Το βράδυ των αυτοδιοικητικών εκλογών του 2019 και μόλις ανακοινώθηκε ότι ο Μωυσής Ελισάφ εξελέγη Δήμαρχος Ιωαννίνων η πρώτη μου έννοια ήταν να ενημερώσω για το γεγονός τον φίλο μου τον Ααρών που έχει γεννηθεί και ζει στο Ισραήλ. Σε ανύποπτο χρόνο μου είχε πει πως ο πατέρας του ήταν Γιαννιώτης, επιβίωσε του Άουσβιτς αλλά δεν επέστρεψε ποτέ στην Ελλάδα, μόνο εγκαταστάθηκε στο Ισραήλ.
Υπήρχε μια πικρία στην αφήγησή του, μου άφηνε την αίσθηση ότι ο πατέρας του πίστευε ότι δεν θα ήταν ευπρόσδεκτος στον τόπο που γεννήθηκε και μετά την οδύνη του Άουσβιτς, αποφάσισε να αρχίσει τη ζωή του από την αρχή, σε μια ξένη χώρα.
74 χρόνια μετά, στην πόλη που δεν ήθελε να γυρίσει, εξελέγη Εβραίος Δήμαρχος.
Όπως είχα γράψει εκείνες τις μέρες σ' ένα σημείωμα που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ηπειρωτικός Αγών» ο Μωυσής Ελισάφ ήταν τόσο σημαντικός άνθρωπος και πολίτης που εξελέγη, παρόλο που ήταν Εβραίος και πολύ ενεργός στη διοίκηση του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδας.
Για τον Μωυσή Ελισάφ γράφτηκαν και ακούστηκαν πολλά και σημαντικά και θα γραφούν και θα ειπωθούν πολλά ακόμα. Θα τον θυμόμαστε ως επιστήμονα γιατρό, προοδευτικό ενεργό πολίτη και πάνω απ' όλα ως καλό άνθρωπο.
Ο θάνατός του ίσως είναι μια καλή αφορμή να δούμε τους Έλληνες Εβραίους σήμερα.
Αυτό τον καιρό, μάλιστα προβάλλεται στο Ertflix ένα σήριαλ με θέμα τη ζωή μιας εβραϊκής οικογένειας της Θεσσαλονίκης την εποχή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και έχει προκαλέσει πολύ μεγάλη συγκίνηση.
Αν και «Το Βραχιόλι της Φωτιάς» αναπαράγει κάποια κλισέ που δεν αποτυπώνουν με ακρίβεια την πραγματικότητα (οι πλούσιοι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης ήταν η μειοψηφία, η πλειοψηφία ήταν εργάτες) ενώ σωστά εξαίρει άλλα χαρακτηριστικά, όπως, για παράδειγμα, τις προκλήσεις που έχει η ζωή σε μια κοινότητα με αυστηρότατους κανόνες ενδογαμίας και βέβαια μιλάει ανοιχτά για τις ιστορικές ρίζες της Ακροδεξιάς στη Βόρεια Ελλάδα, η ουσία είναι ότι παρουσιάζει για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό μια πτυχή του Ελληνισμού την οποία, κυριολεκτικά, αγνοούμε.
Και πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, όταν δεν μιλάμε γι' αυτό το κομμάτι της ιστορίας μας. To περιέγραψε εξαιρετικά εύστοχα η Νινέτα Μπεράχα-Πιζάντε στο άρθρο που δημοσίευσε το Liberal για την Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Η εβραϊκή γενοκτονία που αποδεκάτισε και τη χώρα μας και ειδικά την πόλη της Θεσσαλονίκης αντιμετωπιζόταν για δεκαετίες ως ένα μυστικό.
Μόλις το 2007 επί υπουργίας της αείμνηστης Μαριέττας Γιαννάκου, μετά από πρωτοβουλία της τότε Γενικής Γραμματέως Νέας Γενιάς Βάσως Κόλλια εκδόθηκε ένας τόμος για τα Μνημεία και τις Μνήμες του Ολοκαυτώματος, σε συνεργασία με το ΚΙΣΕ.
Και έπρεπε να περάσουν άλλα 11 χρόνια, το 2018, για να ακούσουμε τον τότε Δήμαρχο Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη να μας τα λέει «έξω από τα δόντια», να σηκώνει το δάχτυλο για να δείξει το πέπλο σιωπής που καλύπτει αυτή την ιστορία.
Σήμερα μιλάμε περισσότερο από ποτέ για το εβραϊκό παρελθόν της Ελλάδας και χάρις στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης τα μέλη της εβραϊκής κοινότητας είναι ορατά και μιλούν, επιτέλους, και αυτά.
Μόνο που σήμερα, ακόμα παρακαλάμε να ολοκληρωθεί το Πάρκο Μνήμης στην Πλατεία Ελευθερίας της Θεσσαλονίκης γιατί η δημοτική αρχή, για κάποιο άγνωστο λόγο, ολιγωρεί.
Ακόμα και σήμερα δεν έχουν εκλεγεί Εβραίοι βουλευτές, αν και υπάρχουν στελέχη στα κόμματα εξουσίας, στη Νέα Δημοκρατία αλλά και τον ΣΥΡΙΖΑ.
Η σύγχρονη Ελλάδα πρέπει να αγκαλιάσει το παρελθόν της στο σύνολό του και να μην περιορίζεται στην επιδερμική της σχέση με την Κλασική Αρχαιότητα και το Βυζάντιο. Έχουμε και οθωμανικό και εβραϊκό παρελθόν αλλά και παρόν. Και το παρελθόν στο σύνολό του και όχι αποσπασματικά είναι που πρέπει να μας γεμίζει υπερηφάνεια.
Στις ερχόμενες εκλογές, λοιπόν ζητούμε από τα κόμματα και κυρίως από τη Νέα Δημοκρατία και τον πρόεδρό της Κυριάκο Μητσοτάκη να περιλάβει στα ψηφοδέλτιά της για να εκλεγεί, ακόμα και μέσω του ψηφοδελτίου Επικρατείας, κάποιο μέλος από την εβραϊκή κοινότητα. Φυσικά και δεν ισχυρίζομαι πως κάποιος πρέπει να εκλεγεί μόνο και μόνο επειδή είναι Εβραίος όπως άλλωστε κανείς δεν ισχυρίζεται πως κάποια πρέπει να εκλεγεί επειδή είναι γυναίκα.
Όμως, τα ψηφοδέλτια των κομμάτων υποτίθεται ότι θέλουν να εκφράζουν την ελληνική κοινωνία στο σύνολό της και στην Ελλάδα υπάρχει και εβραϊκή μειονότητα. Υπάρχουν Εβραίοι συμπολίτες μας πανάξιοι για τη βουλευτική έδρα που θα ψηφιστούν επειδή είναι άξιοι, αλλά για να ψηφίσεις κάποιον πρέπει να τον βρεις στο ψηφοδέλτιο του κόμματος που θα επιλέξεις.
Τα κόμματα ας το κάνουν. Έφτασε η ώρα.
