Πριν από λίγες ημέρες και μετά από επτά χρόνια ερευνών η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τελικά ότι θα επιβάλει πρόστιμο ρεκόρ ύψους 2,4 δισ. ευρώ στην Google για μονοπωλιακές πρακτικές.
Το πρόστιμο αυτό είναι το υψηλότερο που έχει επιβληθεί μέχρι σήμερα σε εταιρεία που κατηγορείται για χειραγώγηση της αγοράς και βάσει της απόφασης, η Google καλείται να σταματήσει τις πρακτικές που βλάπτουν τον ανταγωνισμό μέσα σε διάστημα 90 ημερών, με την απειλή να της επιβληθεί νέο πρόστιμο.
“Η στρατηγική της Google για να προωθήσει την υπηρεσία αγορών που διαθέτει δεν είχε ως στόχο να προσελκύει πελάτες μέσα από τη βελτίωση του προϊόντος της,” υπογράμμισε η Margrethe Vestager, η Ευρωπαία Επίτροπος Ανταγωνισμού. “Αντίθετα, η Google εκμεταλλεύεται την κυρίαρχη θέση που κατέχει στην online αναζήτηση ώστε να προωθεί τη δική της υπηρεσία εις βάρος των ανταγωνιστών της", πρόσθεσε.
Για μια εταιρεία όπως η Google, η οποία διαθέτει 90 δισ. δολάρια σε μετρητά, το ύψος του προστίμου θα μπορούσε ίσως να χαρακτηριστεί ακόμα και «χάδι». Η λογική, όμως, πίσω από το πρόστιμο και οι θεμελιώδεις αλλαγές που μπορεί να φέρει στις επιχειρηματικές πρακτικές της, είναι τα στοιχεία που κάνουν ο διαδικτυακό κολοσσό να ανησυχεί.
Τα στοιχεία που παρουσίασε η ΕΕ αλλά και που οι περισσότεροι ειδικοί του κλάδου αναγνωρίζουν, δεν επιδέχονται μεγάλη αμφισβήτηση. Η Google, πράγματι, προωθεί τη δική της υπηρεσία σύγκρισης τιμών και αγορών από το 2008, δίνοντάς της προνομιακή τοποθέτηση στα αποτελέσματα που εμφανίζονται στην οθόνη των χρηστών, όταν αναζητούν ένα αγαθό ή μια υπηρεσία. Αντιθέτως, τα αποτελέσματα των ανταγωνιστών της Google εμφανίζονται από την τέταρτη σελίδα και μετά, της εκάστοτε σχετικής αναζήτησης. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η υπηρεσία Shopping της Google προσελκύει το 95% των υποψήφιων αγοραστών, αφού το 95% των κλικς συνήθως γίνονται εντός της πρώτης σελίδας αναζήτησης.
Εδώ ακριβώς η απόφαση της ΕΕ δημιουργεί το μεγάλο πρόβλημα για τη Google, αφού σύμφωνα με αναλυτές ανατρέπει το οικονομικό μοντέλο πάνω στο οποίο η Google στηρίζει την παντοκρατορία της. Στην πραγματικότητα, η πλειονότητα των υπηρεσιών της Google “τροφοδοτείται” από την κυριαρχία της στο κομμάτι της αναζήτησης. Καθώς, λοιπόν, η Google μονοπωλεί, σχεδόν σε παγκόσμιο επίπεδο την αναζήτηση, έχει χτίσει γύρω από αυτή μια σειρά από υπηρεσίες, οι οποίες της φέρνουν σημαντικά έσοδα. Απαγορεύοντας η ΕΕ τη χρήση της αναζήτησης για την προνομιακή προώθηση των συγκεκριμένων υπηρεσιών, η Google βρίσκεται ενώπιον του κινδύνου να χάσει σημαντικά κομμάτια σε διάφορες αγορές, δηλαδή να χάσει σταθερά, επαναλαμβανόμενα έσοδα. Εξέλιξη που σε βάθος χρόνου θα κοστίσει πολύ περισσότερο από τα 2,4 δις. ευρώ του προστίμου.
Μάλιστα, η απόφαση της ΕΕ μπορεί να είναι η πρώτη από πολλές για τη Google, η οποία έχει τουλάχιστον ακόμα δύο μέτωπα ανοιχτά, το λογισμικό Android για τις mobile συσκευές καθώς και την υπηρεσία online διαφήμισης AdSense. Η Vestager δήλωσε ότι ίσως χρειαστεί να εξετάσει επίσης τους χάρτες της Google, τα ταξιδιωτικά σχόλια και τα σχόλια των εστιατορίων, για τα οποία οι ρυθμιστικές αρχές της ΕΕ έχουν επίσης λάβει παράπονα.
Πόσο πιθανό είναι να ακολουθήσουν το παράδειγμα της ΕΕ και οι ΗΠΑ;
Ένα τέτοιο ενδεχόμενο κρίνεται καταστροφικό για τη Google. Ελάχιστα πιθανό όμως. Και αυτό γιατί όπως εκτιμούν αναλυτές ο όρος «μονοπώλιο» μπορεί να έχει την ίδια σημασία, ερμηνεύεται, όμως, εντελώς διαφορετικά από τις δύο όχθες του Ατλαντικού.
Αντίστοιχες κατηγορίες έχει ήδη αντιμετωπίσει στις ΗΠΑ η Google, ωστόσο οι αμερικανικές ρυθμιστικές αρχές τις απέρριψαν με το σκεπτικό ότι ενδεχόμενες μονοπωλιακές τακτικές της Google μπορεί να έβλαψαν τους ανταγωνιστές της, ωφέλησαν όμως τους τελικούς καταναλωτές.
Πρόκειται για θεμελιώδη διαφορά στον τρόπο που ερμηνεύεται ο όρος «μονοπώλιο» σε ΗΠΑ και Ευρώπη: στις Ηνωμένες Πολιτείες οι μονοπωλιακές τακτικές απαγορεύονται όταν βλάπτουν τον τελικό καταναλωτή, όχι όταν δίνουν συγκριτικό πλεονέκτημα σε μια εταιρεία. Αυτό είναι ανταγωνισμός στις ΗΠΑ. Αντίθετα, στην Ευρώπη όπου οι επιχειρήσεις επί δεκαετίες ήταν – και σε κάποιες χώρες παραμένουν – κομμάτι του κράτους, οι αρμόδιες αρχές θεωρούν τις μονοπωλιακές τακτικές ως νόθευση του ανταγωνισμού. Οι διαφορές του νέου και του παλαιού κόσμου φαίνεται τελικά πως ισχύουν και στην ψηφιακή εποχή.
Πηγές: Bloomberg, Washington Post
Επιμέλεια: Γιάννης Παλιούρης
