Μια ήσυχη μέρα του 1347 ένα Γενοβέζικο πλοίο, από αυτά που όργωναν τις θάλασσες τις εποχής, πιάνει σε λιμάνι της Κριμαίας. Μαζί με τα αγαθά που φορτώνει, ανεβαίνουν πάνω του και μερικοί καλοζωϊσμένοι λιμανίσιοι αρουραίοι. Πάνω στους απρόσκλητους αυτούς επισκέπτες βρίσκονται μερικοί μικροσκοπικοί ψύλλοι. Αυτοί κουβαλούν τη βουβωνική πανώλη.
Την επιδημία που μέσα σε λίγα χρόνια αποδεκάτισε την Ευρώπη σκοτώνοντας πάνω από το ένα τρίτο του πληθυσμού της. Στην κοινή παράδοση από τότε έχει μείνει η έκφραση "Γειά σου" ή "God bless you" στα Αγγλικά. Γιατί η πανώλη ξεκινούσε με φταρνίσματα. Σήμερα χάρις στην επιστήμη η πανώλη έχει γίνει από τη μεγαλύτερη κατάρα του ανθρώπινου είδους, μια κανονική ιάσιμη νόσος.
Και τι ζητούν οι θεραπευτές της εποχής;
Μερικοί ζητούσαν από τους ασθενείς να κόβουν τις φλέβες τους για να φεύγει το αίμα, ενώ ταυτόχρονα φυσούσαν τη μύτη τους. Έδιναν ειδικές σάλτσες ή βότανα. Ετριβαν κρεμμύδια ή αλεσμένα φίδια στο σώμα του αρρώστου. Άλλοι έβρισκαν ηλικιωμένες γυναίκες μόνες τους και τις κατηγορούσαν για μαγεία. Άλλοι έβαζαν τους ασθενείς να αυτομαστιγώνονται ή να τους μαστιγώνουν άλλοι, για να φύγουν οι αμαρτίες τους και συνεπώς η νόσος.
Τίποτε από αυτά δεν βοηθούσε, αλλά ο κόσμος τα έκανε.
Σεπτέμβριος 1520. Η επιδημία της ευλογιάς φτάνει στην πρωτεύουσα των Αζτέκων. Η επιδημία έχει ξεκινήσει από τον Μάρτιο της ίδιας χρονιάς έχοντας σαρώσει την επαρχία. Η Τσενοτσιτλάν είναι μια τεράστια πρωτεύουσα για τα δεδομένα της εποχής 250 χιλιάδων κατοίκων. Κολλάει και ο ίδιος ο αυτοκράτορας.
Και τι ζητούν οι θεραπευτές της εποχής; Οι Μάγοι των Αζτεκων ζητούν από τους πολίτες να κάνουν κρύα μπάνια,εντριβές με πίσσα, μαζικές προσευχές ακόμα και ανθρωποθυσίες. Οι πολίτες υπακούουν, αλλά μάταια. Στο τέλος οι αρχές γκρεμίζουν τα σπίτια πάνω στα πτώματα. Σε 6 μήνες το Μεξικό από 22 εκατομμύρια έχει μόνο 11. Σε λίγα χρόνια εξαιτίας των επιδημιών μένει μόνο με 2 εκατομμύρια.
Αρχές Μαρτίου του 2020. Η Grace Fusco 73 ετών, η μητέρα έντεκα παιδιών κάνει το καθιερωμένο Κυριακάτικο τραπέζι,όπως κάθε Κυριακή εδώ και χρόνια. Μαζεύεται όλη η οικογένεια της. Είκοσι άτομα. Οι 17 κολλούν κορονοϊό. Σε λίγες μέρες πεθαίνουν τρία από τα 11 παιδιά της Grace. Πολύ σύντομα και η ίδια χάνει την ζωή της όπως και η αδελφή της.
Την ίδια στιγμή λίγα χιλιόμετρα παρακάτω σε ένα νοσοκομείο του Brooklyn ο Thomas Soto 59 ετών βοηθός ακτινολόγου, βρίσκεται χωρίς προστατευτικό εξοπλισμό λόγω της μεγάλης έλλειψης μασκών και μέσα στη δίνη της επιδημίας. Παρόλα αυτά κάνει το καθήκον του. Κολλάει όμως κορονοϊό και σε λίγες μέρες χάνει τη ζωή του.
Η πόλη της Νέας Υόρκης μόνο με το πρώτο κύμα κορονοϊού έχει ήδη χάσει πάνω από το 0,2 του πληθυσμού της παρά τα αυστηρά μέτρα. Οι μάσκες φαίνεται ότι μέχρι το εμβόλιο είναι ίσως η σημαντικότερη ιατρική προληπτική παρέμβαση για την ανακοπή της επιδημίας.
Παρά τις αρχικές αμφιβολίες και φυσικά μην ξεχνάμε και τις μεγάλες ελλείψεις,τόσο τα πειραματικά δεδομένα όσο και οι πραγματικές παρατηρήσεις και προσομοιώσεις στον γενικό πληθυσμό,δείχνουν ότι οι μάσκες έχουν μεγάλη ωφέλεια στην μείωση της μετάδοσης του κοροναϊού. Εάν γινόταν καθολική χρήση της μάσκας πιθανόν να μην χρειαζόταν το μεγαλύτερο μέρος των αποτρεπτικών μέτρων που λαμβάνονται από την πολιτεία. Η ωφέλεια από τη χρήση της πέρα από τη σωτηρία ζωών θα είχε και εξαιρετικές οικονομικές ωφέλειες.
Στο μεταξύ παρά τις καλές θερμοκρασίες η επιδημία συνεχίζεται ακάθεκτη εξαιτίας της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Η εκθετική αύξηση των κρουσμάτων έχει ως αποτέλεσμα τον θάνατο έως τώρα πάνω από 700 χιλιάδων ανθρώπων, την νοσηλεία εκατομμυρίων άλλων αλλά και άλλους τόσους με σοβαρές επιπλοκές ως αποτέλεσμα της νόσου τους.
Αυτή τη στιγμή ο κορονοϊός αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου από λοιμώδη νοσήματα σε όλο τον κόσμο έχοντας ξεπεράσει ακόμα και αυτά που μαστίζουν τον τρίτο κόσμο.
Παρακολουθούσα στο YouTube ζωντανά την ομιλία του πάντα γαλήνιου, ακόμα και στα δύσκολα, κ. Τσιόδρα. Μετά από 70 ημέρες επανεμφανσίτηκε στις οθόνες μας. Σε αντίθεση με τον ήπιο, σχεδόν αγγελικό του λόγο θα έλεγε κανείς, τα σχόλια από κάτω ήταν ανατριχιαστικά. Δεν επρόκειτο για σχόλια που απλά διαφωνούσαν. Ήταν όλα το λιγότερο υβριστικά. Προσωπικές ακατανόμαστες ύβρεις εναντίον ενός προσώπου που όχι μόνο δεν έχει προκαλέσει, αλλά μάλιστα έχει την πλήρη εικόνα του καλού γιατρού και καλού ανθρώπου. Είναι αντικειμενικά ένας άνθρωπος που ακόμα και εάν διαφωνείς με αυτά που λέει, θεωρώ πως με δυσκολία θα τον έβριζε κάποιος με αυτόν τον τρόπο.
Δεν είναι περίεργο και τραγικό; Είναι η πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία που οι επιστήμονες ξέρουν. Αν όχι όλα, ξέρουν τουλάχιστον τα περισσότερα. Και θέλουν λίγο χρόνο. Χρόνο για να βρουν αποτελεσματικά φάρμακα και εμβόλια. Για να σώσουν ακόμα και αυτούς που τους βρίζουν. Για πρώτη φορά δεν ζητούν να βάλετε βδέλες στο σώμα σας,δεν ζητούν εντριβές με πίσσα,δεν ζητούν θυσίες.
Και τι ζητούν οι θεραπευτές - επιστήμονες της εποχής μας; Ζητούν αποστάσεις και μάσκες. Που θα σώσουν εκατοντάδες χιλιάδες ζωές μέχρι τη στιγμή,πολύ σύντομα από τώρα, που θα έρθει η λύτρωση πιθανότατα από το εμβόλιο. Το οποίο ακόμα και εάν κάποιος δεν θέλει να το κάνει, το γεγονός ότι θα εμβολιαστούν οι άλλοι,πιθανότατα θα τον σώσει.
Αλλά μέχρι τότε ζητούν ένα πράγμα. Φορέστε μάσκα. Τι μας ζητoύν ;
