Ολόκληρη η ανθρωπότητα καταδικάζει τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας από μουσείο σε τζαμί, υπάρχουν όμως και κάποιοι που βλέπουν το ζήτημα αλλιώς. Υπό τον τίτλο «Φίλοι της Αγίας Σοφίας» κάποιοι συγκέντρωσαν υπογραφές κάτω από ένα κείμενο που προξενεί- τουλάχιστον- πολλά ερωτηματικά. Στην ουσία δηλώνουν πως δεν έχουν πρόβλημα με τη λειτουργία του ως μουσείου και ως τζαμιού και σημειώνουν πως για εκείνους το επίδικο σήμερα δεν είναι το αν η Αγία Σοφία πρέπει να είναι μουσείο ή τζαμί, αλλά το ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος, για να προστατεύσουμε το μνημείο (το να είναι σκέτο μουσείο. Γιατί αναρωτιούνται;). Την επιστολή τους προσυπογράφει μάλιστα και ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων!
Σε άλλο σημείο οι «μελετητές της τέχνης και του πολιτισμού του Βυζαντίου και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από όλο τον κόσμο», βρίσκουν ότι το τουρκικό υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού «παραμένει ένας ευσυνείδητος διαχειριστής του μνημείου» (Ευσυνείδητος δεν σημαίνει πως δεν επιτρέπει υποβάθμιση της προστασίας του; Εδώ την έχουμε, μετά τη χρήση του για θρησκευτικές τελετές). Τεντώνοντας όσο δεν παίρνει τη χρήση του μνημείου από το 2016 ως τζαμιού σε ελάχιστες περιπτώσεις, και κατά κυριολεξίαν σε μία ετησίως, θεωρούν πως η Αγία Σοφία ήδη λειτουργεί ως τζαμί και ως μουσείο και ότι διεύρυνση «του θρησκευτικού χαρακτήρα της Αγίας Σοφίας δεν έχει προκαλέσει ζημιές στο κτίριο ή στον ψηφιδωτό του διάκοσμο.» (Τι να προξενήσει μία εκδήλωση;)
Πραγματικά δεν ξέρει κανείς από πού να πιάσει και πού να αφήσει το κείμενο, που ενώ υποτίθεται πως είναι υπέρ του μνημείου, στην πραγματικότητα δεν το βοηθά. Δεν είναι δυνατόν να μην ξεχωρίζεις πως αποτελεί υπαναχώρηση η διακοπή λειτουργίας ενός μουσείου και η επιστροφή σε καθεστώς θρησκευτικής λειτουργίας. Πώς είναι δυνατό να το αγνοούν διακεκριμένοι επιστήμονες; Πώς ερμηνεύουν τα γεγονότα που ο Ερντογάν επέβαλε παράνομα ως λειτουργία της Αγίας Σοφίας με κάποια έννοια υπό τη μορφή τζαμιού; («από το 2016 και μετά η Αγία Σοφία διαθέτει το δικό της ιμάμη, από το μιναρέ της αντηχεί το κάλεσμα στην προσευχή. Επιπλέον κάθε χρόνο, στην εορτή της Νύχτας του Θεσπίσματος (λαϊλάτ αλ-καντρ), το κτίριο φιλοξενεί την ανάγνωση του Κορανίου και οι πιστοί είναι ελεύθεροι να προσευχηθούν στο εσωτερικό του. Υπό μία έννοια, λοιπόν, η Αγία Σοφία ήδη λειτουργεί συγχρόνως ως μουσείο και ως τζαμί.»)
Βέβαια, στο κείμενο επισημαίνονται και όσα έχουν συμβεί σε άλλα χριστιανικά μνημεία: «Στην Τουρκία, κατά τα τελευταία χρόνια πολλά άλλα βυζαντινά μνημεία έχουν περάσει στη δικαιοδοσία της Γενικής Διεύθυνσης και έχουν μετατραπεί σε χώρους ισλαμικής λατρείας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Αγία Σοφία της Τραπεζούντας, το νομικό καθεστώς της οποίας αποτελεί αντικείμενο αντιπαράθεσης από το 2013. Μια απόπειρα να ανοίξει ο χώρος στην ισλαμική λατρεία συνοδεύτηκε από την κατασκευή περίπλοκων καλυμμάτων που έκρυβαν τα βυζαντινά ψηφιδωτά. Ένα δεύτερο παράδειγμα, λιγότερο γνωστό, είναι η Αγία Σοφία της Βιζύης, τη μετατροπή της οποίας σε τζαμί το 2006 ακολούθησαν εργασίες συντήρησης υπό της εποπτεία της Γενικής Διεύθυνσης Βακουφίων, που προκάλεσαν σοβαρές ζημιές στο κτίριο.
Αυτό λοιπόν που μας κάνει να ανησυχούμε είναι το ενδεχόμενο η μέχρι τώρα λεκτική αντιπαράθεση να οδηγήσει σε αντίστοιχα ανεύθυνες επεμβάσεις στην Αγία Σοφία, με αποτέλεσμα τη φθορά ιστορικών και αρχαιολογικών στοιχείων και την απόκρυψη των έργων τέχνης στο εσωτερικό της.»
Ακόμα και αυτά τα τρανταχτά παραδείγματα που οι ίδιοι αναφέρουν, δεν φαίνονται να τους εμπνέουν κάποια αντίθεση ως προς την Αγία Σοφία. Και εν τω μεταξύ, η απόφαση βγήκε, η Αγία Σοφία μετατράπηκε σε τζαμί και ούτε οι «Φίλοι» ούτε ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων εξέδωσαν νέα ανακοίνωση. Μάλιστα ο ΣΕΑ έδωσε στη δημοσιότητα την επιστολή την Παρασκευή, λίγες μόνο ώρες πριν την έκδοση της απόφασης και δεν επανήλθε. Θα πρέπει να ανησυχούμε;
Ολόκληρη η επιστολή εδώ.
