Οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες το έχουν παρακάνει και εθίζοντας τις αγορές στην πολιτική της ποσοτικής χαλάρωσης, έχουν δημιουργήσει τα στοιχεία της επόμενης κρίσης, τονίζει στο liberal.gr ο Αθανάσιος Βαμβακίδης της BofA.
Ερωτηθείς πότε εκτιμά ότι θα δούμε μια διόρθωση των αγορών, απαντά ότι δεν είναι σαφές αν αυτό θα συμβεί φέτος ή τα επόμενα χρόνια, ωστόσο δεν βλέπει εύκολο δρόμο διεξόδου από αυτό.
Βλέπει την απόσταση ανάμεσα στην πραγματική οικονομία και τις τιμές των μετοχών να μεγαλώνει επικίνδυνα, τις κεντρικές τράπεζες να έχουν εγκλωβιστεί στις χαλαρές νομισματικές πολιτικές, που με την σειρά τους στηρίζουν επενδύσεις υψηλού ρίσκου και επιβίωση εταιρειών «ζόμπι», επισημαίνοντας ότι όλο αυτό δεν είναι διατηρήσιμο.
“Κάποια στιγμή είτε θα αυξηθεί ο πληθωρισμός, είτε οι επενδύσεις υψηλού ρίσκου θα πυροδοτήσουν σε κάποια γωνιά του πλανήτη ένα σοκ που θα εξαπλωθεί στην υπόλοιπη οικονομία”, απαντά ο επικεφαλής επενδύσεων στις αγορές συναλλάγματος του G10 της Bank of America Merrill Lynch (BofA).
Σχετικά με την ένταξη της Ελλάδας στην επενδυτική βαθμίδα και την εν συνεχεία συμμετοχή της στην ποσοτική χαλάρωση, σημειώνει ότι μπορεί αυτό να διαρκέσει περισσότερο από ένα χρόνο, ωστόσο οι αγορές το έχουν ήδη τιμολογήσει.
Εκτός όμως από την ένταξη στο QE και την προσπάθεια μείωσης των δημοσιονομικών στόχων, το πλέον κρίσιμο για την Ελλάδα είναι, όπως λέει, να δούμε μια κρίσιμη μάζα μεταρρυθμίσεων και έναρξη μεγάλων επενδύσεων, προκειμένου αυτά να αρχίσουν να αντανακλώνται και στις προβλέψεις των διεθνών οργανισμών για την δυνητική ανάπτυξη της χώρας, που προς το παρόν παραμένουν πολύ χαμηλές.
“Παρ’ ότι η κυβερνητική ατζέντα μεταρρυθμίσεων είναι φιλόδοξη και πιστεύω ότι θα αυξήσει τη δυνητική ανάπτυξη, εντούτοις οι αναλυτές θέλουν να το δουν για να το πιστέψουν”, αναφέρει χαρακτηριστικά.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Έχετε επισημάνει ότι δεν είναι συμβατό η ανάπτυξη να φρενάρει διεθνώς αλλά οι μετοχές παγκοσμίως να κινούνται ανοδικά. Πιστεύετε ότι θα δούμε φέτος την μεγάλη «διόρθωση» στις αγορές;
Πράγματι, οι χαλαρές νομισματικές πολιτικές των μεγάλων κεντρικών τραπεζών έχουν μεγαλώσει την απόσταση ανάμεσα στην πραγματική οικονομία και τις τιμές των μετοχών. Υπό μια έννοια, τα κακά νέα για την πραγματική οικονομία έχουν φτάσει να αποτελούν καλά νέα για τις επενδύσεις με ρίσκο, επειδή οι κεντρικές τράπεζες προσφέρουν κάθε φορά ολοένα και μεγαλύτερη ρευστότητα.
Αυτό δεν είναι διατηρήσιμο. Είτε κάποια στιγμή θα αυξηθεί ο πληθωρισμός, αναγκάζοντας τις κεντρικές τράπεζες να ακολουθήσουν πιο σφικτή νομισματική πολιτική, είτε οι εσφαλμένες επενδύσεις υψηλού ρίσκου θα πυροδοτήσουν σε κάποια γωνιά του πλανήτη ένα σοκ, ικανό να εξαπλωθεί στην υπόλοιπη οικονομία, καθιστώντας αναποτελεσματική την νομισματική πολιτική.
Πιστεύω ότι οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες το έχουν παρακάνει και εθίζοντας τις αγορές στην πολιτική της ποσοτικής χαλάρωσης, έχουν δημιουργήσει τα στοιχεία της επόμενης κρίσης. Δεν είναι σαφές πότε θα δούμε μια διόρθωση των αγορών, αν αυτό θα συμβεί φέτος ή τα επόμενα χρόνια. Αλλά δεν βλέπω εύκολο δρόμο διεξόδου από αυτό.
- Πόσο πιθανό όμως είναι αυτή η «δημιουργική» διόρθωση να ξεφύγει από τον έλεγχο και να εξελιχθεί σε ένα μεταδοτικό παγκόσμιο sell off ;
Η σωστή απάντηση για να αποφευχθεί μια νέα ύφεση στην παγκόσμια οικονομία θα έπρεπε να είχε δοθεί με αντισυμβατικές νομισματικές πολιτικές. Αν μη τι άλλο, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα διέπραξε ένα πολύ μεγάλο λάθος με το να περιμένει τόσο καιρό για να εισαγάγει την ποσοτική χαλάρωση (QE), κάνοντας έτσι την κρίση της Ευρωζώνης πολύ χειρότερη.
Έκτοτε ωστόσο, οι αντισυμβατικές νομισματικές πολιτικές χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση προβλημάτων που υπερβαίνουν τον έλεγχο και το ρόλο των κεντρικών τραπεζών, ενίοτε λόγω λαθών ή αδράνειας σε άλλους τομείς πολιτικής.
Κάποιος θα μπορούσε να πει ότι οι κεντρικές τράπεζες είναι τελικά οι μοναδικοί «ενήλικες στο δωμάτιο», ωστόσο μου φαίνεται ότι έχουμε ξεπεράσει κατά πολύ αυτό το στάδιο και πλέον οι ενήλικες «κακομαθαίνουν» τα παιδιά.
Πλέον οι νομισματικές πολιτικές δεν επηρεάζουν την πραγματική οικονομία, απλώς στηρίζουν τις επενδύσεις υψηλού ρίσκου. Επιτρέπουν την πραγματοποίηση μη κερδοφόρων επενδύσεων και την συνέχιση επιβίωσης σε εταιρείες- «ζόμπι». Αυτό μειώνει την δυνητική ανάπτυξη και αυξάνει τους κινδύνους μακροπρόθεσμα.
Οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες θα πρέπει να διαχειριστούν προσεκτικά την έξοδο από τις πολιτικές ποσοτικής χαλάρωσης, προτού διορθώσουν οι αγορές, καθώς αυτό θα έκανε την αλλαγή πολιτικής ακόμη πιο δύσκολη. Δυστυχώς δεν τις βλέπω να κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση, ενώ όσες φορές προσπάθησαν να το δοκιμάσουν στο πρόσφατο παρελθόν, η αντίδραση των αγορών τις ανάγκαζε να κάνουν πίσω. Έχουν πραγματικά εγκλωβιστεί.
- Έχουν ειπωθεί πολλά σχετικά με τις επιπτώσεις από τον κορονοϊό στην κινεζική οικονομία και εν συνεχεία στην παγκόσμια. Ποια είναι η δική σας εκτίμηση ; Τι να περιμένουμε τελικά;
Φαίνεται ότι οι προσπάθειες συγκράτησης της εξάπλωσης του ιού αρχίζουν να αποδίδουν. Ωστόσο, οι οικονομικές επιπτώσεις κατά το πρώτο τρίμηνο θα είναι σοβαρές. Τα σχετικά ερωτήματα είναι σε ποιο βαθμό θα αποδυναμωθεί η Κίνα, πως αυτό θα επηρεάσει τον υπόλοιπο πλανήτη και πόσο ισχυρή θα είναι η ανάκαμψη της οικονομίας κατά το δεύτερο τρίμηνο. Είμαστε αισιόδοξοι ότι ο αντίκτυπος δεν θα έχει περαιτέρω συνέπειες, αλλά η αβεβαιότητα παραμένει υψηλή.
- Στον απόηχο των πρόσφατων δηλώσεων Λανγκάρντ ότι η Ελλάδα μπορεί να μπει στο QE, η απόδοση του ελληνικού 10ετους καταγραφεί ένα εντυπωσιακό ράλι, οδεύοντας προς το 1% (1,004% χθες). Τι βλέπουν οι επενδυτές στην Ελλάδα ; Θα δούμε απόδοση του 10ετούς και κάτω του 1% ;
Η απόδοση για τα ελληνικά ομόλογα είναι πράγματι εκπληκτική. Μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από ένα χρόνο, αλλά η αγορά ήδη τιμολογεί την ένταξη της Ελλάδας στην επενδυτική βαθμίδα και την συμμετοχή της στην ποσοτική χαλάρωση.
Επιπλέον, εκτιμάμε ότι εντός του έτους η ΕΚΤ θα επιτρέψει στις ελληνικές τράπεζες να αγοράσουν περισσότερους κρατικούς τίτλους, γεγονός που επίσης θα βοηθήσει. Βέβαια τα περιθώρια για περαιτέρω συμπίεση των spreads είναι σαφώς πιο περιορισμένα απ’ ότι στο παρελθόν, αλλά παραμένουμε αισιόδοξοι.
- Χρονικά πότε βλέπετε την είσοδο των ελληνικών τίτλων στο QE και τι θα σημάνει αυτό για την χώρα;
Μπορεί να συμβεί το 2021, αλλά και πάλι θα είναι ένα καλό νέο. Θα συμβάλει στο να βελτιωθεί η ρευστότητα και να μειωθεί η μεταβλητότητα για τα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία στις αγορές. Επίσης θα συμβάλλει στη μείωση του συνολικού κόστους δανεισμού του ιδιωτικού τομέα.
Κρίσιμοι ωστόσο είναι και οι εγχώριοι παράγοντες. Ας δούμε την Ιταλία, όπου οι αποδόσεις των 10 ετών ομολόγων είναι πολύ υψηλότερες από τα επίπεδα που βλέπουμε στην Πορτογαλία και την Ισπανία, παρ’ ότι και οι τρεις χώρες συμμετέχουν στο QE. Χρειάζεται λοιπόν συνέχιση των μεταρρυθμίσεων, εκτός από τη συμμετοχή της Ελλάδας στο QE, προκειμένου οι αποδόσεις των ελληνικών τίτλων να φθάσουν σε παρόμοια επίπεδα.
- Πώς είδατε τα πρόσφατα θετικά σινιάλα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Π. Τζεντιλόνι) ότι ήρθε η ώρα να ανοίξει η συζήτηση για μείωση του στόχου 3,5% επί του ΑΕΠ για το ελληνικό πλεόνασμα;
Μετά την απότομη μείωση του κόστους δανεισμού και την υπερ-απόδοση των στόχων στα πλεονάσματα, νομίζω ότι η Ελλάδα μπορεί να αντέξει χαμηλότερους δημοσιονομικούς στόχους χωρίς να θέσει σε κίνδυνο τους συμφωνηθέντες στόχους για το χρέος.
Επίσης, σημαντική βοήθεια στην οικονομία θα δώσει η χρήση του δημοσιονομικού χώρου προκειμένου να μειωθεί η μεγάλη ακόμη φορολογική επιβάρυνση, ιδιαίτερα για τη μεσαία τάξη και τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Επίσης σωστή είναι η στρατηγική της κυβέρνησης πρώτα να κερδίσει αξιοπιστία μέσω μεταρρυθμίσεων και μετά να αρχίσει να συζητά για χαμηλότερους δημοσιονομικούς στόχους.
- Στέκει η εκτίμηση ότι τυχόν μείωση του στόχου των πλεονασμάτων μπορεί να προσθέσει ακόμη και 1% στην ανάπτυξη; Σε μια τέτοια περίπτωση θα δούμε ρυθμούς 3% ή και παραπάνω;
Είναι φιλόδοξο, όχι όμως και αδύνατο. Δεν νομίζω ωστόσο ότι η μείωση των δημοσιονομικών στόχων θα είναι αρκετή. Είναι επομένως πολύ σημαντικό τα μεγάλα επενδυτικά σχέδια που έχουν κολλήσει εδώ και χρόνια στην γραφειοκρατία, επιτέλους να ξεκινήσουν. Είναι απαραίτητο να τρέξουν οι ευρύτερες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις μαζί με τις φορολογικές περικοπές, προκειμένου να βελτιώσουν το επιχειρηματικό περιβάλλον.
Όλες οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι η δυνητική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας βρίσκεται κάτω του 2% και σε ορισμένες περιπτώσεις πολύ κάτω και από το 1,5%. Προκειμένου να αποφευχθεί μια τέτοια απότομη πτώση έναντι των σημερινών ρυθμών και πολύ περισσότερο για να αυξηθεί η ανάπτυξη πάνω από τα σημερινά αδύναμα επίπεδα, χρειάζονται σημαντικές μεταρρυθμίσεις.
- Τελικά πώς εξηγείτε τις συντηρητικές εκτιμήσεις όλων των διεθνών οργανισμών για την ανάπτυξη της Ελλάδας;
Ακόμη και οι πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις για την μακροπρόθεσμη δυνητικής ανάπτυξης της Ελλάδας βρίσκονται αρκετά κάτω από τα σημερινά επίπεδα. Και σημειωτέον ότι οι σημερινοί ρυθμοί ανάπτυξης είναι αδύναμοι.
Ο βασικός λόγος είναι ότι τέτοιες εκτιμήσεις κάνουν την παραδοχή ότι η Ελλάδα θα αποτύχει να εφαρμόσει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, όπως συνέβη τόσο πριν, όσο και κατά τη διάρκεια της κρίσης. Παρ’ ότι η κυβερνητική ατζέντα μεταρρυθμίσεων είναι φιλόδοξη και πιστεύω ότι θα αυξήσει την δυνητική ανάπτυξη, εντούτοις οι αναλυτές θέλουν να το δουν για να το πιστέψουν.
Πρέπει να δούμε μια κρίσιμη μάζα τέτοιων μεταρρυθμίσεων, προκειμένου αυτές να αρχίσουν να αντανακλώνται και στις εκτιμήσεις για την δυνητική ανάπτυξη της χώρας. Η αντίδραση των αγορών δείχνει αισιοδοξία, αλλά οι οικονομολόγοι θέλουν πρώτα να δουν την κυβέρνηση να υλοποιεί τις δεσμεύσεις της.
