Το να βγει η Ελλάδα στις αγορές για να δανειστεί με ένα επιτόκιο ακόμη και κοντά στο 3,5%, προκειμένου να αποπληρώνει ομόλογα του ΔΝΤ με το ίδιο επιτόκιο, αποτελεί μια τρύπα στο νερό.
Τα λόγια είναι του καθηγητή Οικονομικής Ανάλυσης του Πανεπιστημίου Πειραιά, Θοδωρή Πελαγίδη, ο οποίος θεωρεί την απώλεια των χαμηλότοκων 25 δισ. ευρώ του τρίτου μνημονίου ως το πιο αρνητικό σημείο της συμφωνίας του Eurogroup για το χρέος.
Χάσαμε τα χαμηλότοκα 25 δισ. ευρώ του τρίτου μνημονίου, με τα οποία θα μπορούσαμε να αναχρηματοδοτήσουμε άλλα ακριβότερα δάνεια, με αντάλλαγμα την αμφίβολη λύση ενός ανεπαρκούς και κουτσουρεμένου cash buffer, σημειώνει ο κ. Πελαγίδης, κατά τον οποίο η συμφωνία «δεν είναι για πανηγυρισμούς, αλλά για τα πανηγύρια». Και εκφράζει σοβαρές επιφυλάξεις για το κατά πόσο, τώρα ακριβώς που σταματούν τα δανεικά των μνημονίων, «η μηχανή της ελληνικής οικονομίας θα μπορέσει να συνεχίσει να παραγάγει έστω αυτό το γλίσχρο 1,5%".
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Ο πρωθυπουργός χαρακτήρισε τη συμφωνία στο Eurogroup ως ιστορική. Είναι πράγματι για πανηγυρισμούς η συμφωνία για το χρέος;
Η συμφωνία είναι για τα πανηγύρια. Και όχι για πανηγυρισμούς. Οσο περνούν οι ώρες και οι ημέρες και διαβάζουμε τα χαρτιά, φαίνονται διακριτά τα αρνητικά ζητήματα.
Το χειρότερο για μένα είναι ότι δεν καταφέραμε να εξαντλήσουμε τα διαθέσιμα κεφάλαια τα οποία υπήρχαν από το τρίτο πρόγραμμα. Τα 24 δισ. ευρώ που έμειναν άθικτα τελικώς είχαν επιτόκιο χαμηλότατο. Είτε με επαναγορά ακριβότερων δανείων, είτε κυρίως με μια συμφωνία που θα έριχνε τα χρήματα αυτά, ή έστω κάποια από αυτά, στην πραγματική οικονομία -μαζί με τη δεκαετή επέκταση των δανείων του δεύτερου μνημονίου- θα μπορούσε να υπάρξει πραγματικά μια καλή αφετηρία για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Προφανώς, οι πιστωτές θέλησαν να περιορίσουν όσο μπορούν τα χρήματα που δίνουν ή έχουν δώσει στην Ελλάδα, και να το πουν αυτό φωναχτά στους φορολογούμενους ψηφοφόρους τους.
Έτσι επιλέχθηκε η ακριβή και αμφίβολη λύση του cash buffer, που μάλιστα είναι, ως φαίνεται, ανεπαρκής και κουτσουρεμένη. Η μόνη δικαιολογία γι'' αυτό είναι ότι οι πιστωτές είχαν ήδη ισχυρά κίνητρα να επιλέξουν τη συμφωνία που τελικά επικράτησε. Ξέρετε υπήρξαν πολλές περίοδοι που τα συμφέροντα των δανειστών ταυτίζονταν με τα δικά μας. Στην περίπτωση όμως αυτή υπάρχει, όπως καταλαβαίνετε, σύγκρουση συμφερόντων. Νομίζω ότι καταλαβαίνουν όλοι, και ιδίως οι ίδιοι οι πιστωτές, ότι έτσι δεν μπορεί να τρέξει η ελληνική οικονομία. Λέω, λοιπόν, ότι η συμφωνία αυτή κλωτσάει το τενεκεδάκι της ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας λίγο πιο κάτω.
- Αποτιμώντας τα θετικά και αρνητικά σημεία της συμφωνίας, ποιο θα λέγατε ότι είναι το στίγμα της;
Το βασικότερο θετικό σημείο για εμένα είναι μια, κάπως αόριστη βέβαια, υπόσχεση που δόθηκε, ότι αν χρειαστεί στο μέλλον θα εξεταστεί κάποια επιπρόσθετη παρέμβαση στο χρέος, εννοώντας μια χειροτέρευση του διεθνούς οικονομικού περιβάλλοντος που θα μπορούσε να στείλει τη χώρα και πάλι εκτός αγορών, χωρίς απόθεμα κεφαλαίων.
Θα μου πείτε, γιατί σήμερα η χώρα είναι εντός αγορών; Οχι βέβαια. Τα επιτόκια είναι απαγορευτικά. Είμαι απ'' αυτούς που πιστεύουν ότι θα μείνουν απαγορευτικά ακόμη κι αν υποχωρήσουν τα δεκαετή ομόλογα και κάτω του 3%. Είναι πολύ δύσκολο η Ελλάδα, σε αυτές τις πολιτικές συνθήκες, να δει τα επιτόκιά της να κατέρχονται στα επίπεδα των πορτογαλικών δεκαετών ομολόγων, δηλαδή κάτω του 2%.
Να τονίσω ξανά ότι το παράρτημα της συμφωνίας θυμίζει κανονικά τέταρτο μνημόνιο, παρά το γεγονός ότι και πάλι υπάρχουν πράγματα τα οποία πρέπει ή θα έπρεπε να έχουμε κάνει. Τέλος, υπάρχει ο αφελληνισμός των υποδομών, συνέχεια δυστυχώς της τραγικής συρρίκνωσης της ελληνικής επιχειρηματικότητας εξαιτίας της καταστροφής του πρώτου εξαμήνου του 2015. Πρόκειται για μια ιστορικών διαστάσεων καταστροφή, την οποία δεν έχουμε ακόμη αντιληφθεί πλήρως.
Σε κάθε περίπτωση, μπορεί έπειτα από αυτή τη συμφωνία να βγει η Ελλάδα στις αγορές; Ακόμη και αν επιμηκύνονταν για μια 10ετία οι αποπληρωμές των δανείων του EFSF και πάλι η Ελλάδα δεν θα χρειαζόταν να βγει στις αγορές για να ξεπληρώσει τα δάνεια του πρώτου προγράμματος, δηλαδή αυτά του ΔΝΤ, της ΕΚΤ και όσα ωριμάζουν;
Μην ξεχνάτε και τα κρατικά δάνεια. Αυτά ξεπερνούν τα 50 δισ. ευρώ και δεν επιδέχονται, ως φαίνεται, οποιαδήποτε άλλη ρύθμιση. Η Ελλάδα μπορεί να βγει στις αγορές. Ταυτόχρονα όμως αυτό μπορεί να είναι επιζήμιο. Σημασία έχει ο τόκος με τον οποίο δανείζεται η χώρα. Για παράδειγμα το να βγεις και να δανειστείς με ένα επιτόκιο κοντά στο 3,5% για να αποπληρώσεις ομόλογα του ΔΝΤ με το ίδιο επιτόκιο, τότε αυτό λέγεται μια τρύπα στο νερό.
- Και πώς θα έρθει η ανάπτυξη όταν οι στόχοι για πρωτογενή πλεονάσματα παραμένουν τόσο υψηλοί έως το 2060;
Αυτή τη στιγμή το ΑΕΠ της χώρας υποστηρίζεται από τα όποια δανεικά χαμηλότοκα χρήματα εισέρχονται στην οικονομία από το τρίτο πρόγραμμα. Τώρα που αυτό σταματά θα δούμε κατά πόσον η μηχανή της ελληνικής οικονομίας μπορεί να συνεχίσει να παράγει έστω αυτό το γλίσχρο 1,5%.
Ωστόσο, το γεγονός της αποδυνάμωσης του ποιοτικού εργατικού δυναμικού με τη μετανάστευση Ελλήνων επιστημόνων, το έντονο δημογραφικό πρόβλημα, η φυγή φορολογητέας ύλης στο εξωτερικό, το μεγάλο επενδυτικό κενό που μας κληροδότησε η οικονομική κρίση, αλλά και η χαμηλή παραγωγικότητα που επιμένει, πράγματι, δεν επιτρέπουν βάσιμη αισιοδοξία.
Τα πράγματα μπορεί πάντα να αλλάξουν προς το καλύτερο με μια κυβέρνηση που θα έχει ριζοσπαστική και φιλελεύθερη οικονομική πολιτική. Με τόλμη και γλώσσα αλήθειας στον ελληνικό λαό. Για πρώτη φορά φαίνεται η κοινή γνώμη να αποδέχεται με 75% τον θετικό ρόλο των αγορών στην οικονομική μεγέθυνση. Αυτό πρέπει η επόμενη κυβέρνηση να το εκμεταλλευτεί αμέσως και γρήγορα.
