Το «πράσινο φως» της Δύσης (ΗΠΑ και δυτικών συμμάχων της Ουκρανίας) για τη χρήση των πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς κατασκευής ATACMS, από τις ουκρανικές δυνάμεις, εντός της ρωσικής επικρατείας και η απάντηση του Πούτιν, με την έγκριση ευρύτερης χρήσης πυρηνικών όπλων από τις ρωσικές δυνάμεις, πυροδοτεί μια άνευ προηγουμένου κλιμάκωση του πολέμου στην Ανατολή Ευρώπη.
Ενδεικτικό της κρισιμότητας των τελευταίων εξελίξεων είναι οι δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, ο οποίος εξέφρασε την αντίληψη που διακατέχει την πολιτική ηγεσία στη Μόσχα για τη χρήση των ATACMS: «είναι ένα σαφές μήνυμα ότι η Δύση θέλει να κλιμακώσει τη σύγκρουση στην Ουκρανία», είπε, λίγες ώρες αφότου ο Βλαντίμιρ Πούτιν υπέγραψε το διάταγμα που δίνει στα ρωσικά στρατεύματα μεγαλύτερη ευελιξία στη χρήση πυρηνικών όπλων, εάν χρειαστεί.
Η Μόσχα θεωρεί πλέον και επίσημα μια επίθεση στο έδαφός της από μια μη πυρηνική δύναμη (όπως η Ουκρανία) που υποστηρίζεται από μια πυρηνική δύναμη (όπως η Αμερική) ως κοινή επίθεση, αναφέρει το Sky News.
Το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Tass, αναφέρει ότι η βασική αρχή του δόγματος είναι πως τα πυρηνικά όπλα αποτελούν την έσχατη λύση για την προστασία της κυριαρχίας της χώρας, ωστόσο, λόγω της εμφάνισης νέων στρατιωτικών απειλών και κινδύνων, η Ρωσία δεν αποσαφηνίζει τις παραμέτρους που επιτρέπουν τη χρήση πυρηνικών όπλων, γεγονός που δίνει την ευχέρεια στη στρατιωτική ηγεσία της χώρας να κάνει ευκολότερη τη χρήση τους.
Ουσιαστικά, ο Πούτιν μειώνει το όριο για ένα πυρηνικό χτύπημα, επιτρέποντας στη Μόσχα να απαντήσει με πυρηνικά, αν δεχθεί επίθεση από οποιοδήποτε κράτος που χρησιμοποιεί συμβατικά όπλα. Αυτό περιλαμβάνει πυραύλους, αεροσκάφη, ακόμη και μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Την ίδια στιγμή, η κατάσταση στο μέτωπο παραμένει σχεδόν στάσιμη: 1.000 ημέρες έχουν περάσει απ’ όταν η Ρωσία αποφάσισε να εισβάλει στην Ουκρανία και μετά την αρχική προέλαση του ρωσικού στρατού, οι Ουκρανοί κατάφεραν να απωθήσουν ορισμένες από τις επιθέσεις των Ρώσων, ιδίως στα κοινά βόρεια σύνορα.
Στα νότια της χώρας, ο ουκρανικός στρατός κατάφερε να αναγκάσει τους εισβολείς να υποχωρήσουν πίσω από τον Δνείπερο. Το καλοκαίρι του 2024, ο ουκρανικός στρατός μπόρεσε μάλιστα να αντεπιτεθεί στο Κουρσκ, στη ρωσική επικράτεια.
Αρκετές περιοχές της ανατολικής Ουκρανίας, ωστόσο, ιδίως στο Λουάνσκ, το Ντονέτσκ, τη Ζαπορίζια και τη Χερσώνα, εξακολουθούν να βρίσκονται υπό ρωσική κατοχή, ενώ η Μόσχα έχει προσαρτήσει από το 2014 και τη χερσόνησο της Κριμαίας. Συνολικά, εδώ και δύο χρόνια, η γραμμή του μετώπου δεν έχει μετατοπιστεί σχεδόν καθόλου.
Οι ΗΠΑ χρειάστηκαν περίπου ένα μήνα για να απαντήσουν στην ανάπτυξη βορειοκορεατικών δυνάμεων, στο πεδίο της μάχης, στην περιοχή του Κουρσκ, αφού οι υπηρεσίες πληροφοριών της Ουκρανίας προειδοποίησαν ότι η Πιονγκγιάνγκ θα στείλει προσωπικό στη Ρωσία στα μέσα Οκτωβρίου.
Στις 24 Οκτωβρίου, το Κίεβο είπε ότι οι πρώτες βορειοκορεατικές μονάδες, που εκπαιδεύτηκαν στη Ρωσία, είχαν αναπτυχθεί στην περιοχή του Κουρσκ. Λίγες μέρες αργότερα, οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ επιβεβαίωσαν ότι είχαν επίσης στοιχεία για εμπλοκή βορειοκορεατικών στρατευμάτων στον πόλεμο της Ρωσίας.
Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας, Ζελένσκι, καταδίκασε την έλλειψη απάντησης της Δύσης, στην ένταξη των στρατευμάτων της Πιονγκγιάνγκ στη συνεχιζόμενη εισβολή της Ρωσίας, λέγοντας ότι αυτές οι «πρώτες μάχες με τη Βόρεια Κορέα ανοίγουν ένα νέο κεφάλαιο αστάθειας στον κόσμο».
Ο κατάλογος των στόχων της Ουκρανίας
Το Κίεβο φάνηκε να χάνει λίγο χρόνο αφότου του δόθηκε το «πράσινο φως» από την Ουάσιγκτον, την Κυριακή, να χρησιμοποιήσει πυραύλους ATACMS, κατασκευής ΗΠΑ, εναντίον συγκεκριμένων στόχων. Ουκρανικά ειδησεογραφικά πρακτορεία ανέφεραν νωρίς την Τρίτη ότι οι πύραυλοι χρησιμοποιήθηκαν για επίθεση σε ρωσική στρατιωτική εγκατάσταση στη συνοριακή περιοχή Μπριάνσκ, που απέχει περί τα 130 χλμ. από τα ρωσο-ουκρανικά σύνορα.
H επίθεση είχε στόχο κέντρο logistics του ρωσικού στρατού «και το χτύπημα ήταν απόλυτα επιτυχές». Να σημειωθεί ότι το χτύπημα έγινε ώρες πριν ο Βλαντιμίρ Πούτιν υπογράψει διάταγμα που επιτρέπει τη χρήση πυρηνικών όπλων, σε περίπτωση που η Ουκρανία χρησιμοποιήσει βαλλιστικούς πυραύλους.
Στη συνέχεια, η Ρωσία επιβεβαίωσε την επίθεση, με το υπουργείο Άμυνας να δηλώνει ότι οι ουκρανικές δυνάμεις «χτύπησαν μια εγκατάσταση στην [περιοχή] Μπριάνσκ» χρησιμοποιώντας έξι βαλλιστικούς, αμερικανικής κατασκευής πυραύλους ATACMS. Το υπουργείο ισχυρίστηκε ότι τα πυραυλικά συστήματα αεράμυνας είχαν καταρρίψει πέντε από τους πυραύλους και κατέστρεψαν έναν άλλο.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής του κέντρου αντιπληροφόρησης της Ουκρανίας, στις αποθήκες, που έγιναν στόχος, υπήρχαν βλήματα πυροβολικού, συμπεριλαμβανομένων όλμων από τη Βόρεια Κορέα.
Οι εν λόγω εγκαταστάσεις είχαν γίνει στόχος ουκρανικής επίθεσης και τον Οκτώβριο, αλλά τότε είχαν χρησιμοποιηθεί drones, με το Γενικό Επιτελείο των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας να αναφέρει τότε ότι τέτοια χτυπήματα δημιουργούν προβλήματα ανεφοδιασμού στον εχθρό και μειώνουν τις επιθετικές δυνατότητές του.
ISW: 245 στόχοι στη Ρωσία
Το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW), με έδρα την Ουάσιγκτον, αποκάλυψε έναν χάρτη, που απαριθμούσε όλους τους πιθανούς στόχους που θα μπορούσε να χτυπήσει η Ουκρανία. Σύμφωνα με το ISW, τουλάχιστον 245 γνωστές ρωσικές στρατιωτικές και μη περιοχές, που βρίσκονται εντός της εμβέλειας του ATACMS, και συγκεκριμένα σε μήκος περίπου 300 χιλιομέτρων. Από τα 245, υπάρχουν μόνο 16 αεροδρόμια, από τα οποία η Ρωσία έχει μετακινήσει σχεδόν όλα τα αεροσκάφη της.
Μέχρι τα τέλη Αυγούστου, υπήρχαν επίσης τουλάχιστον 11 τοποθεσίες, γνωστές ως ρωσική «στρατιωτική χρήση γης» - περιοχές που είχαν καθοριστεί για σκοπούς στρατιωτικής εκπαίδευσης και δοκιμών. Αλλά αυτός ο κατάλογος μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερος, με την ανάπτυξη βορειοκορεατικού προσωπικού και τις προσπάθειες της Μόσχας να απωθήσει τα ουκρανικά στρατεύματα από την περιοχή του Κουρσκ.
Όταν το Κίεβο ξεκίνησε την εισβολή, η Ρωσία είχε 11.000 στρατιώτες στην περιοχή του Κουρσκ, σύμφωνα με το ISW. Με βάση αυτούς τους υπολογισμούς, η δεξαμενή σκέψης που εδρεύει στις ΗΠΑ ανέφερε για συνολικά 11 στρατιωτικές τοποθεσίες και 15 γνωστές στρατιωτικές και παραστρατιωτικές δομές, σημαντικές στη συνοριακή περιοχή της Ρωσίας.
Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις, η Μόσχα έχει, μέχρι τώρα, συγκεντρώσει πέντε φορές περισσότερο προσωπικό εκεί, συμπεριλαμβανομένων των δυνάμεων της Βόρειας Κορέας, για να πραγματοποιήσει επίθεση στις ουκρανικές θέσεις. Περίπου 50.000 Ρώσοι και Βορειοκορεάτες στρατιώτες πρόκειται να συμμετάσχουν στην επίθεση.
Εν τω μεταξύ, ο Ζελένσκι είπε: «Οι άντρες μας συγκρατούν... 50.000 από το προσωπικό του στρατού κατοχής που, λόγω της επιχείρησης Κουρσκ, δεν μπορούν να αναπτυχθούν σε άλλες ρωσικές επιθετικές κατευθύνσεις στο έδαφός μας».
Αυτό θα μπορούσε να υποδηλώνει ότι υπάρχουν πλέον περισσότεροι πιθανοί στόχοι για την Ουκρανία να χτυπήσει στην περιοχή του Κουρσκ, ακόμη και αν οι περιορισμοί έχουν αρθεί μόνο για αυτήν την περιοχή.
Πώς επηρεάζουν οι πυραύλοι ATACMS την έκβαση του πολέμου
Η απόφαση των ΗΠΑ να εγκρίνουν τη χρήση πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς από την Ουκρανία μπορεί να βοηθήσει το Κίεβο να υπερασπιστεί το ουκρανικό προγεφύρωμα στο Κουρσκ, το οποίο κατέλαβε ως μοχλό πίεσης σε τυχόν συνομιλίες, αλλά ίσως είναι πολύ αργά για να αλλάξει την πορεία του πολέμου, τόνισαν αναλυτές.
Δύο μήνες πριν από την αποχώρησή του από την προεδρία, ο Τζο Μπάιντεν ήρε ορισμένους περιορισμούς, που εμπόδιζαν το Κίεβο να χρησιμοποιεί όπλα που προμηθεύτηκε από τις ΗΠΑ, για πλήγματα βαθύτερα στο ρωσικό έδαφος, σε μια σημαντική αλλαγή πολιτικής, ανέφερε το Reuters την Κυριακή.
Στρατιωτικοί αναλυτές σχολίασαν ότι ο αντίκτυπος στο πεδίο της μάχης, όπου η Ουκρανία βρίσκεται σε μειονεκτική θέση εδώ και μήνες, θα εξαρτηθεί από τα όρια που παραμένουν. Όμως, ενώ η αλλαγή πολιτικής, σχετικά με τους ATACMS, μπορεί να στηρίξει την επιχείρηση στο Κουρσκ, μοιάζει απίθανο να αλλάξει τη μοίρα του πολέμου συνολικά.
«Η απόφαση έρχεται αργά και - όπως και άλλες αποφάσεις, σε αυτό το πνεύμα - μπορεί να είναι πολύ αργά για να αλλάξει ουσιαστικά την πορεία των μαχών», δήλωσε ο Michael Kofman, ανώτερος συνεργάτης στο Carnegie Endowment for International Peace στην Ουάσιγκτον.
«Τα πλήγματα με πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς ήταν πάντα ένα κομμάτι του παζλ και είχαν φορτωθεί υπερβολικά με προσδοκίες σε αυτόν τον πόλεμο», πρόσθεσε.
Η πολιτική στήριξης της Ουκρανίας έχει ήδη επικριθεί από τον Ρίτσαρντ Γκρένελ, έναν από τους στενότερους συμβούλους εξωτερικής πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος, εδώ και καιρό, επικρίνει την κλίμακα της αμερικανικής βοήθειας προς το Κίεβο.
Γιατί πίεζε το Κίεβο, γιατί απειλεί η Μόσχα
Η Ουκρανία έχει πιέσει για την αλλαγή αυτή, εδώ και μήνες, υποστηρίζοντας ότι η αδυναμία της να πλήξει περιοχές εντός της Ρωσίας, και ιδίως στρατιωτικές αεροπορικές βάσεις, που φιλοξενούν πολεμικά αεροσκάφη, που συμμετέχουν σε πλήγματα κατά της Ουκρανίας, αποτελεί σημαντικό μειονέκτημα.
Οι ρωσικές δυνάμεις, οι οποίες βρίσκονται σε επίθεση για περισσότερο από ένα χρόνο, προελαύνουν με ταχύτερο ρυθμό από το 2022 στην ανατολική Ουκρανία και ασκούν πίεση στα βορειοανατολικά και νοτιοανατολικά.
Η Ρωσία λέει ότι η Ουκρανία δεν μπορεί να εκτοξεύσει τους πυραύλους σε στόχους εντός της Ρωσίας, χωρίς άμεση βοήθεια από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ, κάνοντας λόγο για σημαντική κλιμάκωση. Τη Δευτέρα, το Κρεμλίνο δήλωσε ότι οποιαδήποτε τέτοια απόφαση σημαίνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες εμπλέκονται άμεσα στον πόλεμο.
Τα πρώτα ουκρανικά πλήγματα ίσως να πραγματοποιηθούν τις επόμενες ημέρες και είναι πιθανό να γίνουν με πυραύλους ATACMS, οι οποίοι έχουν βεληνεκές έως και 306 χιλιόμετρα, αναφέρει το Reuters.
Ένας αξιωματούχος της κεντρικής Ευρώπης, στον τομέα της άμυνας, δήλωσε στο Reuters ότι τα πλήγματα θα δώσουν στο Κίεβο μεγαλύτερη ευκαιρία να αμυνθεί από αεροπορικές επιθέσεις, αλλά δεν θα αλλάξουν αποφασιστικά τον πόλεμο υπέρ της Ουκρανίας.
Η Ρωσία έχει ήδη μετακινήσει πολλά από τα εναέρια μέσα της, πέρα από την εμβέλεια των δυτικών όπλων στην Ουκρανία, δήλωσε ο αξιωματούχος, αν και η εμβέλεια καλύπτει πέρα από την περιοχή του Κουρσκ που κατέχει η Ουκρανία.
Ορισμένοι στρατιωτικοί αναλυτές λένε ότι οι καθυστερήσεις αυτές έδωσαν χρόνο στη Μόσχα να ανακάμψει από τις πρώτες αποτυχίες και να ενισχύσει τις άμυνες των κατεχόμενων εδαφών, συμβάλλοντας στην αποτυχία μιας μεγάλης ουκρανικής αντεπίθεσης πέρυσι.
Ουκρανία υπό πίεση
Η δυνατότητα επίθεσης με πυραύλους σε ρωσικό έδαφος μπορεί να έχει τον πιο άμεσο αντίκτυπο στο Κουρσκ, όπου η Ουκρανία στοχεύει να κρατήσει ένα προγεφύρωμα που κατέλαβε μετά την πρώτη μεγάλη διασυνοριακή επίθεσή της τον Αύγουστο. Το ρωσικό έδαφος μπορεί να αποτελέσει διαπραγματευτικό χαρτί σε τυχόν διαπραγματεύσεις μετά την είσοδο του Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
«Οι πύραυλοι ATACMS μπορούν να κρατήσουν σε κίνδυνο ρωσικούς και βορειοκορεατικούς στόχους υψηλής αξίας. Αυτό θα βοηθούσε τις ουκρανικές δυνάμεις να υπερασπιστούν την προεξοχή του Κουρσκ, η οποία βρίσκεται υπό πίεση», δήλωσε ο Kofman.
Ο Rob Lee, ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Έρευνας Εξωτερικής Πολιτικής, με έδρα τη Φιλαδέλφεια, δήλωσε ότι «θα ήταν δύσκολο για την Ουκρανία να κρατήσει το έδαφος στο Κουρσκ μακροπρόθεσμα, αλλά η τύχη της εκεί θα εξαρτηθεί από τους πόρους».
«Η Ουκρανία έχει δεσμεύσει μερικές από τις καλύτερες μονάδες της εκεί, οπότε μπορεί να είναι σε θέση να κρατήσει για κάποιο χρονικό διάστημα, αν συνεχίσει να λαμβάνει αρκετά πυρομαχικά και αντικαταστάσεις μάχης», είπε.
Ο στρατιωτικός αναλυτής Serhii Kuzan, με έδρα το Κίεβο, δήλωσε ότι υπάρχει μια σειρά στόχων στη Ρωσία, σε βάθος έως και 500 χλμ. από την Ουκρανία, τους οποίους οι δυνάμεις του Κιέβου θεωρούν ως προτεραιότητες, αλλά πολλοί από τους οποίους θα συνεχίζουν να βρίσκονται εκτός εμβέλειας των ATACMS.
Η Γαλλία και η Βρετανία δεν έχουν διευκρινίσει επισήμως αν θα ακολουθήσουν τους Αμερικανούς, επιτρέποντας στην Ουκρανία να χρησιμοποιεί πυραύλους κρουζ Storm Shadow/SCALP, οι οποίοι έχουν βεληνεκές 250 χλμ.
