Του Γιάννη Μαντζίκου
Οι σκηνές με ανθρώπους εξαθλιωμένους δίπλα σε οικονομικούς κολοσσούς ήταν και είναι μια «συνήθης» εικόνα εδώ και χρόνια στην καρδιά των Ηνωμένων Πολιτειών. Όμως το τελευταίο διάστημα ένα ιδιότυπο φαινόμενο κάνει την εμφάνισή του, αυτό των ανθρώπων που έχουν μόνιμη στέγη το αυτοκίνητό τους. Δεν πρόκειται για κάποιους που έχουν κάνει αυτή την επιλογή ως lifestyle, αλλά για ανθρώπους που έχουν πληγεί είτε από την οικονομική κρίση του 2008 είτε από άλλα αίτια και δεν μπορούν ακόμα να ορθοποδήσουν. Αρκετοί στην Αμερική μιλούν για μια ιδιότυπη επιδημία «νεο-αστέγων», ενώ άλλοι το χαρακτηρίζουν κομψά «νομαδική ζωή». Στο Σιάτλ, τη μεγαλύτερη πόλη της πολιτείας Ουάσινγκτον, παρά το γεγονός ότι υπουργείο Στέγασης και Αστικής Ανάπτυξης δεν διαθέτει στοιχεία για το νέο φαινόμενο που λέγεται «κινητή στέγη», πρόσφατη έρευνα του CBS στην περιοχή εκτοξεύει το ποσοστό των ανθρώπων που ζουν στα αυτοκίνητά τους στο 46% σε σχέση με το 2016. Την ίδια στιγμή, στοιχεία της Πολιτείας της Καλιφόρνιας υπολογίζουν τους αστέγους που ζουν στα αυτοκίνητά στους 15.000 στην ευρύτερη περιοχή του Λος Άντζελες.
Παιχνίδι έξω από τροχόσπιτα
Η εικόνα παιδιών να παίζουν έξω από τροχόσπιτα των γονιών τους έχει γιγαντωθεί, κυρίως στη Δυτική Ακτή των ΗΠΑ, με την πολιτεία της Καλιφόρνιας και της Ουάσινγκτον να έχουν αυτά τα ιδιότυπα πρωτεία, καθώς σε αρκετές από τις πόλεις τους πολύ απλά δεν χτίζονται νέα σπίτια, ενώ η διαμονή σε τροχόσπιτο παρκαρισμένο για μεγάλο διάστημα σε ένα σημείο είναι απαγορευμένη πρακτική. Από το 2006 ως το 2016 μάλιστα, 187 μεγάλες πόλεις της Αμερικής προέβησαν σε καθολική απαγόρευση της διαμονής στο αυτοκίνητο. Ένας από τους λόγους που προχωρούν σε αυτή την απόφαση είναι οι τοπικές ομάδες πίεσης και κυρίως οι επιχειρηματίες, οι οποίοι θεωρούν ότι η εικόνα αυτή πλήττει τις δουλειές τους. Η διαμάχη των ανθρώπων που αναζητούν ένα πάρκινγκ και των ιδιοκτητών επιχειρήσεων που θεωρούν ότι πλήττονται από την εικόνα αυτή έχει οδηγήσει τις δυο πλευρές ουκ ολίγες φορές στα δικαστήρια. Χαρακτηριστικό είναι, εξάλλου, το δεδικασμένο που προέκυψε από τη μήνυση που έκαναν τέσσερις οικογένειες αστέγων που ζούσαν στα αυτοκίνητά τους εναντίον του Δήμου του Λος Άντζελες, ο οποίος είχε απαγορεύσει το 2011 στις παραπάνω οικογένειες, έπειτα από πίεση επιχειρηματιών, να παρκάρουν σε δημόσιο πάρκινγκ, στην περιοχή της Βενετίας. Το 2014, το ανώτατο πολιτειακό δικαστήριο εξέδωσε απόφαση που δικαίωνε τους πολίτες, με δεδομένο ότι η απαγόρευση παραβίαζε «βασικά ανθρώπινα δικαιώματα». Σε άλλες περιοχές βέβαια, όπως το Σαν Ντιέγκο, γίνεται μια προσπάθεια συμβιβασμού. Εκεί η οργάνωση Dreams for Change σε συνεργασία με τον Δήμο, συν-διοικούν περίπου 20 πάρκινγκ για ανθρώπους που ζουν στα αυτοκίνητά τους. Η βασική προϋπόθεση είναι να μην έχουν ποινικό μητρώο, ενώ πληρώνουν περίπου 2.500 δολάρια τον χρόνο προκειμένου να τους εξασφαλίσουν ρεύμα, τουαλέτες και άλλες στοιχειώδες «ανέσεις». Τα στοιχεία από το Σαν Ντιέγκο δείχνουν ότι όσοι διαμένουν σε τέτοια πάρκινγκ χρειάζονται περίπου έξι μήνες ώστε να μετακομίσουν σε κανονικό σπίτι. Ένα επίσης εξαιρετικά επιτυχημένο πρόγραμμα το οποίο υποβοηθά τόσο η κεντρική όσο και η πολιτειακή κυβέρνηση είναι το Safe Parking στη Νότια Καλιφόρνια, όπου φιλοξενούνται κάθε μέρα δεκάδες άστεγοι. Όμως η διαμονή σε τέτοια πάρκινγκ δεν τα κάνει όλα ρόδινα, αφού οι «κάτοικοι» κινδυνεύουν από κλοπές και άλλου είδους εγκληματικές πράξεις, καθώς πολλοί εξ αυτών φοβούνται να καλέσουν την αστυνομία υπό τον φόβο άμεσης έξωσης λόγω παράνομης στάθμευσης. Στο Σιάτλ, για παράδειγμα, ένα ανάλογο πρόγραμμα στέγασης σε πάρκινγκ δεν είχε επιτυχία όπως στο Σαν Ντιέγκο, αφού σε διάστημα έξι μηνών πέθαναν τέσσερις ηλικιωμένοι από πνευμονία και δύο γυναίκες από χρήση ναρκωτικών, με συνέπεια ο δήμος να σφραγίσει το μέρος.
Amazon και της Disneyland
Άλλη μια περίπτωση αστέγων που ζουν στα αυτοκίνητά τους, αδυνατώντας να βρουν έστω ένα σπίτι με συγκάτοικους, είναι οι εποχιακοί υπάλληλοι του διαδικτυακού κολοσσού Amazon στο Σιάτλ. Οι εποχιακοί υπάλληλοι που εντάσσονται σε μια ειδική ομάδα της εταιρείας, με την επωνυμία Camper Force, προσλαμβάνονται κυρίως τους μήνες πριν από Χριστούγεννα, προκειμένου να βοηθήσουν στις αποθήκες της εταιρείας, οι οποίες, την περίοδο των γιορτών, «παίρνουν φωτιά». Είναι κυρίως συνταξιούχοι μεσήλικοι που δεν τα βγάζουν πέρα με τη σύνταξή τους ή νεαροί που δεν βρίσκουν εύκολα δουλειά, για τους οποίους μάλιστα η Amazon επεκτείνει διαρκώς το πρόγραμμα Camper Force, ψάχνοντας αποκλειστικά για ανθρώπους που διαμένουν σε τροχόσπιτα! Και αν για τους υπαλλήλους της Amazon μέσω Camper Force είναι μια συνήθης πια πρακτική, για τους κανονικούς υπαλλήλους το πρόβλημα της στέγασης αρχίζει να λαμβάνει δραματικές διαστάσεις, καθώς μεταξύ άλλων οι νόμοι περί οικοδόμησης είναι εξαιρετικά αυστηροί και τα διαθέσιμα σπίτια ελάχιστα, με τις τιμές να αυξάνονται ως και 25% τα τελευταία 5 χρόνια. Το θέμα έλαβε τόσο μεγάλες διαστάσεις, που ο Δήμος του Σιάτλ είχε αποφασίσει να φορολογήσει κατά κεφαλήν 275 δολάρια τους εργαζόμενους σε τεχνολογικούς κολοσσούς και κυρίως στην Amazon, προκειμένου να χρηματοδοτήσει πρόγραμμα αστέγων, σχέδιο το οποίο απέτυχε, διότι η εταιρεία απείλησε να φύγει από την πόλη. Εκρηκτικό είναι και το πρόβλημα των ανθρώπων που ζουν στα αυτοκίνητα τους στην κομητεία του Άναχαϊμ, έδρα της Disneyland. Στην κομητεία του Άναχαϊμ, το Όραντζ, υπάρχει μια άνευ προηγουμένου κρίση έλλειψης στέγης, καθώς σχεδόν 4.800 άνθρωποι είναι άστεγοι, εκ των οποίων περίπου 1.200 άτομα σύμφωνα με μελέτη είναι υπάλληλοι της στέγης του Mickey Mouse.
Και αν για το Σιάτλ και το Άναχαϊμ δεν έχει βρεθεί ακόμα λύση, στο Palo Alto της Καλιφόρνιας, μια κατά πλειοψηφία ισπανόφωνη πόλη των 30.000 κατοίκων και έδρα του Facebook, του Google και του Πανεπιστήμιου του Στάνφορντ, τον περασμένο Ιούλιο, το δημοτικό συμβούλιο ενέκρινε ένα μονοετές πιλοτικό πρόγραμμα για ένα τοπικό, μη κερδοσκοπικό έργο, με τίτλο WeHOPE, για την οργάνωση υπηρεσιών σε περίπου 20 τροχόσπιτα που βρίσκονται στους δρόμους της πόλης. Ωστόσο, υπάρχει αρκετός δρόμος ακόμα μέχρι να λυθεί το θέμα, καθώς τα τροχόσπιτα συνεχώς αυξάνονται...
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο της 9ης Οκτωβρίου
