Του Γιάννη Μαντζίκου
Είναι γνωστό ότι η Βενεζουέλα πλήττεται από τον υψηλότερο πληθωρισμό στον κόσμο, το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό δολοφονιών, την έλλειψη τροφίμων, φαρμάκων και βασικών καταναλωτικών αγαθών. Γνωστές είναι επίσης και οι πρακτικές της κυβέρνησης Μαδούρο εναντίον πολιτικών της αντιπολίτευσης, αφού περίπου 70 άτομα είναι φυλακισμένα, ενώ συχνές πυκνές είναι και οι αναφορές στα διεθνή μέσα για βασανιστήρια και κλείσιμο ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης. Αυτό που είναι λιγότερο γνωστό είναι ότι η Βενεζουέλα φιλοξενεί ένα από μεγαλύτερα καρτέλ ναρκωτικών παγκοσμίως, με την ανοχή του μπολιβαριανού επαναστάτη Νικολάς Μαδούρο φυσικά.
Η δράση του λεγόμενου Cartel de los Soles ήταν λίγο - πολύ γνωστή από τη δεκαετία του ''90, όταν ομάδες στρατιωτικών στη Βενεζουέλα δρούσαν ως «βαποράκια» των μεγάλων αδελφών της Κολομβίας που εκείνη την εποχή ζούσε τον τυφώνα του Πάμπλο Εσκομπάρ. Το αρχικό καρτέλ της Βενεζουέλας ανακαλύφθηκε το 1993 και βασικά του στελέχη ήταν δύο στρατηγοί της ομάδας δίωξης ναρκωτικών της χώρας. Το όνομα στο καρτέλ δόθηκε από το παράσημο με το σήμα του ήλιου που βρισκόταν στο πέτο των στρατηγών. Είκοσι πέντε χρόνια μετά, μια παραλλαγή του καρτέλ ζει και βασιλεύει στη Βενεζουέλα της Μπολιβαριανής Επανάστασης.
Το Cartel de Los Soles είναι σήμερα η μόνη γνωστή οργάνωση ναρκωτικών στην περιοχή, που περιλαμβάνει εντελώς στρατιωτικούς και κυβερνητικούς αξιωματούχους. Στην πραγματικότητα, οι ηγέτες της Cartel de Los Soles εμπλέκονται σε κάθε σφαίρα της δομής διακίνησης ναρκωτικών της Βενεζουέλας, γεγονός που κάνει διεθνή μέσα να μιλούν για στρατό-εγκληματική οργάνωση. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα Insight Crime, οι αξιωματούχοι έχουν στη δούλεψή τους ένοπλες ομάδες που έχουν παρουσία σε ολόκληρη τη Βενεζουέλα, αλλά συνδέονται επίσης στενά με το οργανωμένο έγκλημα.
Συμμετέχουν και επωφελούνται από εγκληματικές δραστηριότητες, όπως η διακίνηση ναρκωτικών, η παράνομη εξόρυξη, το λαθρεμπόριο, οι απαγωγές και οι εκβιασμοί, με την ανεπίσημη έγκριση της κυβέρνησης. Ανάμεσά τους αναφέρονται οι εξής ομάδες: Η Εθνική Φρουρά της Βολιβίας (Guardia Nacional Boliviariana - GNB), η Εθνική Αστυνομία της Βολιβίας (Policia Nacional Bolivariana - PNB), οι Εθνικές Ένοπλες Δυνάμεις της Βολιβίας (Fuerza Armada Nacional Bolivariana - FANB), οι Colectivos, φιλοκυβερνητικές παραστρατιωτικές οργανώσεις, Οι επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας (Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia - FARC) και ο Εθνικός Απελευθερωτικός Στρατός της Κολομβίας (Ejercitode Liberacion Nacional - ELN).
Εξάλλου η χώρα μοιράζεται μοιράζεται χιλιόμετρα αφύλακτων συνόρων με την Κολομβία, τη μεγαλύτερη παραγωγό κοκαΐνης παγκοσμίως, και εξίσου μακρά ακτογραμμή. Αυτό που χρειάζεται δεν είναι παρά ένα χέρι βοήθειας από στελέχη του καθεστώτος, που θα εγγυάται το απρόσκοπτο πέρασμα από λιμάνια και αεροδρόμια, γεγονός για το οποίο φροντίζουν τα μέλη του καρτέλ, δηλαδή υψηλόβαθμοι αξιωματικοί. Κάπως έτσι το 2013 φορτώθηκε σε πτήση της Air France 1,3 τόνος καθαρής κοκαΐνης, από το αεροδρόμιο του Καράκας με προορισμό το αεροδρόμιο Charles de Gaulle στο Παρίσι. Τα ναρκωτικά εντοπίστηκαν μέσα σε 30 βαλίτσες και ο τότε Γάλλος υπουργός Εσωτερικών, Μανουέλ Βαλς, δήλωνε ότι ήταν η μεγαλύτερη ποσότητα ναρκωτικών που εντοπίστηκε ποτέ στην περιοχή του Παρισιού.
«Τα καρφιά στον Μαδούρο»
Ο πρώτος βέβαια άνθρωπος που μίλησε για τον τρόπο που το καρτέλ και κυβέρνηση της Βενεζουέλας συμπράττουν ήταν ο Ουαλίντ Μακλέντ, ο οποίος ήταν εκ των μεγαλύτερων βαρόνων της χώρας και «άρχοντας» της επαρχίας του Καραμπόμπο. Από το λιμάνι του Καραμπόμπο, Πουέρτο Καμπέλο, σύμφωνα με τη Δίωξη Ναρκωτικών των ΗΠΑ, περνούσε το 70% της κοκαΐνης που ερχόταν από την Κολομβία. Οταν το 2004 χάθηκαν 4,5 τόνοι κοκαΐνης στην πόλη της Βαλένθια, τους οποίους κατάσχεσε η τοπική αστυνομία -προφανώς δεν ήταν «στο κόλπο»- περίπου έναν μήνα μετά η ομάδα δίωξης ναρκωτικών φρόντισε να επιστρέψει τα χαμένα στον ιδιοκτήτη τους, Μακλέντ. Οι πρώτες αναφορές για τη δράση του καρτέλ, την περίοδο του πρώην προέδρου Ούγκο Τσάβεζ που πέθανε το 2013, ήταν το 2008, όταν τρεις ανώτατοι αξιωματούχοι είχαν στήσει ένα παράνομο δίκτυο διακίνησης με αντάρτες των Επαναστατικών Ένοπλων Δυνάμεων της Κολομβίας (FARC). Δύο χρόνια αργότερα, το 2010, ο μεγαλέμπορος Μακλέντ συνελήφθη από τις κολομβιανές αρχές, με συνέπεια να ομολογήσει ότι είχε συνεργάτες περίπου 40 ανώτερους αξιωματούχους του στρατού της Βενεζουέλας. Όμως ο πρώτος άνθρωπος που μίλησε για την αυλή του Μαδούρο ήταν ο Ραφαέλ Ισέα, πρώην υπουργός Οικονομικών, ο οποίος από το 2013 βρίσκεται στις ΗΠΑ. Ο Ισέα αποκάλυψε στη συνέχεια ότι ο συριακής καταγωγής Ταρέκ Αλ Αϊσάμι, αντιπρόεδρος του Μαδούρο ως το 2018 ήταν ο άνθρωπος-κλειδί του Μακλέντ. Εξάλλου, το 2015, ο Εφρέιν Κάμπο και ο Φρανσίσκο Φλόρες πετούσαν με αεροπλάνο του οποίου πιλότος ήταν ο Πέδρο Μιγκέλ Ροντρίγκεζ, ανώτατος αξιωματικός της αεροπορίας της Βενεζουέλας, όταν και συνελήφθησαν στην Αϊτή από τις αμερικανικές αρχές ενώ διαπραγματεύονταν την αποστολή 800 κιλών κοκαΐνης. Σημειωτέον, τα δύο αδέλφια είναι τα ανίψια της γυναίκας του Μαδούρο, Σίλια Φλόρες, και το 2016 καταδικάστηκαν από δικαστήριο της Νέας Υόρκης.
Με φόντο την αποκάλυψη του Ισέα και έρευνες των αρχών των ΗΠΑ, το υπουργείο Οικονομικών υπέβαλε κυρώσεις το 2017 στον Ελ Αϊσαμί με βάση τον νόμο ορισμού ξένων αρχηγών ναρκωτικών δικτύων και στον συνεργό του, Σαμάρκ Λόπες Μπέγιο, για υλική υποστήριξη, οικονομική υποστήριξη, υλικό ή υπηρεσίες που υποστηρίζουν τις δράσεις του. Ο Λόπες Μπέγιο, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους, αποτελούσε το «δεξί χέρι» του Ελ Αϊσαμί στο ξέπλυμα χρήματος και την αγορά περιουσιακών στοιχείων. Η εφημερίδα «Washington Post» ανέφερε ότι ο Ελ Αϊσαμί διευκόλυνε αποστολές ναρκωτικών από τη Βενεζουέλα, για να συμπεριλάβει τον έλεγχο αεροπλάνων που απογειώνονται από βάσεις της Βενεζουέλας, καθώς και τον έλεγχο των οδών των ναρκωτικών μέσω των λιμανιών της Βενεζουέλας. Εκτός του Ελ Αϊσαμί, ο έτερος ιθύνων νους του καρτέλ, σύμφωνα με τις αμερικανικές αρχές, είναι ο Διοσντάδο Καμπέλο. Ο ρόλος του Καμπέλο αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά από την ισπανική εφημερίδα ABC, το 2015, από τον ρεπόρτερ Εμίλ Μπλάσκο, ο οποίος στη συνέχεια έγραψε το βιβλίο για τις σχέσεις του Τσάβεζ με Κουβανούς και Λιβανέζους αξιωματούχους οι οποίοι υποβοηθούσαν το λαθρεμπόριο.
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο της 8ης Οκτωβρίου
Photo by AP
