Την ανάγκη να εργαστεί η Ευρωπαϊκή Ένωση για μια ισχυρότερη διατλαντική σχέση υπογράμμισε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, κατά τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ του Δεκεμβρίου από κοινού με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ευρωβουλευτές, εστιάζοντας στην Ουκρανία, τις σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ και τον παγκόσμιο ρόλο της ΕΕ.
Ειδικότερα, στην πρώτη του συζήτηση στην ολομέλεια ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Κόστα δήλωσε ότι οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ δεσμεύτηκαν «να ενισχύσουν τη θέση της Ουκρανίας για κάθε σενάριο. Η ειρήνη πρέπει να είναι η ειρήνη που θα διαλέξει η Ουκρανία και οι Ουκρανοί. Για την ασφάλεια της Ουκρανίας. Για την Ασφάλεια της Ευρώπης». Εξέφρασε στη συνέχεια ακόμα μία φορά τη στήριξη της ΕΕ προς την Ουκρανία «για όσο διάστημα χρειαστεί και με ό,τι χρειαστεί, για μια καθολική, δίκαιη και διαρκή ειρήνη».
Οι ηγέτες της ΕΕ είναι πλήρως προσηλωμένοι στη διεύρυνση, την οποία θεωρούν «τη μεγαλύτερη γεωπολιτική επένδυση για την ειρήνη και την ασφάλεια, για τους λαούς μας και την ήπειρό μας». Όσον αφορά τις διατλαντικές σχέσεις, ο Αντόνιο Κόστα δήλωσε ότι προσβλέπει στη στενή συνεργασία με τη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ «για την προώθηση μιας θετικής και δίκαιης οικονομικής συνεργασίας και για να εργαστούμε για τις κοινές μας προτεραιότητες για ευημερία και ασφάλεια, προστατεύοντας -φυσικά- τα δικά μας συμφέροντα». «Μια σταθερή, ισορροπημένη και προβλέψιμη εμπορική σχέση» είναι προς το συμφέρον τόσο της ΕΕ, όσο και των ΗΠΑ.
Όπως ο Κόστα δήλωσε, η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει τις διμερείς σχέσεις της με τρίτες χώρες για στο πλαίσιο της δράσης για το κλίμα, για τη βιώσιμη ανάπτυξη και για τη μείωση της φτώχειας. «Είμαστε σε ένα πολυπολικό κόσμος που απαιτεί εξατομικευμένες προσεγγίσεις», τόνισε, προσθέτοντας ότι θα αναπτύξει σχέσεις με τη Νότια Αφρική, την Κεντρική Ασία, τη Βραζιλία, την Ιαπωνία και την Ινδία για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων.
Από πλευράς της, η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τόνισε την ανάγκη να αλλάξει η Ευρώπη και να προσαρμοστεί σε μια νέα εποχή σκληρού γεωστρατηγικού ανταγωνισμού. Η νέα «πυξίδα ανταγωνιστικότητας» της ΕΕ θα επικεντρωθεί στη γεφύρωση του χάσματος καινοτομίας με τους ανταγωνιστές της Ευρώπης, στην προώθηση της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές και της ανταγωνιστικότητας και στην ενίσχυση της οικονομικής ανθεκτικότητας και ασφάλειας. Όσον αφορά τις διατλαντικές σχέσεις, είπε ότι η ΕΕ θα είναι έτοιμη να διαπραγματευτεί με τις ΗΠΑ, τηρώντας παράλληλα τις ευρωπαϊκές αρχές.
Αντιδράσεις των ευρωβουλευτών
Οι ευρωβουλευτές χαιρέτισαν την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και την απελευθέρωση ομήρων, με ορισμένους να ζητούν λύση δύο κρατών. Αρκετοί ομιλητές τόνισαν την ανάγκη να διατηρήσει η ΕΕ τη γεωπολιτική της σημασία σε έναν κόσμο που αλλάζει κατακλυσμιαία. Ορισμένοι τόνισαν ότι είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι η Ευρώπη δεν θα αποκλειστεί από οποιεσδήποτε ειρηνευτικές προσπάθειες στην Ουκρανία, ενώ άλλοι παρότρυναν την Ευρώπη να ενισχύσει τις αμυντικές της ικανότητες. Στο πλαίσιο της συζήτησης αυτής, κάποιοι ευρωβουλευτές τόνισαν τη σημασία της αντιμετώπισης της παράνομης μετανάστευσης, ιδίως με την ανάληψη δράσης εκτός της ΕΕ.
Όσον αφορά τις σχέσεις ΕΕ - ΗΠΑ, κάποιοι ευρωβουλευτές προειδοποίησαν ότι η Ευρώπη βρίσκεται πλέον στο στόχαστρο της κυβέρνησης Trump, ενώ άλλοι χαιρέτισαν τη νέα ηγεσία των ΗΠΑ. Αρκετοί ευρωβουλευτές εξέφρασαν ανησυχίες σχετικά με την απειλή της ευρωπαϊκής δημοκρατίας από εξωτερικές δυνάμεις, ενώ άλλοι υπερασπίστηκαν τις πράσινες πολιτικές της ΕΕ υπό το πρίσμα της αποχώρησης των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού.
