Του Γιώργου Παυλόπουλου
Σύμφωνα με την Theresa May, οι 100 και πλέον απελάσεις Ρώσων διπλωματών που ανακοινώθηκαν την Δευτέρα από τις Ηνωμένες Πολιτείες, 14 κράτη-μέλη της Ε.Ε. και άλλες χώρες (Καναδάς, Ουκρανία, Αλβανία) συνιστούν «την πιο μαζική απέλαση Ρώσων αξιωματούχων των υπηρεσιών πληροφοριών στην ιστορία». Προειδοποίησε, μάλιστα, ότι «η πρόκληση που συνιστά η Ρωσία θα διαρκέσει για τα πολλά επόμενα χρόνια».
Αναμφίβολα, για την May αυτή ήταν μια πολιτική επιτυχία και μια τονωτική «ένεση», την οποία χρειαζόταν επιτακτικά, καθώς τα πράγματα εντός συνόρων και ειδικά όσον αφορά στο Brexit δεν πάνε ιδιαιτέρως καλά. Η ίδια μπορεί να ισχυριστεί πλέον, εκτός των άλλων, ότι η χώρα της είναι πολύ ισχυρή για να αδιαφορήσουν για την τύχη της και τα αιτήματά της οι εταίροι -είτε βρίσκονται στην Ευρώπη είτε στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Κάτι που σημαίνει, με άλλα λόγια, ότι και στην υπόθεση του Brexit δεν θα προσπαθήσουν να την ταπεινώσουν, ειδικά από τη στιγμή που υπάρχει η απειλή της «ρωσικής αρκούδας».
Μέχρις εδώ, όλα καλά και κατανοητά -και θεμιτή η χαρά και η ανακούφιση της Βρετανίδας πρωθυπουργού. Ας πάμε, όμως, στην ουσία: Συνιστούν οι απελάσεις την επισημοποίηση του νέου Ψυχρού Πολέμου ανάμεσα στη Δύση και τη Μόσχα; Αποφάσισαν, δηλαδή, οι κυβερνήσεις στο στρατόπεδο της πρώτης να αφήσουν τα λόγια και να περάσουν στα έργα, διαμηνύοντας ότι δεν σηκώνουν μύγα στο σπαθί τους;
Με το συμπάθειο, αλλά ένα τέτοιο συμπέρασμα είναι όχι μόνο πρόωρο και άστοχο, αλλά μάλλον παρακινδυνευμένο, τουλάχιστον όσον αφορά στην Ευρώπη. Κι αυτό επειδή οι απελάσεις -αν και αναμφίβολα βαραίνουν το κλίμα στις διμερείς σχέσεις- δεν συνιστούν από μόνες τους ρήξη με ουσιαστικό αντίκρυσμα. Κάτι τέτοιο θα συνέβαινε εάν, για παράδειγμα, αποφασίζονταν σοβαρές οικονομικές κυρώσεις, εάν έκλεινε η στρόφιγγα που μεταφέρει ρωσικό αέριο στην Ευρώπη και γεμίζει με ευρώ τα ταμεία της Gazprom και του Κρεμλίνου, εάν έμπαινε λουκέτο σε διπλωματικές αποστολές, εάν κατάσχονταν περιουσιακά στοιχεία του ρωσικού κράτους και των φίλων του Putin. Μόνο που τίποτε από όλα αυτά δεν έγινε, αν μη τι άλλο όχι ακόμη.
Μην βιάζεστε...
Μήπως, όμως, πρόκειται σύντομα να γίνει; Κι εδώ υπάρχουν σοβαρότατες αμφιβολίες. Ας λάβουμε υπόψη μας, συγκεκριμένα, ότι σε απελάσεις προχώρησαν οι μισές ακριβώς χώρες της Ε.Ε., ήτοι 14 από τις 28, ενώ ακόμη κι αν ακολουθήσουν κι άλλες τις επόμενες ημέρες, δεν θα είναι όλες -κάτι, άλλωστε, που ευθύνεται για το γεγονός ότι το μέτρο δεν ανακοινώθηκε ως απόφαση της συνόδου κορυφής, μιας και απαιτούνταν ομοφωνία. Επιπλέον, σε αρκετές από τις χώρες που ανακοίνωσαν απελάσεις, υπήρξαν από την πρώτη στιγμή έντονες αντιδράσεις.
Για του λόγου το αληθές, στη Γερμανία, ο αναπληρωτής πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του συγκυβερνώντος SPD και σύντροφος του υπουργού Εξωτερικών, Heiko Maas, διαφώνησε δημοσίως με την ενέργεια της κυβέρνησης. Πρόκειται για «υπέρμετρη αντίδραση», η οποία «δεν δικαιολογείται με βάση τα πολιτικά κριτήρια στην υπόθεση Skripal», σημείωσε ο Rolf Mutzenich -ενώ το σύνολο σχεδόν της αντιπολίτευσης άσκησε έντονη κριτική. Στην Ιταλία, επίσης, κορυφαία στελέχη της Κεντροδεξιάς, που προαλείφεται για κυβέρνηση με βάση τη διαφαινόμενη συμφωνία της με το Κίνημα Πέντε Αστέρων, δήλωσαν ότι ενέργειες όπως αυτή «δεν επιλύουν τα προβλήματα, αλλά τα επιδεινώνουν».
Γερμανία και Gazprom
Ουσιαστικά, βεβαίως, τα παραπάνω είναι απολύτως αναμενόμενα. Ειδικά εάν αναλογιστεί κανείς πόσες φωνές ακούγονται ήδη, ακόμη και εντός των συνόδων κορυφής της Ε.Ε., ώστε να τελειώνουν το συντομότερο δυνατό ακόμη και οι κυρώσεις που έχουν ήδη επιβληθεί στη Ρωσία μετά την προσάρτηση της Κριμαίας. Πολύ περισσότερο δε, εάν συνυπολογιστεί το τεράστιο διακύβευμα που έχει για τους Ευρωπαίους μια συνολική ρήξη με τη Μόσχα. Ειδικά για τους Γερμανούς, οι οποίοι όχι απλώς είναι ο καλύτερος πελάτηςτης Gazprom, αλλά φρόντισαν να την απαλλάξουν από τους ενοχλητικούς ενδιάμεσους, με την κατασκευή του αγωγού Nord Stream, που τώρα ετοιμάζεται να γίνει διπλός, με συνολική ετήσια δυναμικότητα 110 δισ. κυβικών μέτρων ετησίως -ενώ παράλληλα, βλέπουν να δραστηριοποιούνται στη Ρωσία σχεδόν 5.500 επιχειρήσεις που είναι αποτέλεσμα γερμανικών επενδύσεων, αλλά και τις διμερείς εμπορικές συναλλαγές να αυξάνονται κατά 23% το 2017.
Γι'' αυτό και αν θέλουμε να είμαστε σοβαροί, πρέπει να παραδεχτούμε ότι ο αριθμός των απελάσεων από τις χώρες της Ευρώπης ήταν μάλλον συμβολικός -κάτι σαν... να βγάλουμε την υποχρέωση απέναντι στις ΗΠΑ και τη Βρετανία. Όχι, βεβαίως, επειδή θεωρούν τον Putin καλό άνθρωπο, ο οποίος δεν μπορεί να κάνει αυτά για τα οποία κατηγορείται -ασφαλώς και μπορεί και ασφαλώς και τα έχει κάνει, όπως και πολύ χειρότερα! Αλλά, πολύ απλά, επειδή είναι πολλά τα λεφτά και μεγάλα τα συμφέροντα και αυτά που καθορίζουν τη στάση της Ε.Ε. απέναντι στη Ρωσία -αλλά και την απάντηση του Putin, ο οποίος επίσης έχει πολλά να χάσει και θα εμφανιστεί σχετικά «μετρημένος».
Για τον ίδιο ακριβώς λόγο, εξάλλου, παρά τον φραστικό «πόλεμο» της πολιτικής ηγεσίας της Ευρώπης με τον Tayyip Erdogan, πολύ δύσκολα θα υπάρξει συνολική ρήξη Ε.Ε.-Τουρκίας. Ας το έχουν αυτό υπόψη τους όσοι εδώ στην Ελλάδα, ποντάρουν τα ρέστα τους στην ευρωπαϊκή στήριξη.
Και μια αναγκαία υποσημείωση: Σε ένα κόσμο που αλλάζει βίαια, οι παραπάνω εκτιμήσεις δεν μπορεί να έχουν απόλυτη και διαρκή ισχύ. Εάν ανατραπούν, όμως, τότε τα πράγματα θα έχουν γίνει πολύ πιο άσχημα και επικίνδυνα. Για όλους μας.
AP Photo/Sergey Ponomarev
