Της Κατερίνας Οικονομάκου
Η ανακοίνωση της συμμαχίας ανάμεσα στα κόμματα της Μαρίν Λεπέν και του Ματέο Σαλβίνι, δεν έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία. Τα κόμματα των οποίων ηγούνται οι δύο πολιτικοί ανήκουν άλλωστε στην ίδια ευρωομάδα, την «Ευρώπη των Εθνών και των Ελευθεριών». Πρόκειται για ένα μπλοκ ακροδεξιών κομμάτων, στα οποία συμπεριλαμβάνονται το ολλανδικό Κόμμα για την Ελευθερία (PVV), το αυστριακό Κόμμα της Ελευθερίας (FPO) και το βελγικό Vlaams Belang. «Είμαστε η Εναλλακτική για την Ευρώπη», ισχυρίστηκε η κ. Λεπέν μιλώντας στη Ρώμη, ενώ ο Ματέο Σαλβίνι πήγε ένα βήμα παραπέρα, για να διευκρινίσει ότι αν οι δυο τους είναι οι σωτήρες της Ε.Ε., οι εχθροί της είναι ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, και ο επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί, οι οποίοι είναι «κλεισμένοι στα μπούνκερ τους στις Βρυξέλλες».
Η ερώτηση των δημοσιογράφων προς τους δύο πολιτικούς ήταν εύλογη: Ποια είναι η σχέση της συμμαχίας τους με το Κίνημα του Αμερικανού Στίβεν Μπάνον; Μήνες τώρα κυκλοφορεί η είδηση ότι ο πρώην σύμβουλος του Αμερικανού προέδρου σχεδιάζει να δημιουργήσει μια ομπρέλα κάτω από την οποία θα συγκεντρωθούν τα κόμματα της λαϊκιστικής ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς, προκειμένου να κάνουν κοινή καμπάνια για τις ευρωεκλογές του Μαΐου. Ο ίδιος έχει περιγράψει το Κίνημα ως ένα «δίκτυο στο οποίο οι πατριώτες της Δύσης συναντιούνται με τις ιουδαιοχριστιανικές ρίζες τους». Δεν πρόκειται απλώς για ευσεβή πόθο του Αμερικανού. Ο Μπάνον έχει μήνες τώρα ρίξει τα θεμέλια αυτού του πολιτικού οικοδομήματος. Έκανε μάλιστα και ο ίδιος το ξεκίνημα από τη Ρώμη. Και το έκανε και εκείνος στο πλάι του Ματέο Σαλβίνι, την περασμένη άνοιξη, στηρίζοντας την προεκλογική εκστρατεία του αρχηγού της Λέγκας. Και μόλις στα μέσα του περασμένου μήνα έκανε τον γύρο του κόσμου η είδηση ότι ο Ματέο Σαλβίνι στηρίζει το Κίνημα.
«Ο κ. Μπάνον δεν είναι Ευρωπαίος, είναι Αμερικανός. Ενώ εμείς, εμείς και μόνον εμείς, είμαστε αυτοί που μπορούμε να διαμορφώσουμε τις πολιτικές δυνάμεις που θα γεννηθούν από τις ευρωεκλογές», ήταν το σχόλιο της κ. Λεπέν όταν καθισμένη στο πλάι του Ιταλού υπουργού Εσωτερικών και αρχηγού της Λέγκας ανακοίνωσε τα κοινά τους σχέδια για την Ευρώπη, εν όψει των ευρωεκλογών του ερχόμενου Μαΐου. «Ο σκοπός είναι να σώσουμε την Ευρώπη», είπε η αρχηγός του Εθνικού Συναγερμού, όπως έχει πλέον μετονομαστεί το κόμμα της γαλλικής Ακροδεξιάς που γνωρίζαμε ως Εθνικό Μέτωπο. «Ο κ. Μπάνον είναι απλώς ένας Αμερικανός που επιθυμεί να ιδρύσει μια δεξαμενή σκέψης για να βοηθήσει με έρευνες τα εθνικιστικά κόμματα της Ευρώπης», είπε η κ. Λεπέν. Ο Ματέο Σαλβίνι, πάλι, δεν έκανε καμιά αναφορά στον Στίβεν Μπάνον.
Η ιδεολογική συγγένεια ανάμεσα στο Κίνημα του Στίβεν Μπάνον και το Μέτωπο Ελευθερίας των Λεπέν - Σαλβίνι είναι εντυπωσιακή. Αυτό που επιμένουν ότι θέλουν να ανακτήσουν είναι η εθνική κυριαρχία. Οι εχθροί τους είναι κοινοί: Η ελίτ των Βρυξελλών, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, το κοινό νόμισμα, τα συστημικά μέσα ενημέρωσης και οι πρόσφυγες. Ίσως η μοναδική διαφορά τους είναι ότι ο Στίβεν Μπάνον ενδιαφέρεται να εντάξει κάτω από την ομπρέλα του Κινήματος κόμματα και της λαϊκιστικής Αριστεράς. Δεν είναι όμως αυτός ο λόγος που η Μαρίν Λεπέν έσπευσε να πάρει αποστάσεις από τον Αμερικανό, υποβαθμίζοντας τη σπουδαιότητα του εγχειρήματός του για την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή. Η Γαλλίδα πολιτικός γνωρίζει πολύ καλά ότι ο Ντόναλντ Τραμπ είναι κόκκινο πανί για την πλειονότητα των Ευρωπαίων, ασχέτως πολιτικής τοποθέτησης. Για ποιο λόγο να ρισκάρει να ταυτιστεί με τον άνθρωπο που τον έβαλε στον Λευκό Οίκο; Από την άλλη, η κ. Λεπέν πήρε αποστάσεις με μεγάλη προσοχή: Εάν ο κ. Μπάνον θέλει να συνεισφέρει στην εκστρατεία της με τη δεξαμενή σκέψης του, θα του το αρνηθεί;
Αυτό που έχει στον νου του ο Στίβεν Μπάνον για την Ευρώπη δεν είναι τίποτε λιγότερο από ένα είδος πολιτιστικής επανάστασης. Μπορεί το σχέδιο να ακούγεται μαξιμαλιστικό σε βαθμό αστειότητας, ωστόσο όσοι αναλυτές παρακολουθούν την πορεία του των τελευταίων χρόνων προειδοποιούν ότι δεν είναι σοφό να τον υποτιμά κανείς. Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι κατάφερε να μετατρέψει ένα απολύτως περιθωριακό σάιτ όπως το Breitbart News σε φορέα τεράστιας πολιτικής επιρροής κατά την προεκλογική περίοδο στις ΗΠΑ, αν και κάθε άλλο παρά μικρό επίτευγμα θα το έλεγε κανείς.
Η φιλοδοξία του
Ως επικεφαλής της καμπάνιας του Ντόναλντ Τραμπ ήταν το πρόσωπο που ηγήθηκε της συντονισμένης επιχείρησης για την επικράτηση του ακραίου λαϊκισμού στον δημόσιο λόγο, την απαξίωση του ορθολογισμού και την κανονικοποίηση του πολιτικού φανατισμού. Με λίγα λόγια, ο κ. Μπάνον υπήρξε ένας από τους αρχιτέκτονες μιας πολιτιστικής επανάστασης.
Και η φιλοδοξία του να επεκτείνει την επιρροή του στη δική μας πλευρά του Ατλαντικού εκδηλώθηκε σχετικά νωρίς. Είναι άλλωστε γνωστό ότι υπήρξε, έως και τον Απρίλιο του 2017, μέτοχος της Cambridge Analytica, της εταιρείας του Αμερικανού εκατομμυριούχου και υποστηρικτή του Ντόναλντ Τραμπ, Ρόμπερτ Μέρσερ, που σήμερα αποτελεί αντικείμενο έρευνας στη Μεγάλη Βρετανία, για τον ρόλο που έπαιξε την περίοδο του δημοψηφίσματος για το Brexit. Είναι επίσης γνωστοί οι στενοί δεσμοί του Στίβεν Μπάνον με τον Νάιτζελ Φάρατζ, τον αρχηγό του βρετανικού Ukip και τον πιο ένθερμο οπαδό της εξόδου της Βρετανίας. Σε αυτή τη φάση, στον άμεσο ευρωπαϊκό ορίζοντα του κ. Μπάνον βρίσκεται, όπως έχει ανακοινώσει, ένα συνέδριο για την επίσημη ίδρυση του Κινήματος, κάποια στιγμή έως τον Ιανουάριο του 2019. Έτσι ώστε να είναι εγκαίρως έτοιμος να προσφέρει το know how στα ευρωπαϊκά κόμματα που θα στριμωχτούν κάτω από την ομπρέλα του.
«Θα μπορούσε κανείς να πει ότι η επιρροή του Κινήματος, εάν τελικά γίνει πραγματικότητα, θα είναι μοιραία περιορισμένη. Οι απουσίες είναι ήδη ηχηρές: Ο Γίμι Ακεσον, για παράδειγμα, έχει ανακοινώσει ότι οι ακροδεξιοί Σουηδοί Δημοκράτες του δεν θα συμμετάσχουν. Το ίδιο έχει πει και ο Αλεξάντερ Γκάουλαντ της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD). Όμως, η Άλις Βάιντελ, η έτερη ηγέτις του ακροδεξιού AfD, διατηρεί τις επαφές της με τον Στίβεν Μπάνον. Σε κάθε περίπτωση, αν κάτι έχει αποδείξει με την έως τώρα πορεία του ο Στίβεν Μπάνον είναι ότι δεν εγκαταλείπει. Απλώς παρακάμπτει τα εμπόδια. Και οικοδομεί συμμαχίες. Δεν είναι καθόλου αμελητέος ο στενός δεσμός που έχει αναπτύξει με τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν, τον πολιτικό που φιλοδοξεί να ηγηθεί του λαϊκιστικού ρεύματος στην Ε.Ε. Και τον άνθρωπο που έχει όχι απλώς εξαγγείλει, αλλά και υλοποιεί, μια πολιτιστική επανάσταση στη χώρα του.
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο της 11ης Σεπτεμβρίου
Photo by AP
