Αριστερά και χιούμορ

Ένα από τα χαρακτηριστικά της ελληνικής αριστεράς, τουλάχιστον έτσι όπως τη γνώρισα εγώ με όλους εκείνους τους ανθρώπους που γνώρισα κατά τη γήινη διαδρομή μου, ήταν το χιούμορ. Με άλλα λόγια, η ικανότητα του αυτοσαρκασμού, η γενναιότητα να αναδεικνύεις τις ρωγμές σου, να αποδέχεσαι τη θνητότητά σου και, φυσικά, να μην μεμψιμοιρείς. 

Γνώρισα πολλούς αριστερούς με εξαιρετικό, βαθύ και γενναιόδωρο χιούμορ, παρόλο που δεν είχαν εύκολη ζωή μετά την τραγική για την πατρίδα μας, δεκαετία του ’40. Ίσως, επειδή είδαν κι έπαθαν πολλά, απέκτησαν την ικανότητα να αυτοσαρκάζονται και να τονίζουν με κάθε ευκαιρία, έστω υποδόρια, την πικρή γνώση που απέκτησαν κυνηγώντας χίμαιρες και πολεμώντας με ανεμόμυλους. Πολλοί έφυγαν πικραμένοι από τη ζωή, πικραμένοι από τους ίδιους τους συντρόφους τους, οι οποίοι δεν μπορούσαν να καταλάβουν - εγκλωβισμένοι σε ένα απατηλό, ψευδοηρωικό αφήγημα - πως είναι δυνατόν κάποιος να δηλώνει αριστερός και να μην είναι από ατσάλι. 

Άλλες εποχές, άλλοι άνθρωποι, άλλα ήθη, άλλα μαθήματα ζωής. 

Επιστρέφοντας στο σήμερα και παρακολουθώντας τα των διασπάσεων στον ΣΥΡΙΖΑ, εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς πως περισσεύει η ειρωνεία και ο χλευασμός απέναντι σε εκείνους που επέλεξαν να ακολουθήσουν άλλο δρόμο από τη νεοπροεδρική, πραιτοριανή φρουρά του νέου αρχηγού του κόμματος. 

Μέσα στην πλασματική σοβαροφάνειά τους, εκτοξεύουν μύδρους κατά πάντων, θεωρώντας πως έτσι κάνουν πολιτική ή έστω αντιπαραθέτουν κάποια στοιχειωδώς λογικά επιχειρήματα. 

Ξεχειλίζει η χολή που στάζουν τα πολυβασανισμένα πληκτρολόγια των τρολ αλλά και του αρχιδερβέναγα της κοινοβουλευτικής ομάδας ή ότι απέμεινε από αυτή. 

Ζούμε σε μία εποχή, στην οποία φανατικοί είναι μόνο οι χούλιγκανς των ποδοσφαιρικών ομάδων και οι λεγόμενοι αντισυστημικοί, είτε πρόκειται για αντιεμβολιαστές είτε για οπαδούς της θεωρίας της επίπεδης γης. Όλοι οι υπόλοιποι, καταβάλλοντας ακριβό τίμημα, μάθαμε τουλάχιστον πως η πρώτη αμφιβολία που πρέπει πάντα να μας απασχολεί αναφέρεται στην ορθότητα ή μη των απόψεων που έχουμε και, φυσικά, αν υπάρχει η ανάγκη να τις αναθεωρήσουμε επειδή άλλαξε η πραγματικότητα. 

Πού χάθηκε, όμως, εκείνο το εκλεπτυσμένο, διεισδυτικό χιούμορ, για το οποίο διακρίνονταν πολλά πολιτικά στελέχη αλλά και διανοούμενοι της αριστεράς; 

Πού χάθηκε εκείνη η ικανότητα της λοξής ματιάς στα πράγματα, σε εποχές μονολιθικών απαντήσεων και διαίρεσης του κόσμου σε άσπρο - μαύρο; 

Νομίζω πως η αρχή έγινε όταν πολλοί αποφάσισαν να πάρουν τους δρόμους της αντιπαγκοσμιοποίησης, όταν άρχισαν να μετράνε το μπόι τους με βάση τη σκιά τους το καταμεσήμερο. Η όσμωση με τα ακραία «κινηματικά» στοιχεία, ήταν η αρχή μιας εκφυλιστικής πορείας, η οποία κατέληξε στην γκροτέσκο κατάσταση που παρακολουθούμε στις μέρες μας. 

Χάνοντας το χιούμορ τους, όμως, έχασαν και την ικανότητα της αυτοϋπονομεύσης, την ικανότητα της αναθεώρησης (τι ειρωνεία να επικαλούνται όλοι αυτοί ως καταγωγή τους την ανανεωτική αριστερά!), την ικανότητα να ρεμβάζουν έχοντας πάρει αποστάσεις ώστε να μπορούν να δουν τη μεγάλη εικόνα και να συνειδητοποιήσουν έτσι τις αλλαγές στην κοινωνία. 

Με τη συνειδητή άρνηση του χιούμορ, έχασαν την ευκαιρία να ενηλικιωθούν πολιτικά. Έτσι εκείνο που βλέπουμε εδώ και πολλά χρόνια, είναι είτε χυδαίες απαντήσεις και προσπάθειες δολοφονίας χαρακτήρων, είτε αστεία καυλοπυρέσσοντων εφήβων στο ημίφως επαρχιακών πάρκων, συνοδεία φτηνής μπύρας. 

Παραμένουν σοβαροφανείς και με ύφος περισπούδαστο, αντάξιο των ιεροεξεταστών, μιλούν την ξύλινη γλώσσα που έμαθαν συλλαβίζοντας, χωρίς πολλές φορές ούτε οι ίδιοι να καταλαβαίνουν τι λένε. 

Οι ζηλωτές νεοφώτιστοι των ημερών μας, αφού περιπλανήθηκαν πρώτα σε άλλα κόμματα και γκρουπούσκουλα, βρήκαν επιτέλους θέση σε αυτό που θεωρούν σαλόνι της αριστεράς. Η έλλειψη χιούμορ, ωστόσο, τους εμποδίζει να δουν πως τα έπιπλα και τα μπιμπελό στο σερβάν με τις μούμιες και τα τοτέμ του παρελθόντος είναι πια καλυμμένα από τη σκόνη του χρόνου και της λήθης. Μη αντέχοντας αυτή την πραγματικότητα, κατασκεύασαν μία άλλη φανταστική όπου οι ίδιοι έχουν αναλάβει τον ρόλο του σύγχρονου Ροβεσπιέρου. Δυστυχώς, για αυτούς και ευτυχώς για εμάς, η εποχή της γκιλοτίνας έχει περάσει ανεπιστρεπτί. 

Τουλάχιστον έχουν εξασφαλίσει ότι δεν θα τους πάρουμε στα σοβαρά, αλλιώς θα είναι συνειδητοποιήσει πως αυτό θα ήταν η αρχή του τέλους, το οποίο απ’ ότι δείχνουν τα πράγματα θα κρατήσει πολύ, θα είναι βασανιστικό και δεν θα είναι καθόλου διασκεδαστικό.