπου είναι εφικτό) των πεζοδρομίων, επανασχεδιασμό προγράμματος καθαριότητας και συμπράξεις με τον ιδιωτικό τομέα για την υλοποίηση έργων, καθαρισμός γκράφιτι και επικάλυψη κτιρίων με το ειδικό υλικό που επιτρέπει την αφαίρεσή τους μόνο με νερό, δημιουργία πάρκων τσέπης (pocket parks) και μετατροπή οδών σε πεζόδρομους ή/δρόμους ήπιας κυκλοφορίας, καθοριστικές παρεμβάσεις για την ασφάλεια, όπως οι καθημερινές νυχθημερόν κοινές περιπολίες της δημοτικής αστυνομίας και της ΕΛΑΣ με έμφαση στις περιοχές που η εγκληματικότητα και η παραβατικότητα είναι εντονότερη.
Η Αθήνα χρειάζεται ένα καινούργιο υπόδειγμα διακυβέρνησης. Η πρόκληση είναι μεγάλη αλλά για πόσο καιρό αντέχει κανείς να ζει με «σπασμένα παράθυρα»;
*H κ. Έλενα Κοσσένα, είναι δικηγόρος και κάτοικος Πατησίων. Στις επικείμενες αυτοδιοικητικές εκλογές συμμετέχει ως υποψήφια δημοτική σύμβουλος με το συνδυασμό «Αθήνα Ψηλά» του Κ. Μπακογιάννη.
