Του Δημήτρη Καμπουράκη
Ξέρετε πόσο νοικιάζεται στις μέρες μας ένα δυάρι 50 τετραγωνικών σε μια μεσαία περιοχή της πρωτεύουσας; Μεταξύ 500 και 600 ευρώ. Και όχι μόνο αυτό. Ο ενοικιαστής πρέπει να δώσει τρία νοίκια μπροστά (συν ένα στον μεσίτη τέσσερα), με συμφωνία να μπουν στο ενοικιαστήριο τα μισά χρήματα και τα υπόλοιπα να δίνονται μαύρα. Αυτά είναι τα χάλια μας, κύριοι.
Δυο νέα παιδιά λοιπόν που αποφασίζουν να κάνουν το βήμα τους ή μια οικογένεια με ένα παιδάκι που παλεύει να επιζήσει μέσα στην οικονομική σκληρότητα των ημερών, με το καλημέρα χρειάζεται να δώσουν από 2000 μέχρι 2400 ευρώ. Να τα έχουν περίσσευμα δηλαδή. Συν 250 ευρώ μια καινούρια κλειδαριά, συν 300 ευρώ τα έξοδα μετακόμισης, φτάνουμε αισίως το 3000 ευρώ. Χώρια τα ηλεκτρικά, χώρια τα έπιπλα, χώρια τα υπόλοιπα πράγματα, αν πρόκειται για καινούριο ζευγάρι.
Ξέρετε πόσο πληρώνονται δυο παιδιά που βρίσκονται ανάμεσα στα 26 και τα 30 τους χρόνια, αν φυσικά δουλεύουν και τα δύο; Θεωρούν τον εαυτό τους τυχερό αν βάζουν καθαρά στην τσέπη τους 700 ευρώ το καθένα. Με 1400 ευρώ κοινό καθαρό εισόδημα τον μήνα, πως θα αποταμιεύσουν 3000 ευρώ για να αποπειραθούν να στήσουν σπιτικό; Θα μου πείτε πως όλα τα νέα ζευγάρια ξεκινούν με δυσκολίες και στριμώγματα. Ναι, αλλά τέσσερα νοίκια μπροστά;
Και αυτό που περιγράφω είναι ο μέσος όρος. Έχω υπ’ όψη μου ιδιοκτήτη που ζήτησε τέσσερα νοίκια μπροστά για τον εαυτό του (συν ένα ο μεσίτης πέντε) ή τη εξωφρενική περίπτωση τύπου που ζήτησε δύο νοίκια εγγύηση, συν το μαύρο κομμάτι του ενοικίου αθροιστικά μπροστά για έναν χρόνο. Εξαρτάται φυσικά από τον άνθρωπο και την ποιότητα του, αλλά σε γενικές γραμμές η κατάσταση είναι αφόρητη.
Η έλλειψη στέγης είναι τραγική. Και στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας και σε πολλές τουριστικές επαρχιακές πόλεις. Ξέρω φοιτητή στο Ρέθυμνο που στάθηκε αδύνατο να βρει σπίτι και κατεβαίνει υποχρεωτικά μόνο για εξετάσεις μένοντας εκείνα τα δεκαπενθήμερα σε πανσιόν. Φυσικά δεν παρακολουθεί μαθήματα, αν και θα ήθελε το παιδί.
Στην οργισμένη αντίδραση των υποψηφίων ενοικιαστών όταν ακούν τους όρους, οι ιδιοκτήτες σηκώνουν απλώς τους ώμους και απαντούν «άμα θέλεις». Λογικό, αφού μόλις βγει μια αγγελία (τα ενοικιαστήρια στις εισόδους έχουν χαθεί πια) μέσα στην πρώτη ώρα οι ιδιοκτήτες λαμβάνουν πάνω από πενήντα απελπισμένα τηλεφωνήματα. Ο μέσος χρόνος για να βρει κάποιος σπίτι στην Αθήνα είναι οι έξι μήνες, υπό την προϋπόθεση ότι ασχολείται κάθε μέρα μ’ αυτό.
Η μια αιτία είναι η AirBnb. Αλλά εφόσον η βραχυχρόνια μίσθωση είναι παγκόσμιο δεδομένο, οι απαγορεύσεις και οι περιορισμοί απλώς μεγαλώνουν την παραβατικότητα. Όταν ο βραχυχρόνιος μισθωτής πληρώνει περισσότερα από τον μακροχρόνιο, κανένας νόμος δεν πρόκειται να υποχρεώσει τον ιδιοκτήτη να πάει στην λιγότερο συμφέρουσα λύση.
Η άλλη αιτία είναι τα κλειστά καινούρια σπίτια. Πρέπει να βρεθεί τρόπος να μπουν στην αγορά. Και εν τέλει, ο μόνος πραγματικός τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος είναι η οικοδομική δραστηριότητα που θα αυξήσει την προσφορά στέγης. Ένα βήμα με τον μειωμένο ΦΠΑ στις νέες οικοδομές έγινε, τώρα πρέπει ν’ αρχίσουν να δίνουν στεγαστικά δάνεια και οι τράπεζες. Στο τέλος-τέλος, αφού πήγε στα 600 ευρώ το νοίκι για ένα δυάρι, η δόση του δανείου για αγορά διαμερίσματος θα είναι μικρότερη.
Αλλά για να πάρει ο άλλος δάνειο πρέπει να νιώθει σιγουριά στην δουλειά του και για να δώσει η τράπεζα δάνειο πρέπει να έχει ξελασπώσει από τα παλιά κόκκινα. Τέλος πάντων, μια αλυσίδα είναι όλα, μόνο που χρειάζεται επιτάχυνση από όλους. Και από τους ιδιώτες και από τις τράπεζες και από το κράτος. Όχι τίποτα άλλο, μ’ αρέσει που καλούμε να έρθουν πίσω όσα παιδιά έφυγαν με το brain drain και ψάχνουμε κίνητρα για να δουλέψουν. Και πες ότι έρχονται και πιάνουν δουλειά. Που θα μείνουν, μου λέτε;
