Όταν, πριν από ένα χρόνο, οι πρώτες ομάδες του ρωσικού στρατού εισέβαλαν στην Ουκρανία, εκτός από όπλα κρατούσαν και λίστες με ονόματα ενεργών στην Κοινωνία των Πολιτών Ουκρανών: δημοσιογράφοι, ακτιβιστές ΜΚΟ, δικηγόροι, απόστρατοι αξιωματικοί, μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, είχαν καταγραφεί με στόχο να εντοπιστούν και να εξοντωθούν ώστε να μην καταφέρουν να οργανώσουν δίκτυο αντίστασης, όταν η χώρα θα έπεφτε στα χέρια τους, εύκολα όπως πίστευαν τότε.
Τη σχετική αποκάλυψη είχε κάνει τον περασμένο Δεκέμβριο το Associated Press σε συνεργασία με το αμερικανικό δίκτυο PBS. Η ομάδα των δημοσιογράφων που πραγματοποίησε τη σχετική έρευνα είχε καταφέρει να αποκτήσει έξι τέτοιες λίστες με ονόματα.
Αν και ο ηρωικός ουκρανικός στρατός και οι σύμμαχοί του κατάφεραν να αποτρέψουν αυτό που πριν από ένα χρόνο θεωρούνταν σχεδόν αυτονόητο, το πλήγμα που έχει δεχτεί η ουκρανική κοινωνία είναι βαρύτατο.
Μόλις ένα χρόνο μετά την εισβολή, έχουν καταγγελθεί περισσότερα από 68.000 εγκλήματα πολέμου. Οι εισβολείς έχουν διαπράξει περισσότερα από 475 εγκλήματα κατά δημοσιογράφων και ΜΜΕ που περιλαμβάνουν πυροβολισμούς κατά των δημοσιογράφων, απαγωγές και κυβερνοεγκλήματα. Τρομακτικός είναι και ο αριθμός των εκτοπίσεων Ουκρανών πολιτών στη Ρωσία. Οργανώσεις προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου εκτιμούν πως ο αριθμός αυτός υπολογίζεται από 2.8 έως 4.7 εκατομμύρια εκ των οποίων 260.000-700.000 είναι παιδιά, αρκετά από αυτά έχουν απαχθεί και από τους γονείς τους.
Μπορεί να είναι ο ουκρανικός στρατός αυτός που υπερασπίζεται τη χώρα αλλά εξίσου σημαντική είναι η συμβολή της ουκρανικής Κοινωνίας των Πολιτών, των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων που φροντίζουν να καταγράφουν και να συλλέγουν αποδείξεις για τα εγκλήματα του ρωσικού στρατού αλλά και στοιχεία για την κατάσταση σε ολόκληρη τη χώρα τα οποία τροφοδοτούν ένα άλλο ουκρανικό έπος: αυτό της ενημέρωσης της κοινής γνώμης μέσω του Τύπου και των σόσιαλ μήντια.
Ακόμα, χάρις στη δράση των ουκρανικών ΜΚΟ έχουν μαζευτεί εκατομμύρια δολάρια σε βοήθεια. Οι ΜΚΟ κινητοποιήθηκαν για να βοηθήσουν και στην εγκατάσταση των Ουκρανών προσφύγων που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, προχωρώντας σε απευθείας συνεργασία με κολοσσούς όπως το Airbnb.
Οι ουκρανικές ΜΚΟ είναι αυτές που αναμένεται να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην ανασυγκρότηση της χώρας μετά τον πόλεμο, μια δραστηριότητα που δεν περιορίζεται αποκλειστικά στην ανοικοδόμηση των υποδομών αλλά αφορά κυρίως στην αποκατάσταση της πλήρους λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών της χώρας.
Οι ουκρανικές ΜΚΟ θυμίζουν στους Ευρωπαίους που διέρχονται μια πρωτοφανή κρίση ταυτότητας μια μεγάλη αλήθεια: δεν υπάρχει απολύτως κανένα πρόβλημα που να μπορούν να επιλύσουν οι κυβερνήσεις από μόνες τους. Η συμβολή των ΜΚΟ είναι κυριολεκτικά η ικανή και αναγκαία συνθήκη για να αντιμετωπιστούν οι πολλαπλές κρίσεις που διέρχεται ολόκληρη η Δύση.
Οι οργανωμένες προσπάθειες, λοιπόν, κύκλων κάθε μορφής εξουσίας να απαξιώσουν και να δαιμονοποιήσουν τη δράση των ΜΚΟ δεν είναι μόνο ανήθικη. Είναι επικίνδυνη.
Οι πολίτες της Ουκρανίας θα νικήσουν. Και η δράση τους τόσο στα πεδία της μάχης όσο και στην κοινωνία θα θυμίσει στον δυτικό κόσμο όσα δείχνει να έχει ξεχάσει.
