Εξαφανίζεται αργά αλλά σταθερά η business class, άλλοτε σύμβολο status στις μεγαλύτερες αερογραμμές του πλανήτη.
Οι αεροπορικές εταιρείες δεν διάγουν την καλύτερη εποχή. Οι φόβοι για την εξάπλωση του ιού covid-19, οι άνθρωποι που αρνούνται να πάρουν αεροπλάνο λόγω της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος που προκαλεί αλλά και τα δυστυχήματα με τα Boeing 737 έχουν δημιουργήσει ένα αν μη τι άλλο "περίεργο κλίμα".
Πριν λίγο καιρό εξάλλου, το περιοδικό Economist είχε μια εκτενή ανάλυση για το ενδεχόμενο το άλλοτε σύμβολο status, διαχωρισμού ανάμεσα σε φτωχούς και πλούσιους, η business class, (πρώτη θέση) να εξαφανιστεί, τουλάχιστον με τον τρόπο που τη γνωρίζουμε.
Όταν ταξίδευαν μόνο πλούσιοι
Το ταξίδι με αεροπλάνο το 1930 δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Το εισιτήριο ήταν ακριβό και οι περισσότεροι ταξίδευαν με τρένα ή λεωφορεία διανύοντας μεγάλες αποστάσεις κι έφταναν στον προορισμό τους μετά απο πολλές ώρες ή ακόμα και μέρες. Μόνο όσοι ήταν πλούσιοι ταξίδευαν με αεροπλάνα ή όσοι είχαν επαγγελματικό λόγο, με τα έξοδα πληρωμένα από την εταιρεία. Η αμερικανική αεροπορική βιομηχανία αναπτύχθηκε ραγδαία. Το 1930 μετέφερε μόνο 6.000 επιβάτες, ενώ το 1934 περισσότερους από 450.000. Το 1938 οι επιβάτες που ταξίδεψαν με αεροπλάνο ήταν 1,2 εκατομμύρια. Τα πρώτα αεροσκάφη των αμερικανικών αερογραμμών ήταν στενά και μακριά.
Τα καθίσματα των επιβατών θεωρήθηκαν ως καινοτομία, ένα είδος πολυτέλειας. Η πρώτη θέση δεν είχε τίποτα περισσότερο από συνηθισμένες καρέκλες χωρίς ζώνες ασφαλείας. Οι επιβάτες κάθονταν πίσω από το πιλοτήριο, χωρίς διαχωριστικό. Όμως, το πλήρωμα τους προσέφερε σάντουιτς με χαβιάρι.... Σταδιακά τα αεροπλάνα και οι ανέσεις που προσέφεραν άλλαξαν. Σχεδιαστές εμπνεύστηκαν από τα πολυτελή τρένα και τα πλοία που διέσχιζαν ωκεανούς και άρχισαν να δημιουργούν χωριστά διαμερίσματα για δύο έως τρία άτομα. Ήταν η εποχή κατά την οποία μια πτήση από τη Μεγάλη Βρετανία με προορισμό την Αυστραλία διαρκούσε 11 ημέρες και περιελάμβανε 20 στάσεις. Με τα χρόνια τα αεροπλάνα μεγάλωσαν, οι θέσεις τόσο της πρώτης όσο και της οικονομικής έγιναν ποιο άνετες και φυσικά οι ώρες πτήσης μειώθηκαν. Κάπως έτσι το αεροπλάνο έγινε το πιο δημοφιλές μέσο για ταξίδια μεγάλων αποστάσεων.
Τις πταίει;
Παρόλα αυτά, η πρώτη θέση αργοσβήνει.
Το περιοδικό Forbes εκτιμά ότι οι δισεκατομμυριούχοι έχουν διπλασιαστεί μέσα στα είκοσι τελευταία χρόνια, την ώρα που οι ανεγέρσεις πολυτελών ξενοδοχείων σημειώνουν πρωτοφανή άνοδο, με τις εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για 168% τα επόμενα πέντε χρόνια. Εν τούτοις, εταιρείες όπως η Turkish Airlines και η Qatar Airways μειώνουν η μία μετά την άλλη, τις θέσεις business. Οι Σιγκαπουριανές αερογραμμές για παράδειγμα, μείωσαν τις συγκεκριμένες θέσεις από 12 σε 6 σε πολλά από τα αεροσκάφη τους
Όπως παραδεχόταν εξάλλου το 2014, ο CEO της AirFrance-KLM, Αλεξάντρ ντε Ζυνιάκ «κανείς δεν βγάζει λεφτά από τις πρώτες θέσεις».
Μια πρώτη εξήγηση δίνεται από την παρουσία των low cost αερογραμμών (αλλά και της οικονομικής θέσης) την οποία προτιμούν πια, όπως αναφέρει ο Τζέφρι Γουέστον της Bain&Company στον Economist, «όσοι παλαιότερα κάθονταν στην business για κοντινές αποστάσεις, τώρα δεν έχει νόημα».
Μια δεύτερη εξήγηση δίνεται από τη μετατροπή της business class σε...σουίτα. Όπως σημειώνει ο Γουέστον οι αεροπορικές σουίτες που ανταγωνίζονται τις ανέσεις που προσφέρουν πολυτελή ξενοδοχεία είναι η νέα πρόταση για το θα είναι οι πολυτελείς θέσεις στις αερομεταφορές του μέλλοντος.
Μια τρίτη εξήγηση έρχεται από το γεγονός ότι αρκετοί αυτοδημιούργητοι πλούσιοι προτιμούν σύμφωνα με την συμβουλευτική εταιρεία Red Associates να ταξιδεύουν στην οικονομική θέση με τα παιδιά τους για να κατανοήσουν...τον κανονικό κόσμο.
Η απειλή των τζετ
Ακόμα και αν εταιρείες όπως η Emirates, η Qatar Airways και η Singapore Airlines προσφέρουν κανονικές σουίτες ξενοδοχείου στις πτήσεις τους για αυτούς που αντέχει το βαλάντιο τους, υπάρχει και μια ακόμα «απειλή» αυτή των ιδιωτικών τζετ. Το κόστος ενοικίασης ενός τζετ έχει αφενός μειωθεί, αφετέρου οι εταιρείες τζετ έχουν «τρομακτικές φοροαπαλλαγές» σε αρκετές χώρες του κόσμου, γεγονός που τις κάνει ανταγωνιστικές για τους αεροπορικές γραμμές κολοσσούς.
Ασφαλώς, η χρήση των τζετ και δη η αλόγιστη έχει εκτός των φοροαπαλλαγών και άλλη μια αθέατη πλευρά, αυτή των επιπτώσεων στο περιβάλλον. Όπως εκτιμά η Terrapass μια πτήση με τζετ από το Λονδίνο στο Παρίσι παράγει δέκα φορές περισσότερες εκπομπές ρύπων από ότι μια κανονική πτήση. Με φόντο τα παραπάνω το μόνο σίγουρο είναι ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια εποχή τεκτονικών αλλαγών (και σε αυτόν τον κλάδο) που κανείς δεν ξέρει που θα μας οδηγήσουν...
